Metin Boran
Modern Amerikan tiyatrosunun en önemli temsilcilerinden Arthur Miller’ın (1915-2005) Köprüden Görünüş adlı yapıtı Hira Tekindor’un yorumuyla Oyun Atölyesinde sahnelenmeye devam ediyor. Arthur Miller tiyatro seyircisinin yakından tanıdığı bir isim. Türkiye’de defalarca sahnelenen Cadı Kazanı, Bütün Oğullarım ve Satıcının Ölümü adlı oyunları hâlâ hafızalarda. Köprüden Görünüş bir özel tiyatroda ilk defa sahneleniyor.
Arthur Miller, 1955 yılında bitirdiği Köprüden Görünüş’te, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa ve Amerika’da başlayan göçmenlik ve göçmenler sorununu, körpe bir aşk ilişkisi üzerinden kurgulayarak şehvet, tutku kıskançlık ve ihanet gibi kavramlarla tartışmaya açıyor. Usta yazar Miller, sorunu ortaya koyarken yerlilerin ve lümpen proletaryanın insan ilişkilerini, göçmenlere yaklaşımını, aile anlayışlarını, ahlaki deformasyonunu ve yozlaşmaya yüz tutmuş toplumsal ve kültürel özelliklerini de somut olaylarla ortaya koyuyor.
Oyunda Amerika’ya pasaportsuz giren İtalyan iki kardeşin göçmen olarak kaldıkları evde, küçük kardeşin evin hanımının akrabası genç bir kıza tutkusu üzerinden gelişen olaylarla, ihanet ve öldürmeyle sonuçlanan dramatik bir akış söz konusu.
Oyun Atölyesinde ikinci oyunun yöneten genç Yönetmen Adayı Hira Tekindor yorumunda başat görev üstlenen avukatı anlatıcı olarak kullanarak hukuku ve adaleti ön plana çıkarıyor. Müziklerini Orhan Enes Kuzu’nun yaptığı Köprüden Görünüş’ün sahne tasarımı ise Zerrin Tekindor’un imzasını taşıyor. Toplumsal adaletsizliği ve ön yargılı bakış açısındaki aksaklıkları aşk ve hukuk üzerinden irdeleyen oyunun ışık tasarımı ise titiz çalışmalarıyla bilinen Kemal Yiğitcan’a ait.
Köprüden Görünüş ile Oyun Atölyesi, güncel bir sorunu sahneye taşıyarak kanayan bir yara olan ve toplumsal kesimleri sarsan göçmenlik ve göçmenler sorununa bir başka bağlamda dikkat çekiyor. Savaşlar, açlık, işsizlik ve yoksulluk gibi yaşamsal sorunlarla baş başa kalan insanların zorunlu olarak tercih ettiği göçmen hayatının zorlukları, karşılaştıkları sahte dostluklar ve ihanetler açık bir dille aktarılıyor oyunda.
Son yıllarda yaşanan bölgesel savaşlar ve iç çatışmalarla yeniden su yüzüne çıkarak belirgin olarak kamusal alanda ve resmi kurumlarda tartışılıp çözüm arayışının sürdüğü şu günlerde Körüden Görünüş önemli bir sorunsalı ramp ışıklarına çıkararak, tartışmaya açıyor. Dizilerin aşina yüzü Oyuncu Bülent İnal’ın uzun bir aradan sonra yeniden sahneye döndüğü oyunda deneyimli oyuncular görev alıyor. Oyunda Aslı Yılmaz, Nazlı Bulum, Kubilay Karslıoğlu, Aykut Akdere, Ercüment Acar, Sedat Bilenler ve Melih Pamukçu önemli roller üstleniyorlar. Oyuncular dönemin toplumsal özelliklerini, yerlilerle göçmenler arasında ilişkideki gizli ırkçı tutumları, özenli ve sahici bir yansılama ile seyirci karşısına getiriyorlar. Hira Tekindor’un söze ve harekete dayalı yorumu ritim ve performans açısından genel olarak başarılı denilebilir. Zerrin Tekindor’un sade dekor tasarımı, Orhan Enez Kuzu’nun müzik yorumu metnin görsel ve işitsel anlatımına önemli katkılar sunuyor. Oyun dönüşümlü olarak her hafta sonu Oyun Atölyesinde izlenebilir.
Meraklısına Not: Amerika da göçmenlik, yüz yıllık kronik bir sorun olarak sanat ve edebiyata defalarca konu oldu. En bilineni Amerikalı Romancı Howard Fasd’ın 1927 yılında Amerika’da elektrikli sandalye ile idam edilen İtalyan göçmenler Ayakkabıcı Nicola Sacco ile Balıkçı Bartelemou Vanzetti’nin yaşadığı haksızlığı yazdığı Sacco ile Vanzetti adlı romanıdır. Bu roman daha sonra filme ve sahneye uyarlanmış, oyun olarak ülkemizde Ankara Sanat Tiyatrosu, İstanbul Şehir Tiyatrosu ve Diyarbakır Şehir Tiyatrosunda sahnelenmiştir.
