Yaşam Kaya
‘İkinci Kat’ı geçmişteki adıyla ‘Tiyatro Sıfır Nokta İki’ olarak bildiğimiz zamanlarda müthiş bir keşif olarak nitelendirdim. Yapılan işlerin etkisi öylesine sarsıcıydı ki, Türkiye Tiyatrosu’nun en kaliteli oyuncuları, metinleri bu grubun üretimleri içinden çıkıyor, İstanbul’da ‘İn Yer Face Theatre’ adına devrim niteliğinde çalışmalar izleyenleri büyülüyordu. Büyünün kelime kökenine indiğimiz zaman söylediklerimin havada kalmadığını net anlarız. Büğü; hikmetli, bilgeli kişi demektir. ‘İkinci Kat’ tiyatro adına niteliksel anlamda zekice işleri kurguluyor, uyguluyor, seyircisine sunuyor. Sevgili Alper’in (Kul) yazdığı, tiyatromuzun genç, dinamik ve en sert yönetmenlerinden Eyüp Emre Uçaray’ın yönettiği ‘Barselo’ yine bizleri etkisi altına alan bir yapım olmuş.
Eleştirinin girişinde bahsettiğim üzere, cesur yönetmenler sahnelerde var oldukça ‘Bersola’ gibi sert oyunlar sansüre uğramadan izleyenlerle buluşmasını sürdürecek. Oyunun yazarı Alper Kul’a gelince… Kendisini tanırım, oyunculuğunun yanında yazdığı oyunlarla sahnelerin hareketlenmesini sağlayan bir isim. En son ‘Güldür Güldür’ adlı sitcom tarzı teatral TV programının çekimlerinde, BKM’de sahne performansını izledim. Yıllar önce de DOT’un ‘Bug-Böcek’ adlı oyununda izlemiştim. Alper’in oyunculuğunu seviyorum, ama yazar anlamında kendisini daha başarılı bulduğumu söylemeliyim.
‘Barselo’da doğudan kalkıp İstanbul’a gelen genç bir delikanlının sıra dışı macerası anlatılıyor. Arkadaşlarıyla ‘erkeklik’ gecesi geçirecek olan genç adam, seks kölesi kadınların dramına tanık olup, içinde sakladığı insan sevgisiyle başına büyük belalar alır. Görünen dünyada kendisine yer edinmeye çalışırken ummadığı olayların ortasında kalan delikanlı, kendisi ve iki arkadaşıyla çıkışı olmayan olayların ortasındadır. Konuyu kısaca özetlersek eğer; üç arkadaş üç kadınla izbe bir yerde eğlence düzenlemişlerdir. Kadınlar hayatta kalmak için onlara ne söylenirse yerine getirir. İçlerinde hamile olan bile vardır. Suriye’deki savaştan kaçıp Türkiye’ye gelen ve kuzey ülkelerinden kandırılıp Türkiye’de pazarlanan kadınların dramı aslında son dönemde dünyada sürdürülen sömürü düzeninin çarklarını gösteriyor.
Modern Dünyada Süren Kölelik!
Alper Kul oyununu yazarken yanı başımızda büyük insanlık dramına sahne olan Suriye Savaşı’nı atlamamış. Diğer eleştirilerimde anlattığım gibi, Akdeniz’e hakim olma, doğal zenginlikleri ele geçirme, Suriye insanlarını köleleştirmek için gerçekleştirilen savaşta, Türkiyeli bir adama kanıp ülkesini terk eden zavallı bir kızın öyküsüne şahit oluyoruz. Ayrıca hayvanca zevkleri uğruna kadını ikinci sınıf olarak gören insan tacirleri anlatının diğer önemli noktası. Konuda devletle işbirliği içinde çalışan uluslararası kadın pazarını, yani modern kölelik sisteminin en derin noktasına kadar ulaşıyoruz.
‘Tarantino’nun Yolunda Bir Yönetmen!
Eyüp Emre Uçaray oyunu yönetirken konudaki olayları ön plana çıkarmak için büyük gayret göstermiş. Gösteride ‘İn Yer Face Theatre’ mantığının en sert uygulamalarından birisine tanık oluyoruz. İnsanın ‘id’ duygusunu harekete geçiren küfürler, kavgalar, kanlı sahneler yüzümüze çarpıyor. Seyirciyi oturduğu koltukta rahatsız eden yönetim var ortada. Bazen anlatmak istediklerini tersten okuyan yönetmen, olayların akışını alışılagelmiş tekniklerin dışında değerlendirmiş. Ben kendisini Quentin Tarantino’ya benzetiyorum. Bilmeyenler için yazmalıyım; Tarantino, filmlerinde kanlı sahneleri, küfürleri çok sever. Olay-zaman bağlamını kendine özgü düşüncesiyle değerlendirir. Uçaray da sert seks sahneleriyle başlayan öyküsünü öyle bir noktaya taşıyor ki, bazen olay-zaman-mekan algısının dışına çıkıyoruz. Aşırı şiddet, küfür, seks ya da yeteri düzeyde sevgi, ilgi, aşk konuya egemen oluyor. Sinemada denenen ve seyirci tarafından ilgiyle karşılanan bir tekniği tiyatronun içine yerleştirmek kolay bir iş değil.
Yönetmenin İstediği Oyuncular
Hakan Atalay, Musab Ekici, Emre Yetim, İsmail Karagöz, Elit Çam, Aslı Menaz, Canan Atalay sahnede yer alan isimler. Ekibi birbirinden ayırmak, başarının sırrını çözümlemiş dev kadroyu kelimelerle anlatmak neredeyse imkansız. Sahnedekileri canlı canlı, yerinde izlemek lazım. Yönetmenin sert algısına mükemmel tepkiler veren oyuncuları izliyoruz. İkinci Kat’ın ‘Barselo’sunda ‘Lapa’, ‘Kama’, ‘Polianna’, ‘Madonna’, ‘Yael’, ‘Pepe’, ‘Jaws’ adında bizden çok uzak olmayan karakterlerden gerçek dünyanın gerçek öyküsüne ulaşacaksınız. Eyüp Emre Uçaray gibi bir yönetmeni ve muhteşem ‘Barselo’ ekibini kaçırmayın. Oyun ‘İkinci Kat’ta…
