İzmir’de Alternatif Bir Sahne: Tiyatro Salt’tan Bazı Aşklar

Mehmet Bozkır

“Ya en son sevdiğiniz en çok sevdiğiniz değilse?”

Ve bir gün, o en çok sevdiğinizi sandığınız an, sizi siz yapan aşklarla yüzleşmek istersiniz. Geçmişte kalan puslu acıyı, tutkuyu ve belki de aşkı deşersiniz. Sonraki temiz sayfalar için ya da geçmiş sayfalarda kaybolmak için… Kim bilir?

Evlenmek üzere olan genç bir adam yaşamının belirli dönemlerinde hayatına giren kadınlarla otel odalarında yüzleşir. Yarım kalan aşk, nefret ve tutkular bu kez en yalın ve en gerçek halindedir.

Neil LaBute’un Some Girls isimli eserini Alev Koçer ve Bahadır Yüksekşan- bence orijinal isminden daha isabetli bir şekilde- Bazı Aşklar adıyla dilimize çevirmişler ve Bahadır Yüksekşan rejisiyle 2014 Nisan ayında İzmir’de sahnelemeye başlamışlar.

Oyuna geçmeden önce biraz Tiyatro Salt’tan bahsetmek istiyorum. 2000’li yıllarla birlikte örneklerini görmeye başladığımız ve son yıllarda artık egemen hale gelmiş olan alternatif sahnelere ve bu sahnelerde yapılan işlere tiyatro seyircileri hiç de yabancı değiller. Alternatif sahnelerin sayıları hızla artsa da alan bakımından pek yaygın oldukları söylenemez. Genellikle Beyoğlu ve çevresinde yer edinen alternatif sahneler son bir iki yıl içinde Anadolu yakasında da varlık göstermeye başladılar. İstanbul dışında ise pek fazla görünürlükleri yok. Geçtiğimiz yıl itibariyle bazı oyunların Ankara CerModern’e, Bursa Nilüfer Tiyatro Festivali’ne ve bir iki oyunun İzmir Tiyatro Günleri’ne yaptığı turneler dışında alternatif sahnelerin belli bir alanda, belli bir kesime ulaştığını söyleyebiliriz. Ancak buna rağmen etkileri büyük, ülke tiyatrosuna getirdikleri hareketlilik de keza öyle.

İstanbul dışındaki sayıları bir elin beş parmağını geçmeyen alternatif sahnelerden birisi de İzmir’deki Tiyatro Salt. Salt, 2011 yılında tiyatroya gönül vermiş, profesyonel mesleklerinin yanı sıra tiyatroyu hayatının merkezine koymuş avukat, eczacı,makine mühendisi gibi çeşitli mesleklere sahip kişiler ile tiyatro bölümü mezunu oyunculardan oluşan bir ekip tarafından kurulmuş. Kuruluşlarıyla birlikte çeşitli sahnelerde oyunlarını sahneleyen ekip 2012 yılında Alsancak’ta bir işhanının beşinci katında bulunan 40 kişilik sahnelerini açmışlar. 2011 yılından itibaren birçoğu ülkemizde ilk sahnelenen 50.Kural Beklemek, Katran, Ve Julie, Vahşet Yok Öp Bubba’yı, Kesik gibi yetişkin oyunlarıyla Pata’nın Perisi isimli çocuk oyununu sahnelemişler.

Türkiye’de tiyatro yapmanın ne kadar zor bir iş olduğu herkesin malumu. Hele de İzmir gibi devlet tiyatrosunun dışında neredeyse profesyonel hiçbir tiyatronun olmadığı ( Son yıllarda bu anlamda bir hareketlilik olduğunu söyleyip Han Tiyatrosu’nu, Oyun Kutusu’nu, Tiyatro Terminal’i, Sahne Tozu Tiyatrosu’nu anmalıyım) bir şehirde alternatif bir sahne açmak ve haftada birkaç gece oyun sahneleyerek ayakta tutmaya çalışmak büyük bir cesaret ve özveri gerektiriyor. Nasıl ki İstanbul’daki birçok tiyatronun kurucusu, oyuncusu dizilerde oynayıp buradan kazandıkları parayla tiyatrolarını finanse ediyorlarsa Tiyatro Salt’ın kurucuları da gündüzleri profesyonel mesleklerini icra ettikleri işlerde çalışıp buradan kazandıkları parayla sahnelerini açık tutmaya çalışıyorlar. Hem maddi hem de manevi anlamda bunca zorluğa katlanan ekip takdiri hak ediyor.

