Mimesis Haber/ Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın üzerine çalıştığı; tiyatro, bale ve opera alanlarındaki işleyişi düzenleyen yasa taslaklarından biri geçtiğimiz günlerde Radikal gazetesinin haberi ile açıklandı. Habere göre kurulacak yeni sanat kurulu hangi projenin hangi düzeyde destekleneceğini belirleyecek, şartlara uyulmazsa desteğini geri çekebilecek. Kurul gerekli görürse sanat alanında hizmet alımı yoluyla da proje alabilecek. Taslağın hepsi kamuoyu ile paylaşılmamış olsa da Radikal’in haberinde değindiği noktalar tiyatro dünyasında şimdiden tartışılmaya başlandı. Tartışılan konuların başında da yeni oluşturulacak kurulun işlevi geliyor. Biz de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın üzerine çalıştığı taslağı oluştururken model aldığı kurumlardan biri olan İngiltere Sanat Konseyi’nin işleyişinde öne çıkan noktaları okuyucularımız ile paylaşmak istedik.
İngiltere Sanat Konseyi’nin Tarihçesi
İngiltere Sanat Konseyi’nin geçmişi 1940lara dayanıyor. 1940 yılında İngiltere’de 2. Dünya Savaşı başlarında sanatı özendirmek için Müzik ve Sanatı Özendirme Komitesi adlı komite kurulmuş ve bu komite özel olarak desteklenmiş. 1946 yılında savaş sona erdikten sonra bu komitenin beklenenin üstünde bir başarı sağladığı tespit edilmiş, 9 Ağustos 1946’da Sanat Konseyi resmi olarak kurulmuş. İşlevi sanatlara, devlet denetimi olmaksızın, devlet yardımı sağlamak olarak tanımlanan Sanat Konseyi’nin izleyeceği politika sanata nitelik kazandırılması, sanatın ülke çapında yaygınlaştırılması ve aynı çatı altında toplanması gibi hedefleri kapsamaktaydı. Bu hedefler müzik, tiyatro, şiir, görsel sanatlar, opera ve bale alanlarını içeriyordu.
İngiltere Sanat Konseyi’nin Hedefleri
1946 yılından günümüze çeşitli dönüşümler geçiren yapı en son 2010 yılında 10 yıllık bir planlama yapmış ve 4 Kasım 2010 tarihinde bunu kamuoyu ile paylaşmıştı. Kurumun 10 yıllık hedefleri ve bu hedeflerin nasıl gerçekleştirileceği 48 sayfalık yayında açıklanıyor. Konsey’in beş temel hedefi ise şöyle:
- Sanatta yeterliliğin geliştirilmesi ve desteklenmesi. İngiltere’nin sanat alanında dünyanın önde gelen merkezlerinden biri olması.
- Daha fazla insanın sanatı deneyimlemesi ve sanattan ilham almasını sağlamak.
- Sanatın ülkenin itibarı ve refahına katkıda bulunması; sürdürülebilir, esnek ve yaratıcı olması.
- Sanat alanındaki öncülerin ve işgücünün toplumdaki çeşitliliği yansıtması ve donanımlı olması.
- Ülkede yaşayan her çocuğun ve gencin sanatın zenginlikleri ile tanışmasının sağlanması.
İngiltere Sanat Konseyi’nin Yapısı
Sanat Konseyi 2010 yılında yeni bir yapılanmaya giderek idari kurulun yanı sıra ulusal ve bölgesel olmak üzere iki kurum oluşturmuş.
Ulusal Konsey (National Council)
Ulusal Konsey, kurumun tüm yönetiminde sorumlu olarak çalışan ve alanında uzman 16 üyeden oluşuyor. Bu üyeler Kültür, Medya ve Spor Bakanı tarafından 4 yıllığına atanıyor. Üyeler herhangi bir sanat alanında, sanat yönetiminde, akademik dünyada ya da iş dünyasındaki uzmanlığı olan kişiler arasından seçiliyor. Ulusal Konsey yılda üç kez bir araya gelse de Ulusal Konsey’in dört alt komitesi daha sık toplanıyor. Ulusal Konsey üyelerinin içinde yer aldığı alt komiteler şunlar:
- Sanat Politikası Komitesi
- Sanat Yatırımı Komitesi
- Performans ve Denetim Komitesi
- Mali Komite
Sanat Konseyi’nin nasıl bir işleyişi olduğunu anlamak adına Ulusal Konsey’i şu anki üyelerinden bazılarını kısaca tanıyalım:
Alice Rawsthorn, International Herald Tribune ve New York Times gazetelerinde tasarım alanında yazılar yazan bir eleştirmen/gazeteci. 2001-2006 yılları arasında Londra Tasarım Müzesi Müdürü olarak görev yapmış.
