Şiddet ve cinsellik içeren yazılarıyla yaşadığı dönemde otoritenin büyük tepkisini çeken ve hayatının yaklaşık 29 yılını hapishanelerde, 13 yılını da akıl hastanesinde geçiren ünlü Fransız yazar Marquis de Sade’ın akıl hastanesi yıllarında geçen dönemini anlatan Quills-Marquis De Sade, Tatbikat Sahnesi’nde tiyatroseverlerle buluşuyor.
Erdal Beşikçioğlu tarafından yeniden hayata geçirilen Tatbikat Sahnesi, Mezarsız Ölüler’in ardından Marquis De Sade’ın akıl hastanesi yıllarını anlatan Quills-Marquis de Sade oyununu izleyici ile buluşturuyor. Yastık Adam, Mojo gibi sıradışı oyunların yönetmeni İlham Yazar’ın sahneye koyduğu eserde Sade’ı, adına facebook’ta ‘Durukan Ordu diye bir mit var…’ isimli sayfa açılan Ankara Devlet Tiyatrosu sanatçısı Durukan Ordu canlandırıyor. Yastık Adam oyunuyla büyük beğeni kazanan Buğra Koçtepe rahip rolüyle izleyici karşısına çıkarken, Mithat Erdemli Napolyon tarafından Marquis’in yazılarını durdurmak için akıl hastanesine atanan doktor rolünü üstleniyor. Zeynep Ekin Öner’in Sade’ın karısını canlandırdığı eserde, usta tiyatrocularla birlikte genç isimler de aynı sahneyi paylaşıyor. Muhteşem Yüzyıl dizisinde Huricihan karakterini oynayan Burcu Özberk, Melih Efe Çınar, Buse Kara ve Mertcan Semerci, genç yetenekler olarak usta isimlere başarıyla eşlik ediyor.
ÇILDIRAN RAHİP
İki perdelik oyun Marguis De Sade ve yazılarını engellemek için yattığı akıl hastanesine atanan doktorun çatışmasını anlatıyor. Doktor, bu görev için rahip Abbe’yi kullanır. Sade’ın savunduğu şeylere olan inancı ve dirence karşısında zayıf düşen rahip sonunda çıldırır. İki perdelik oyun, çoğu zaman sert, bazen komik akışı ve parmak ısırtacak performanslarıyla genel prova ve prömiyer gösterimlerinde izleyenler tarafından ayakta alkışlandı.
TARAF TUTMADIM
Oyunda akıl hastanesindeki bir deliyi de canlandıran yönetmen İlham Yazar, yine farklı bir sahne düzeni oluşturdu. Seyirciler, sahneye kurulan platformda oyunu izlerken, sahne de seyirci koltuklarının olduğu alana kuruldu. Oyunun biyografik bir zaman akışında gelişmediğini söyleyen Yazar, eseri sahneye koyarken taraf tutmadığını söyledi. İlham Yazar, “Ne Sade’ın tarafında, ne de rahibin tarafında oldu. Eseri izleyenler arasında rahip tarafından bakıp onu haklı görenler de olabilir, Sade’ı haklı bulanlar da. Ben sadece doktorun tarafında değilim. Çünkü o otoriteyi temsil ediyor” dedi.
AŞIRI UÇLAR
İlham Yazar, eserle ilgili olarak şunları söyledi:
“Erk, otorite ve birey problemine bakıyorum. Rahibin iyiyi, Sade’ın kötüyü temsil ettiğini söyleyebileceğimizi düşünmüyorum. İkisinin de çok haklı olduğu taraflar var. İzleyenler arasında, Marquis’in dediği gibi ‘Ahlak edep gibi kurallar, insanların sonradan icat ettikleri ve rahat etsinler diye uydurulmuş meselelerdir. İnsanın özünde doğası gereği tabiata dönme meselesi söz konusudur. Onun içinde de şiddet, aşırı, uçlar, seks de vardır. Tanrı tanımazlık da vardır’ diye düşünüp Marquis’i tutanlar da olabilir, tam tersi rahibi tutanlar da. Oyunca din, şiddet, cinsellik, yaptırımlar meselesi tartışılıyor.
Bir Marquis imajı var. Ama burada tarihte gördüğümüz birebir Marquis yok. Bu eleştiri konusu olabilir. ‘Marquis böyle bir adam değil’ denilebilir. Çok daha uçlarda olduğu söylenebilir. Geri dönüşü iyi sağlayabilmek için şiddetin, cinselliği, otoriteyi anlatırken iyi bir denge kurmak lazım. İnsanları aşırı zorlayarak, çok daha altını çizerek ve sertleştirerek anlatma yanlısı değilim. Biz biraz daha matrak bir adam olsun istedik. Tamamiyle kişisel beğenilerle ilgili bir tercih.”
Eserde rahibi oynayan Buğra Koçtepe de, oyunda ahlakçılar ve ahlaksızların olduğunu söyledi. Koçtepe, rahiple ilgili olarak, “Rahip arada kalmış bir karakter. İnandığı değerler ve erdemler uğruna otoriteye alet oldu. Ahlaklıların ahlaksız, ahlaksızların da ilkeli olduğunu görüp çıldıran bir adam” dedi.
Eser, Tatbikat Sahnesi’nde bugün, yarın ve Cumartesi günü sahnelenecek.
