Yaşam Kaya
Kara Kutu Tiyatro, Enzo Cormann ve Eugene Durif ikilisinin yazdığı ‘İkna Teknikleri’ adlı oyunla modern dünyanın aykırı görüşlere uyguladığı psikolojik ve fiziksel işkenceyi aktarıyor. Uluslararası Af Örgütü’nün katkısıyla sahnelere konulan oyun bizlere yabancı değil. Türkiye’nin siyasal geçmişini düşündüğümüzde ‘işkence’ olgusunun geçmişte olduğu gibi günümüzde de devam ettiğini anlarız. Oyunun çevirisini Sercan Gidişoğlu, Can Utku yaparken sahnede Ceylan Dizdar, Melissa Melis Toklu, Hamdi Alp, Ahmet Ardal, Egemen Sancak görev almış.
Nedir ‘İkna Teknikleri’? Polis ya da asker tarafından gözaltına alınan bireye uygulanan şiddetin bir diğer adı. Görünürde işkence kanıtlanmasın diye üretilmiş bir kavram. Kişi alınır, sorgu odasında uzunca bir süre bekletilir. Neyle karşılaşacağını bilmeyen insan beklediği süre boyunca aklından çokça soru geçirir. Sonrasında gözleri açık ya da kapalı şekilde karşısına insanlar geçer. Sorgulanan kişiye uygulanacak en büyük şiddet o’nu aşağılamak, insanların önünde gururuyla oynamaktır. ‘Tecavüz’ bunlardan en etkili olanı. Ayrıca mahrem yerleri açıkta bırakmakta sıkça kullanılır. Doktor raporunda görünürde bir şey olmasın diye şiddetin yöntem ve teknikleri değişiklik göstermiştir. Darbe vardır, ama dışarıdan görünür değil, insanın iç organlarını zedeleyen, iç kanamaya neden olan cinsten. Ortada bir insan bulunmaz, hedefe varana dek çeşit çeşit uygulamalar sürdürülür. Hedef sonunda ise, sorgulanan kişiden insanlık adına eser kalmaz. Kişi yaşayan bir ölüye dönmüştür.
‘İkna Teknikleri’ne bakarak dünyadan örnekleri verebiliriz. ABD’nin Irak ve Afganistan’da insanlara uyguladığı işkenceleri hatırlayın. Irak’ta savaş eseri alınan askerler çırılçıplak soyulup, askerlerin başına tasma geçirilip kameraların önüne çıkarılmıştı. O askerlerle fotoğraf çektirten kişi ise ABD’li bir kadın askerdi. Sonra Afganistan’da El Kaide üyesi oldukları iddia edilip ABD’liler tarafından esir alınan insanlar, başlarında çuvalla günlerce aç susuz bekletilip, Afganistan’da ölen insanların çığlıkları, ölmeden önceki feryatları aylarca onlara dinletilmişti. Peki neden yapıldı bunlar? Gözünü para hırsı bürümüş kapitalist ülkeler, işgal ettikleri topraklardaki insanları yıldırma adına, işgale karşı direnmemeleri için ‘ikna teknikleri’ne başvuruyor. Aslında çok uzağa gitmeye gerek yok, Türkiye’de 1971’den bu yana sistemli olarak sürdürülen psikolojik ve fizyolojik işkencelere bakarak söylediklerimizi daha net hissederiz. 90’lı yıllardaki ‘Manisalı Gençler’ davasında polisin gençlere uyguladıkları hafızalardan kolay kolay silinmeyecek.
Egemen Sancak, oyunu yönetirken tek bir adama yapılan işkenceyle konuyu özetliyor. İstediği veriyi elde etme adına adam üzerinde her türlü işkence tekniği deneniyor. Aç-susuz bırakma, fikirlerine karşı küfürlü saldırı, psikolojik baskı yöntemi, iç kanamaya neden olacak şiddetli darbe, aşağılama, cinsel saldırı…vs oyun boyunca yüzümüze karşı gösterilmiş. İnsanı oturduğu koltuğa çivileyen oyun ilerlerken, ara ara sahneye çıkan oyuncular ‘İkna Teknikleri’ kavramını seyirciye açıklıyor. Egemen Sancak hem yönetmen koltuğunda hem de sahnede işkenceyi gerçekleştiren adamda çok başarılı iş çıkarmış. Oyunu çok uzatıp ajite etmemiş. Seyirci duygusal girdaba girmeden, yaşanılanlara insancıl tepki gösteriyor. Dünyanın kaderini değiştiremeyen bu tepki vicdanları yaralayan sessiz bir çığlığa dönüşmüş.
Gerçeğe yakın yapılan analizler, işkence yapılan oyuncunun çarpıcı psikolojik görüntüsü, insanlıktan çıkmış bir sorgu ortamı izleyeni olayların içinde tutuyor. Cesur bir anlayışla oyununu sergileyen oyuncuları izliyoruz.
Kara Kutu Tiyatro, son dönemde sahnelerimizden uzaklaşan ‘In Yer Face Tiyatro’yu çok sert biçimde gözler önüne getirmiş. İkinci Kat’ın ‘Barselo’sundan önce bu sezonun en sert ilk oyunu sahne yolculuğunu sürdürüyor. Kaliteli bir ekibi, sağlam konuyu kaçırmayın. Oyun sonrası belki sizde farkına varmadan ‘İkna Teknikleri’ne maruz kaldığınızı anlayacaksınız.
Oyunla ilgili bilgilere, oyun tarihlerine http://www.kara-kutu.com/ adresinden ulaşabilirsiniz.