Alistair Spalding, Sadler’s Wells Tiyatrosu’nda İcra Kurulu başkanı ve sanat yönetmeni olarak çalışıyor. Sadler’s Wells Tiyatrosu Spalding yönetiminde dünya çapında pek çok dans gösterisine ev sahipliği yapmış bir gösteri mekanı haline gelmiş.
Anil Ruia, İngiltere’nin Kuzey Batı bölgesinde kültür ve spor alanında önemli girişimlerde bulunmuş bir işadamı. Geçmişte Commonwealth Film Festivali başkanlığı, spor alanında Commonwealth Oyunları başkanlığı, Kuzeybatı Kültür Konsorsiyumu yönetim kurulu üyesi ve Ulusal Liverpool Müzeler Birliği’nde mütevelli olarak görev yapmış.
Sir Peter Bazalgette: (Ulusal Konsey Başkanı) Dijital medya alanında hatırı sayılır bir deneyime sahip olan Sir Peter Bazalgette geçmişte İngiliz Ulusal Operası yönetim kurulu başkanlığı, Ulusal Sinema ve Televizyon Okulu yönetim kurulu başkan yardımcılığı gibi görevlerde bulunmuş ve çalıştığı pozisyonlarda sanat alanında kaynak geliştirme konusunda önemli başarılar elde etmiş.
Caroline Collier: Görsel sanatlar alanında uzmanlaşmış olan Caroline Collier şu anda Tate Modern Sanat Müzesinde yönetici olarak çalışıyor. Geçmişte Arnolfini, De La Warr Pavilion, Bexhill on Sea, East Sussex gibi görsel sanatlar alanında önem arz eden kurumlarda çalışmış.
François Matarasso: Kültürel etkileşim, yaratıcılık ve iletişim konuları ile ilgilenen bir yazar. 35 farklı ülkede farklı kültür kurumları ile çalışmış ve kültürler arası etkileşimin sanata olan katkısını deneyimlemiş biri.
Jon Cook: Doğu Anglia Üniversitesi’nde Edebiyat Profesörü ve Sahne Sanatları Merkezi Yöneticisi olarak çalışıyor.
Rosemary Squire: Pek çok tiyatro kurumu içerisinde yöneticilik yapmış önemli bir girişimci.
Veronica Wadley: London Evening Standard gazetesinin eski editörlerinden biri. 7 yıllık editörlük tecrübesi süresince sanat alanında pek çok girişimde yer almış ve Evening Standard Tiyatro ve Sinema Ödülleri’nde başkanlık yapmış.
Bölgesel Konseyler (Regional Councils)
İngiltere Sanat Konseyi’nin bünyesinde 9 farklı bölgesel konsey bulunuyor. Her konsey 15 üyeden oluşuyor. Bölgesel konseylerdeki 15 üyenin 6 üyesi o bölgedeki yerel yönetimlerin temsilcilerden seçiliyor. Bölgesel konseyler kendi bölgeleri için statejiler, ve planlar oluşturuyor; öncelikler belirliyor. Her bölgede £25,000 ve üzeri bütçe taleplerini değerlendiriyor.
İngiltere Sanat Konseyi’nin Desteklediği Projeler
Sanat Konseyi internet sayfasında desteklemiş olduğu projelerin kapsamlı bir listesini yayınlıyor. Tiyatro ve dans alanında desteklenmiş projelerden bazıları şöyle:
- no strings attached’/ Tiyatroya yeni başlayan genç sanatçılara ilk oyunlarını sergilemeleri için 1000 poundluk destek ve danışmanlık hizmeti verilmesi
- Live streaming / South Hill Park’ında tiyatro etkinliklerinin çocuklarla ücretsiz olarak buluşturulması, tiyatronun yeni seyirciler kazanmasını sağlanması, South Hill bölgesinin bir performans alanına kavuşmasının sağlanması.
