Yaşam Kaya
2013-2014 tiyatro sezonu başladı başlayalı İstanbul, Adana, İzmir sahnelerinde oyunlar izledim. 4 günlük İngiltere seyahatimde 2 oyun da yurt dışında görme şansım oldu. 130’a yakın yeni oyuna tanık olmuş bir eleştirmen olarak, yaklaşan mayıs ayında sezonun sonlanacağını bildiğim için, sahnelerdeki canlılığı seyircilere aktarmam gerekir. Fakat bu sezon önerdiğim 10 oyun benim için çok zor bir karardı. Sahnelerde insanı derinden etkileyen performanslar var; nereden başlayıp neleri yazmalıyım diye kendimce çokça düşündüm. Şöyle ki, yönetmenin başarısız olduğu gösteride bir oyuncunun performansı oyunu alıp sürükler, seyircileri sahneye çeker.
Sahnedeki başarılı performansları önermeden önce tiyatromuz yaşadığı olumsuz birkaç noktaya dikkat çekmek istiyorum. Ortalıktaki ‘sol’, ‘sosyalist’, ‘sosyal demokrat’ gazetelerin ‘magazinsel tiyatro’ yapma merakı o kadar ayyuka çıktı ki, artık gazetelerde neredeyse tiyatro kritiği okuyamaz hale geldik. 4 sene boyunca benim de yazdığım bu gazetelerin bütününe baktığımızda, düştükleri durumun vahim boyutlara ulaştığını görüyorum. Cihangir tayfasının elinde, bilindik dizilerde oynayan oyuncularla yapılan röportajlar tiyatroya seyirci kazandırmaz, aksine röportajı yapılan kişilerin egosunu naif bir şekilde okşar. Yani bu konuda Radikal Gazetesi’ni kutluyorum. O kadar zorlu şartlara rağmen, inatla tiyatro eleştiri yazılarından vazgeçmiyor. Ayrıca benim de köşe yazdığım Today’s Zaman – Turkish Review’u ‘tiyatro’ sanatına ‘kritik’ anlamında verdiği katkıdan dolayı tebrik ediyorum. Umulmadık yerler tiyatro eleştirilerine sahip çıkıyor, sanatı magazinin elinden alarak, halkın içine yerleştiriyor. Maalesef birilerinin tekelinde mantık yüzünden tiyatro yazıları adına yapılan yanlışlar artarak sürecek gibi. İyi ki internet tiyatro yayıncılığı var. Televizyonlar desen, bazı politik durumlardan kaynaklı tiyatronun ‘t’sini ağızlarını almaktan korkar haldeler.
Sonra şu genç oyuncuların sıkıntılarına gelelim. 128 yeni oyunun prömiyer yaptığı tiyatro sahnelerinde binlerce genç oyuncu her gece sigortasız, beş para kazanmadan sahnelere çıkıyor. Sorun büyük. Bunun yanında ‘sol’ medyanın bu sorunlara kayıtsız kalışı, ayrıca bu gençleri yetenekleriyle ön plana çıkaracak algının bu gazetelerden kayboluşu sıkıntıları gittikçe büyütüyor. Bu adamlar kendilerini nasıl kanıtlayacak peki? Para kazanmak için dizi peşinde koşup sahneleri terk eden o kadar çok oyuncu tanıyorum ki, yakın zamanda tiyatromuz ‘hevesli’ insanların oyuncağına dönüşecek. Kim yazacak, ön plana çıkaracak sahnedeki genç oyuncuları? Ben elimden geldiğince, sonuna kadar hem genç oyuncuları hem de yeni sahneleri destekliyorum, ama 1 kişinin desteğiyle olacak iş değil bu.
Konuyu dağıtmadan 2013-2014 sezonunda sahnelerde gördüğüm en iyi 25 performansı yazıyorum. Seyircilerin mutlaka önereceğim performansları görmesi lazım! Öneri sıralamasını karışık yapıyorum, bu ayrıntı önemli. Son olarak yeni sezonda ‘kadın’ oyuncuların etkin biçimde sahnelere egemen olduğunu belirtmeliyim.
En İyi 25 Performans
1- Melike Güner – (Tiyatro YanEtki – Tavşan Deliği)
2- Haluk Bilginer – (Nehir – Oyun Atölyesi)
3- Eraslan Sağlam – (Tiyatro Tatavla – Aktör Kean)
4- Didem Balçın – (Paso Tiyatro – Ne İstediniz)
5- Bülent Emin Yarar – (İstanbul DT – Hamlet)
6- Melisa İclal Gürmen (Tiyatro 3 – Kadınlar Filler ve Saireler)
7- Songül Öden – (Sadri Alışık Tiyatrosu – Kafkas Tebeşir Dairesi)
8- Emre Başer – (İzmir Devlet Tiyatrosu – Arap Abdo)
9- Özge Özder – (Tiyatro Kare – Müziksiz Evin Konukları)
10- Murat Akgün – (Altkat Sanat – Hamlet)
11- Muharrem Özcan – (Oyun Atölyesi – Araf)
12- Ebru Saçar – (Tiyatro Seyirlik – Ya Başaramazsak)
13- Onur Ünsal – (Moda Sahnesi – Hamlet)
14- Ecem Öztürk – (Tiyatro Açıkça – Rutubet)
15- Şebnem Hassanisoughi – (İkinci Kat – Altıbuçuk)
16- Pınar Yıldırım – (Emek Sahnesi – Küskün Müzikali)
17- Berfin Zenderlioğlu – (Destar Tiyatro – Gor)
18- Yeşim Koçak – (İstanbul Şehir Tiyatroları – Vakti Geldi)
19- Başak Kıvılcım Ergtanoğlu – (Tiyatro YenEtki – Şekersiz)
20- Emir Çubukçu – (D22 – Yirmi Beş)
21- Cem Güler – (Oyun Alanı – Talihsiz Çocuk Parkı Yaralanmaları)
22- İlknur Güneş – (Sadri Alışık Tiyatrosu – Kafkas Tebeşir Dairesi)
23- Eda Erman – (Tiyatro Öteki Hayatlar – Üç Yapraklı Yonca)
24- Münibe Millet – (Aslı Şüküroğlu Prodüksiyon – Hayatımın Bilgisi)
25- Barış Gönenen – (İkinci Kat – Küçük)
