[Özlem Atik’in Radikal Blog’ta yayınlanan Edinburgh Fringe Festivali hakkında yazmış olduğu yazıyı yayınlıyoruz] Peki, nedir bu Fringe? Ve nereye gidiyoruz biz?
İskoçya’nın başkenti, tarihi bir güzellik olan Edinburgh’ta, 47 yıldır her yılın Ağustos ayı dünyanın en büyük uluslararası tiyatro festivali gerçekleşiyor.
Edinburgh Fringe Festivali.
İnanılmaz güzel ve büyülü bir şehir Edinburgh. Hani masalsı bir yer deriz ya. İşte öyle. Bin sekiz yüzlerdeymiş gibi hissediyorsunuz sokaklarda yürürken.
İnsanlar ‘şu dünyadan geçiciyim hiçbir yeri incitmeyim’ diyerek yaşamışlar sanki. Birçok oyunu geçici olarak içine sahne kurulmuş kiliselerde izledik. Sadece kiliseler değil tabi festival mekânları.
Şöyle söyleyeyim, çok sevimli dekore edilmiş bir otobüsün üst katında harika bir tek kişilik gösteri izledik. Yani ağustos ayı Edinburgh’ta sanki bütün şehir el ele verip nasıl her yeri sahne yaparız diye çabalıyor.
Okullar, iş yerleri, üniversiteler, kütüphaneler, restoranlar, barlar, bahçeler…
Yetenekli bir ressam için kilisenin duvarlarına stantlar açılabiliyor örneğin.
Fringe Tiyatro Festivali’nin 1947’lere dayanan bir hikâyesi var. O yıllarda Uluslararası Edinburgh Festivali’nde, sekiz ayrı tiyatro grubu program listesinde olmadıkları halde oyunlarını sergileyerek bir ilke imza atmışlar. Onların bu asi tavrı sanatın kendi yaratıcısının dışında bir otorite tanımayacağını göstermiş adeta. Ve her yıl bu yolla birçok tiyatro grubu özgürce oyunlarını sergilemiş. Bu gelişen topluluktan yola çıkarak, 1958’de tiyatro grupları kendi Edinburgh Fringe Festival komitelerini oluşturmuşlar.
Fringe Tiyatro Komitesi, prensip olarak bir hikâyesi olan ve bunu anlatmak isteyen herkesi destekliyor. Ama tabi ki, dünyanın en büyük tiyatro festivali olarak sınırlı sayıda bir katılımı destekleyebiliyorlar. Bu yüzden festivale katılan tiyatro gruplarının programda yer almak için geçmesi gereken bazı önemli aşamalar var; ancak bu kıstaslar kesinlikle sergileyeceğiniz eserin içeriğine bir müdahale ya da sansür niteliğinde değil.
Festival kapsamında neler var? Tiyatrolar, komediler, danslar, sirk gösterileri, müzikaller, kabareler, operalar, fiziksel performanslar, tek kişilik şovlar, söyleşiler, konserler, sergiler ve atölyeler sayabildiklerimiz.
Ve sokaklar. ‘Gel vatandaş gel oyuna gel’ tavrıyla, oyunlarından kesitler sergileyen rengârenk oyuncularla dolu… Samimi, özgür, ‘her yer sanat her yer tiyatro’ diyen bir ruh dolaşıyor…
Peki biz nasıl dahil olduk?
İki yıldır, izleyici ve festivalin meraklısı olarak katıldığımız Edinburgh Fringe Festival’ine, biz de bir oyunla gelsek fikriyle yanıp duruyorduk.
Söylemek zorundayım, Selin’in bu konudaki tutkusu beni tek kalemde geçer. ‘Önce festivalin mail sistemine üye olalım. Şimdi de formu dolduralım. Yeni mailler geldi, baktın mı? Gideceğiz galiba!’ diye diye sürdü aramızdaki muhabbet. Öyle bir yere geldik ki, birbirimize hal hatır soracak mecalimiz kalmadı. Yorgunluk, hayat koşturmacası ve hayalimiz Fringe’ten ibaret bir dünya aldı götürdü bizi. İyi ki de böyle oldu.
Bugün, Selin İşcan’ın kurduğu Hayal Perdesi’nin ilk projesi olan, ünlü Makedon yönetmen Aleksandar Popovski tarafından yönetilen, Boris Vian’ın en ses getiren oyunu ‘İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz’ün Edinburgh Fringe Festivali’nde perde açacağı haberini buradan büyük bir sevinç ve gururla hepinizle paylaşıyoruz.
Oyunun biletlerinin festival kapsamında satışa çıktığı linki görünce biz çığlıklar atarak tepki verdik. Siz daha sakin bir şekilde buradan ulaşabilirsiniz. (https://tickets.edfringe.com/whats-on#q=%22The%20Empire%20Builders%22)
‘İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz’ün son derece deneyimli ve başarılı bir oyuncu kadrosu var. İstanbul Devlet Tiyatrosu oyuncuları Reha Özcan, Ayşe Lebriz Berkem, İstanbul Şehir Tiyatroları oyuncuları Selin İşcan, Nihat Alptekin, genç oyuncular Selin Tekman ve Tuba Karabey.
19. İstanbul Tiyatro Festiavali ve Üsküp Tiyatro Festivalleri’nde perde açan oyunun, Türkiye’deki başarılarıyla ilgili daha ayrıntılı bilgi almak için, dilerseniz bu linke bir göz atabilirsiniz. (http://blog.radikal.com.tr/kultur-ve-sanat/imparatorluk-kuranlar-yahut-schumurz-98304)
‘İmparatorluk Kuranlar Yahut Şümürz’ ekibi İskoçya’nın Edinburgh şehrinde, 5-18 Ağustos tarihleri arasında Fringe Festivali kapsamında performanslarını sergiliyor olacak. Tüm bu haberlerin bizim sevinçten uçmamıza sebep olan en heyecan verici yanı ise, oyunun, festivalin C Venues programında, 230 kişilik bir salonda 14 performans sergileyerek dünyanın dört bir yanından gelen tiyatrolarla ve izleyicilerle buluşacak olması.
2014’te kırk yedi ülkenin katıldığı bu muhteşem festivale 2015’te Türkiye’den de katılımın sağlanması inanılmaz bir sevinç ve başarı.
Çok heyecanlı ve mutluyuz.
Elbette ki, böyle bir festivale katılabilmek aynı zamanda ciddi bir maddi destek gerektiriyor. Festivale katılan tüm ülkelerin tiyatroları bu desteklerle oradalar.
Perdeler dünyanın her yerinde, bambaşka diller ve inanışlar için açılsın. Ve biz de bu buluşmada payımıza düşen alkışı alalım diyoruz.
“Sürçü lisan ettik ise ‘aşk ola’.”
