Metin Boran
Mustafa Üstündağ ile Kenan Ece’nin birlikte kurduğu Çamur’dan Tiyatro’nun ilk oyunu Islah Evi’nin galası geçtiğimiz hafta Beşiktaş Afife Jale Sahnesi’nde gerçekleştirildi. Amerikalı oyun yazarı Norman Lock’un Türkiye’de ilk kez sahnelen oyunu, deneyimli oyuncu ve yönetmen Engin Alkan’ın yorumuyla sahneye aktarılıyor. Kenan Ece çevirisini yaptığı oyunun dramaturjisini Sinem Özlek, dekor tasarımını Cem Yılmazer ve Aslı Ersüzer birlikte yapıyorlar. Giysiler Hilal Özpolat’a, ışık tasarımı ise Cem Yılmazer’e özgün müzikler ise Özgür Pazarcı’ya ait.
Yazar Norman Lock Islah Evi’nde maddi sıkıntıları olmayan, evli bir çiftin dışarıya kapalı, korunaklı hanelerinde ülke ve toplum meselelerine teğet geçen ‘sorunsuz’ hayatlarını gözlem altına alıyor. Modern kent hayatında yüksek bir geliriniz, düzgün giden duygusal bir beraberliğiniz, güvenlikli bir yaşamınız, küçük burjuva yaşamının getirdiği farklı ilgi alanlarınız ve küçük vicdani duyarlılıklarınız vardır. Fakat içinde yaşadığınız toplum kaynıyor, çevreniz kriminal olaylarla kuşatılmıştır. Kısacası birlikte kurduğunuz bu yanılsamalarla dolu büyülü dünyanızda mutluluğunuz size zehir edilecektir. Bir akşam, karısı Marion (Didem Balçın) kendisini evde beklerken, ortalamanın üstünde bir gelir elde ettiği işyerinden eve dönen reklam yazarı Carl’ı (Mustafa Üstündağ) bir sürpriz beklemektedir. Karısı öldürülen genç Steve (Kenan Ece) intikam almak için rast gele bu haneye uğrar ve ‘mutlu çift’in hayatını alt üst eder.
Islah Evi sokaktaki hayata gözlerini kapamış, hanesinde mutlu olduğu duygusuyla yaşayan genç bir çiftin, yalan ve yanılsama ile dolu hayatlarının bir ironisi olarak kurgulanmış. Oyunda olayların gelişimi ve kişilerin yönelimi anlamında absurd ve şaşırtıcı unsurlar bulunuyor. Bu özellikleri ile oyun, hem absurd hem de gülümseten ironisi ile modern fars niteliğinde kurgulanmış bir oyun olarak karşımıza çıkartılıyor. Reklam direktörlüğü de yapan yazarın oyunda esasında söylemek istediği ve taraf olduğu ‘toplumsal değer’ net olarak ortaya çıkamıyor.
Yönetmen Engin Alkan yorumunda metnin bu belirsiz halini sahnede olabildiğince dönüştürerek, konseptini hümanizma, duyarlılık, vicdan ve merhamet kavramlarına yaslanarak görsel bir yorum getiriyor. Engin Alkan oyunun karmaşık olan temel sorunsalını, mutlu yaşadığını var sayan ve bu mutluluğun ilelebet süreceği anlayışı ile sokağın gerçeğine kendilerini ve evlerini kapatan umarsız çiftlerin yüzüne eleştirel bir prizma tutarak oyuna başlıyor. Alkan bu temel düşünceyi daha etkili kılmak ve seyirciyi rahatsız etmek için öncelikle oyunculara özel bir görev yüklüyor ve yanı sıra kafes biçiminde tasarlanan dekor ve diğer sahne etmenleri ile kendi yorumunu hem destekliyor ve hem de anlaşılır kılıyor.
Sahnelemede öne çıkan oyunculuğu ile Mustafa Üstündağ göz dolduruyor, naif, abartısız ve belli sınırlarla kendini denetleyerek oynayan Üstündağ, yaşanan saçmalığın vurgulanmasında başat bir görev üstleniyor. Carl’ın karısı Marion’u yansılayan Didem Balçın sempatik, saf ve iyi niyetli, yardımsever kimliği canlandırırken zaman zaman abartıya kaçsa da Marion’un duygu dünyasını, yalnızlığını, gelgitlerini yaşadığı yapay duygusal karmaşayı özel bir kompozisyonla sahneye taşıyor. Karısı öldürülen Steve, mutlu bir hayatı tehdit etme ve parçalama potansiyeli ile ortalıkta dolaşan, kentin gizli piskopatı kimliği ile karşımıza çıkıyor. Zor bir kişilik olan Steve’ı yansılayan Kenan Ece ruhsal olarak içinde bunduğu kin, nefret ve öfkeyi yansıtma ve anlamlandırma konusunda bütünlüklü bir portre çıkarmak konusunda bütün enerjisine rağmen yetersiz kalıyor. Fakat Kenan Ece’nin genç bir yetenek olarak sahnede önemli bir konum edebilecek potansiyelinin olduğu gözleniyor.
Çamur’dan Tiyatro’nun ilk oyun olarak Islah Evi’ni tercih etmesi ve bu bağlamda toplumsal ve siyasal alana dokunarak eleştirel bir yaklaşım getirmesi, sanatın ve sanatçının sorumluğu anlamında önemli bir tiyatro eylemi olarak görülebilir. Emeği geçenlere teşekkürler.
Evrensel