- A new wave of Creative Britain/ Tiyatro ya da dans alanında çalışan Hofesh Shechter Company, Propeller Theatre Company, caravan, Jasmin Vardimon ve Stop Gap Amerika’nın çeşitli eyaletlerine yaptığı turnelerin gerçekleştirilmesi. Bu topluluk ya da kişilerin hepsinin ortak özelliği İngiltere’nin Güneydoğusundan geliyor olmaları
- Globe to Globe/ Geçtiğimiz yıl Nisan-Haziran aylarında 36 farklı ülkeden tiyatronun farklı dillerde oynadığı Shakespeare oyunlarının filme çekilip internetten yayınlanması
- Interactive theatre/ HandMade Theatre adlı grubun the Flying Machine adlı gösterisinin çocuklarla buluşmasının sağlanması. Oyuncu ve müzisyenlerin yer aldığı oyunda çocukların performansın aktif bir bileşeni olması sağlanıyor ve çeşitli yeteneklerini geliştirmeleri hedefleniyor.
Kaynaklar:
www.artscouncil.org.uk
Devlet-Tiyatro İlişkisi/Tahsin Konur (Dost Yayınları,2001)
Duygu Dalyanoğlu/MİMESİS
1 Yorum
sözü edilen Ingiltere modeli arts council’in burada da çok belirgin bir şekilde görülebileceği üzere Türkiye’de kurulması ve işletilmesi öngörülen ve hazırlıkları son sürat sürdürülen Üst Sanat Kurulu ile uzak yakın en küçük bir ilişkisi ve benzerliği bulunmamaktadır..ingiltere’deki konseyin sahne ve görsel ya da plastik sanatları ya dabu sanatları icra eden kürüm ya da kişiler üzerinde hiçbir vesayet ya da murakabe gibi bir görev,yetki ya da sorumluluğu bulunmamaktadır..yegane işlev ve kurulma gayesi amatör genç birtakım sahne sanatları sevdalısı ve girişimcisi tercihan genç yaş profiline oturan desteğe gereksinim duyan kişi ya da gruplara maddi destek olmadı öneri veya yol göstericilikte bulunmak ve bu girişimleri doğru hedeflere yönlendirmek bir tür sanat hamiliği yapmaktır..yoksa bizde tasarlandığı gibi yüzlerce yıllık birer sanat abidesi,İngiltere’nin simgesi olmuş herbirini bir ulu çınar sayabileceğimiz Kraliyet Operası ‘Covent Garden’ ya da National Theatre’i işlevsizleştirip kendilerini onların yerine koymak,faaliyet alanı ve içişlerine müdahale etmek repertuar seçimi eser belirleme türünden konulara el atmak yaşam sahalarına göz dikmek bu konseyin aklından bile geçiremeyeceği hayal dahi edemeyeceği mevzulardır..böyle birşeyi ingiltere’de yaşayan birazcık sanatla ilgili ya da yasama yürütme erkinin içinde yer alan herhangi birisine söylemeye önermeye kalkışsanız adama gülerler yalnızca alay konusu olursunuz..sanat kurumlarımızın ülkemizin cumhuriyetin bize en değerli armağanları sayacağımız gurur duyduğumuz 80 yıllık bu güzide varlıkların ortadan kaldırılıp tamamen yok edilmesi anlamına gelen bu çalışmaya imza atan ve bizleri bu konularda cahil,bilgisiz sanıp aptal yerine koyan zihniyetin temsilcisi siyasi ya da bürokrasi zevatını şiddetle kınıyor bu kindar,düşmanca tamamen önyargılı hertürlü bilimsel,akademik referans ve temelden yoksun,baştansavma ve varlığımızı sonlandırmaya matuf tavır ve tasarrufların tarihi vebal ve sorumluluğundan asla kurtulamayacaklarını buradan açıkça beyan ediyorum..