Yazının başında da belirttiğim gibi Bazı Aşklar evlenmek üzere olan bir adamın hayatına giren kadınlarla bir çeşit hesaplaşmasını konu alıyor. Üzerinden uzun zaman geçmiş, kimisi tamamen geride kalmış kimisi geride bırakılamamış ilişkiler. İster kısa sürsün ister uzun, ister temelinde aşk olsun ister basit bir hoşlanma aslında hiçbir ilişkinin tam olarak bitmemiş olduğunu görüyoruz. Kiminde yaşanamamışlığın hüznü kalmış, kiminde bitmeyen bir aşk, kiminde nefret, kiminde hırs. Ve hiçbir ilişkiye taraflar aynı duygularla veda etmemiş. Oyun bu yönüyle seyircinin kendi geçmişini gözden geçirmesine yol açıyor. Geride bıraktığımız, bıraktığımızı sandığımız, yaşayıp tükettiğimiz ya da hiç yaşayamadığımız aşkları oyun kişileriyle beraber hafızamızın, kalbimizin derinliklerinden çıkarıyoruz.

Neil LaBute oyunun dengesini çok iyi kurmuş, adam karşı karşıya geldiği her eski sevgilisiyle birlikte başka bir duyguya geçiyor. Bir adamın bedeninde birden çok adam görüyoruz. Ve tabi kadınlar. Her biri birden çok kadına işaret ediyor. Oyun bu yönüyle çok kişiyi sahneye taşıyıp birçok duyguyu yaşatıyor. Oyun boyunca hiç sezilmeyen sürpriz ise finalde seyirciyi şaşırtıyor.

Oyunun rejisi aynı zamanda oyuncu olarak da yer alan Bahadır Yüksekşan’a ait. Bahadır Yüksekşan yazarın kurmuş olduğu dengeyle uyumlu bir reji anlayışıyla oyunu sahnelemiş, özellikle küçük sahnelerde seyircinin dikkatini dağıtabilecek, seyirciyi yorabilecek bir hareketlilik engellenmiş. Hareketten çok söze dayalı olan ve duygulara hitap eden oyundaki hiçbir mizansen karakterlerin önüne geçmiyor. Yönetmen imkanları kısıtlı olan sahnenin içini ve hatta dışını kullanarak oyun alanını genişletmiş, gerilimin arttığı sahnelerde zaten seyirciye yakın olan oyuncuları iyice yakınlaştırmak akıllıca bir yöntem olmuş. Zaman zaman şiddetin zaman zaman da cinselliğin ön plana çıktığı oyunda bu sahneler gerçekliğe zarar getirmeyecek bir sadelikle sahnelenmiş. Rejiyi tek bir cümleyle tanımlamak gerekirse “ temiz bir iş” demek mümkün.

Adamın hayatına girmiş kadınları canlandıran Ceyda Çınar, Alev Koçer, Lale Başara, Bengü Aydınalp, Taylan Yıldız ve Ceren Şahin birbirinden çok farklı karakterlere hayat verip her bir karaktere seyirciyi ikna ediyor. Ekipteki oyuncuların hangilerinin alaylı hangilerinin okullu olduğunu bilmesem de sahne üzerinde böyle bir fark görmediğimi söyleyebilirim.( Bir zamanlar televizyon dizilerinde rol alan oyuncular için okullu-alaylı ayrımı yapılıp üzerinde çok tartışılırken profesyonel tiyatrolarda konservatuar mezunu olmayan bir oyuncuya rastlamak mümkün değildi. Tabu haline gelen bu durumun çoktan yıkıldığını söyleyebiliriz, Altıdan Sonra Tiyatro’nun birçok oyuncusu gibi son dönem başarılı işlere imza atan Esra Dermancıoğlu ve Caner Cindoruk örnek verebilecek en iyi isimlerden. Tiyatro Salt’ın okullu olmayan oyuncularını da bu kategoriye sokmak mümkün.)

2014 Nisan’da başlayıp Mayıs sonunda sezon kapanışını yapan Bazı Aşklar bu sezon sahnelenmeye devam edecek olsa da Ocak ayına kadar ara vermiş durumda. Bazı Aşklar’ı beklerken Tiyatro Salt’ta başka neler görülebilir derseniz eğer ekip 2014-2015 sezon açılışını 27 Eylül’de geçtiğimiz yıl sahnelemeye başladıkları Kesik ile yaptı. Provaları devam eden iki oyunları var. Bunlardan birincisi “Pipet; acı iliklerine yudum yudum,ince ince,ölüm ölüm yayılır” isimli yerli bir metin. Diğeri ise Kasım ayında ilk kez sahnelenmeye başlayacak olan-henüz adı netleştirilmemiş-uyarlama bir metin.

Eğer İzmir’deyseniz ya da yolunuz İzmir’e düşerse Salt’a uğramak için birçok nedeniniz var. Ekibin heyecanına ortak olmak ve çabalarına destek olmak için Salt’ın kapısını çalabilirsiniz, sahnelerinde mutlaka sizi saracak bir oyunları olacaktır.

* www.tiyatrosalt.com

* Tiyatro Salt Halit Ziya Bulvarı, Taner İşhanı Kat:5 Alsancak/İzmir