[Birgün gazetesinden Hüseyin Şimşek’in haberini paylaşıyoruz.]
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri” programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı. İsminin yayınlanmasını istemeyen bir tiyatro sanatçısı ise bu talebin Meclis Başkanı İsmail Kahraman’dan geldiğini söyledi.
“Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” temasıyla gerçekleştirilen Meclis Sohbetleri etkinliğinde, 18 Mart Çanakkale Anmasına ilişkin bir tiyatro gösterisi sergilendi. Ancak gösteride kadın oyuncuların sahneye çıkması engellendi.
Devlet Tiyatroları’nın üç gün provasını yaptığı gösteriye bir saat kala kadın oyunculara sahneye çıkamayacakları ifade edilirken herhangi bir gerekçe gösterilmedi. Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada konukların arkasında merdivenlerin üzerinde bekletilen kadın oyuncular, oyunun bitiminin ardından TBMM’den çıkartıldı.
“Bir saat kala sahnede istemediler”
Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın da bilgisi dahilinde gerçekleştirildiği ifade edilen engelleme girişiminin ardından oyunlarına müdahale edilen tiyatrocular BirGün’e konuştu.
Kadın sanatçıların merdivenlerde şiir okuyacağını ancak sahneye çıkamayacağını öğrendiklerinde pek çok kadın sanatçının gözyaşlarını tutamadığını ifade eden tiyatro sanatçısı, “Pazartesi gününden beri prova yapıyoruz. Gece 11 buçuğa kadar sürüyor. Dün de gösterimiz vardı. Öncesinde de prova aldık. Çok çalıştık. Gösteriye bir saat kala, herkes hazırlanmak üzereyken kadın oyuncuların sahne önünde yar almamasını, sahnenin yanında olmasını istediklerini belirttiler. Böyle bir şok atlatmış olduk ve bir karar vermek zorunda kaldık. Emri vaki oldu. Çok kısa sürede yeniden prova alıp yeni bir düzenleme ile gösterinin gerçekleşmesini sağladık” dedi.
“Oyun süresi 12 dakikadan 4 dakikaya düştü”
Korodaki kadın sanatçılardan birinin ağlayarak TBMM’yi terk ettiğini ifade eden kadın tiyatro sanatçıları TBMM’de yaşanan skandalları şöyle anlattı:
“Son dakikada yapıldıysa bir tahrik etme unsuru olabilir mi diye düşünüp inadına çıkıp söylemek istedik sözlerimizi ama olmadı. Oyunda bizim olmamız da onların kendi isteğiydi. Bize anlatıldı ve günlerce bunu çalıştık. Ama son anda Mustafa Kemal resimlerini bile istenilmedi. 12 dakikalık gösterimiz 4 dakikaya düştü. Biz de kenarda merdivenlerde şiirlerimizi söylemek zorunda bırakıldık.”
“Kadrolu değil sözleşmeliyiz”
“Hepimiz sözleşmeli sanatçılarız. Kadromuz yok. Biz orada kurumun bizden istediği şeyi yapmış olduk. Kurum da bunu istemedi aslında ama o an onların da eli mahkumdu. Herkes çok üzüldü. Unutamıyorum yaşadıklarımızı. Söyleyebildiğimiz herkese söylemeye çalışıyoruz. Çok korkunç bir şeydi. Bu sadece kadınlara yapılmış bir şey değildir. Bu geleceği yapılmış bir şeydir.”
İsminin yayınlanmasını istemeyen bir diğer tiyatro sanatçısı ise önce vedalaşan asker – anne koreografisinde kadınların erkeklere sarılmamasının istendiğini ardından da kadınların sahneden indirildiğini açıkladı.
“Kahraman istemedi”
Sahneye çıkmak istemediklerini ancak ilgili müdürleri tarafından ikna edildiklerini belirten tiyatro sanatçısı, şunları anlattı:
“Oyun bitiminde selam vermedik ama onlar bunun ne demek olduğunu anlamamışlardır tabii ki. Çoğumuz sinirden ağladık, direnemedik. Şöyle bir an var, kostümlerimizi giymiş merdivenlerden iniyorduk ki İsmail Kahraman’la karşılaştık. ‘Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi, aferin’ dedi. Asker kostümlü arkadaşlara da ‘Siz kaçıncı alaydasınız’ diyerek güya espri yaptı, kimse gülmedi. Esas amacı teyit almaktı.”
***
Meclis gündemine taşındı
Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis gündemine taşındı.
CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada ise, şu ifadeleri kullandı:
“Laiklik anayasada olmasın” diyen TBMM Başkanı İsmail Kahraman Çanakkale Anmaları kapsamında meclis oynanacak tiyatro oyununda “Kadın oyuncular sahneye çıkmayacak” diyor, 12 dakikalık oyun, 4 dakikaya düşüyor!
İsmail Kahraman, “Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi, aferin” diyor!
Oyuncular olayı gözyaşları içinde anlatıyor.
Biz İsmail Kahraman beyefendiyi iyi tanıyoruz bu tutumunu siyasal islamcı anlayaşından bağımsız görmüyoruz. Bu kadını tecrit etme anlayışıdır. Hayatın öznesi olmaktan çıkarma, onu edilgenleştirme çabasıdır.
Sayın Kahraman sizin işgal ettiğiniz makam Mustafa Kemal Atatürk’ün makamıdır. Cumhuriyet devrimi de her şeyden önce bir kadın devrimidir.
Kadını cumhuriyet ile birlikte çıktığı noktadan aşağı indiremezsiniz
Halide onbaşı, Şerife bacı, Kara Fatma ve daha niceleri istiklal için kadın erkek birlikte mücadele etti.
Kadınlar size rağmen sanatta, bilimde, siyasette, iş yaşamında varlar olmaya devam edecekler.”
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın cevaplanması üzerine Meclis’e verilen soru önergesi şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için bir tiyatro gösterisi yapılması kararlaştırılmış, oyun için bütün hazırlıklar yapılırken, gösteriye 1 saat kala ‘acil toplantı’ yapılacağı açıklanmış ve toplantıda tiyatroculara ‘kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar alındığı bildirilmiştir.
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın da katıldığı etkinlikteki gösterinin yönetmeninin Ötüken Hürmüzlü olduğu, Hürmüzlü’nün yaşanan skandaldan dolayı oyunda isminin geçmemesini talep ettiği, ancak “Gösteriyi izlemek istediği” için etkinliği terk etmediği aktarılmıştır.
‘Çanakkale Anması’ etkinliğinin, her çarşamba ‘şehit yakınlarına’ yapılması planlanan etkinlikler kapsamında gerçekleştirildiği söylenmektedir.
Kararın Meclis Başkanının talebiyle alındığı bildirilirken; Meclis Başkanının kadınların sahneye çıkmaması talebinin yanı sıra, sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiği iddia edilmektedir.
Bu bağlamda;
1 – TBMM’de düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için oynanacak tiyatro oyunu hangi gerekçeyle oyuna 1 saat kala iptal edilmiştir?
2 – ‘Kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar aldığınız iddiası doğru mudur?
3 – Sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiğiniz iddiası doğru mudur?
