[Selda Güneysu’nun Cumhuriyet gezetesinde yayınlanan yazısını paylaşıyoruz.]
TÜSAK’ın üyeleri Bakanlar Kurulu kararıyla atanacağı için, her türlü sanat etkinliği, başbakanın iki dudağı arasında olacak. Edebiyat yapıtlarına verilecek destekler de TÜSAK’a bağlanıyor. Yeni yasa tasarısı taslağı, bugün Bilgi Üniversitesi’nde düzenlenecek bir toplantı ile duyurulacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Devlet Tiyatroları (DT), Devlet Opera ve Balesi (DOB) ile güzel sanatlar genel müdürlüklerini lağvederek sanat kurumlarını Türkiye Sanat Kurulu’na (TÜSAK) devreden yasa tasarısı taslağında, Türkiye’deki her türlü sanat etkinliği encamı başbakanın iki dudağı arasında olacak. Çünkü 11 kişiden oluşacak olan TÜSAK’ın üyeleri bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla atanacak.
Öte yandan, bakanlığın revize ettiği yasa tasarısı taslağına göre, artık yazarlara verilecek destekler için oluşturulacak kurul da TÜSAK çatısı altında yer alacak.
Ayrıca, revize edilen yasa tasarısı taslağına göre, bakanlıkça her sanat dalında en az birer adet kurulacak orkestra, koro ve topluluklarda görev alacak sanatçılar bakanlık tarafından seçilecek.
Cumhuriyet, geçen yıllarda çokça tartışılan, ancak Gezi eylemleri nedeniyle bir süreliğine askıya alınan, bakanlığın revizeye gittiği Türkiye Sanat Kurulu Yasa Taslağı’na ulaştı. Bakanlığın hazırladığı yeni taslaktaki en önemli değişikliklerden birini 25 Aralık tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Edebiyat Eserlerinin Desteklenmesi Hakkındaki Yönetmelik oluşturuyor.
Söz konusu yönetmeliğin ilk hali bir yıl kadar önce Ertuğrul Günay’ın bakanlığı döneminde yayımlanmıştı. Yönetmeliğe göre özgün edebiyat eserlerini yaratacak yazarlar, aralarında PEN Uluslararası Yazarlar Birliği ve Türkiye Yazarlar Sendikası’nın da bulunduğu kurula başvuru yapabilecekti. Ancak 25 Aralık’ta yayımlanan yeni yönetmelikte yazarlara desteğin hangi kurul aracılığıyla yapılacağı yer almıyordu.
Bakanlığın revizyona gittiği TÜSAK Yasa Tasarısı’na göre, yazarlar da artık bakanlıktan destek alabilmek için yeni oluşturulacak Türkiye Sanat Kurulu’na başvuru yapacak.
Seçmece sanatçılar bakanlıkta
Yeni hazırlanan ve bugün Bilgi Üniversitesi’nde sanat kurumlarının genel müdürlerinin de katılacağı bir toplantı ile duyurulacak yeni yasa tasarısı taslağı bir önceki tasarıdan çok farklı değil. Yeni tasarıda da sanat kurumlarının genel müdürlükleri lağvedilecek. Ancak bakanlık, Güzel Sanatlar, DT ve DOB’da çalışan “sanatkâr memurlar” arasından bir seçme yapacak. Söz konusu sanatçılar, Türkiye’nin adını yurtdışında duyurmak amacıyla bakanlıkça her sanat dalında en az birer adet kurulacak olan orkestra, koro ve topluluklarda çalışacak.
Bakanlıkça seçilen sanatçılar, başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın oluşturulacak olan Sahne Sanatları Genel Müdürlüğü’ne pozisyonlarıyla birlikte devredilmiş sayılacak. Bu personel hakkında da 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın maddeleri uygulanacak.
Seçilemeyenler müdürlüklere
Bakanlığın yeni oluşturulacak topluluklarda seçmediği sanatçılar ise pozisyonlarıyla birlikte hiçbir işleme gerek kalmaksızın oluşturulacak Kültür-Sanat Araştırmaları Genel Müdürlüğü’ne devredilecek. Bu şekilde görevlendirilen sanatçıların özlük hakları da bulundukları ilin kültür ve turizm müdürlüğünce yürütülecek. Söz konusu sanatçılardan başka illerde çalışmak isteyenlerin talepleri de bakanlık tarafından değerlendirilecek.
Yeni kadro yok
Tasarıya göre, ayrıca bir ilde eğer sanatkâr memur kadrosunda boşalma söz konusu olursa, bu boş kadrolar iptal edilmiş sayılacak. Bundan sonra söz konusu kadrolara sanatkâr memur alımı yapılmayacak. Tasarıda yer alan bu maddenin özellikle Anadolu’daki sanat hareketini yok edeceği tartışılırken, yasa tasarısına göre, DT ve DOB’un atölyelerinde çalışan diğer sözleşmeli personel de olduğu gibi TÜSAK’a devredilecek.
Teşvik ve ikramiye de yok
Öte yandan DT ve DOB’da çalışan tüm sanatçıların yıl içinde aldığı teşvik ve ikramiye ücretleri de kalkacak. Sanatçılar ancak izin almak kaydıyla dizilerde rol alabilecek ya da sanat grubu, koro ve orkestra oluşumları kurabilecek.
Bakanlığa devredilmeyen sanatçılar ayrıca TÜSAK’a sunmak üzere projeler hazırlayabilecek ve temsil ettikleri eserlere ilişkin gelirlerden pay alabilecek.
