Mimesis’in haber sayfalarını takip edenlerin bildiği gibi, tiyatro kamuoyunda bir süredir amatör topluluklarca sahnelenen oyunlara yönelik telif uygulamaları üzerine bir tartışma sürmekte. Aslında söz konusu tartışma, geride bıraktığımız günlerde Ankara Tiyatro Festivali’nde bir üniversite tiyatrosu (BÜO-Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları) tarafından sergilenen Bertolt Brecht’in Sezuan’ın İyi İnsanı adlı oyunu bağlamında başladı. Oyunun Türkiye’deki telif haklarını elinde bulunduran ONK Ajans, festivalin ilanlarında adını görünce oyunun izin alınmadan sergilendiğini saptamış ve söz konusu topluluğu uyarmaya karar vermiş. Bunu önce doğrudan grupla iletişime geçerek yapmış ama topluluk üyeleri amatör ve kar gütmeyen bir yapıda oldukları gerekçesiyle bu uyarıyı dikkate almadıklarını belirtince bu sefer aynı uyarı ilgili üniversitenin yönetimi nezdinde yapılmış. Üniversite yönetimi de bu konuyu çok irdelemeden, yasal bir mesuliyet oluşmaması için talep edilen parayı ödemiş.
Daha sonra bu olay Mimesis Portal’de haber haline getirildi ve bu sayede kamuoyu olaydan haberdar oldu. Olayın kamuoyuna yansımasından sonra ONK Ajans bir açıklama yaparak BÜO’nun söz konusu oyunu izinsiz oynamasının emeğe yapılmış bir saygısızlık olduğunu belirtmeyi tercih etti. Ancak konunun kamuoyunun gündemine girmesinin ardından farklı yorumlar da geldi. Örneğin konuyu Mimesis için değerlendiren ve aynı zamanda bir tiyatrocu olan Avukat Fırat Kuyurtar, telif kuruluşlarının amatör faaliyetlerden gelir elde etme yönündeki çabalarının ülkemizdeki Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ya da uluslararası sözleşmelerden yola çıkarak savunulmasının mümkün olamayacağı görüşünde. Avukat Kuyurtar’a göre ONK Ajans’ın son yıllarda amatörlerin sergilediği oyunlara dönük artan ilgisi, bu bölgede hızla büyüyen yeni” gösteri sanatları pazarı”ndan pay alma isteğinden kaynalanıyor. Diğer yandan BÜO ile yapılan bir söyleşide de dile getirildiği gibi Brecht’in tün dünyadaki yayın haklarının sahibi olan “Suhrkamp Verlag” firması bu konuda ONK Ajans’tan bile katı bir tavır ortaya koyuyor ve eseri oynayanların bilet satmasalar dahi telif ödemek zorunda olduklarını iddia ediyor. Bu arada tüm bu tartışmalar sürerken çeşitli üniversite tiyatrolarının ağırlıkta olduğu bir grup amatör tiyatro topluluğu bir bildiri yayınlayarak durumu kınadılar. Söz konusu bildirinin Mimesis Portal’de yayınlanmasının ardından ilgili sayfaya konuya ilişkin bir yorum yazan Barış Yıldırım’ın da hatırlattığı gibi, telif haklarının bu denli kısıtlayıcı biçimde kullanımı Brecht’in politik bir sanatçı olarak hayatı boyunca sergilediği duruşla ne kadar bağdaşıyor o da ayrı bir tartışma konusu olmaya aday.
Şimdi şu soruyu sorma zamanı: Maddi beklentiler içerisinde olsun olmasın tüm tiyatro faaliyetleri istisnasız biçimde telif ödemekle yükümlü olmalı mı? Telif yasasını bu yönde yorumlamak ve işletmek ülke tiyatrosunu nasıl etkiler? Bu konuda yürütülecek çok yönlü tartışmalar, tiyatromuzun geleceğinin şekillendirilmesinde kilit bir rol oynayacağından, Mimesis Portal konuyla ilgili her türlü katkıyı en objektif biçimde sayfalarına yansıtmayı bir görev addetmektedir.
