Mimesis Çeviri / Tiyatro Geliştirme Fonu, Tiyatro Sözlüğü adında sıradışı bir kaynağı internet erişimine açtı.
Arts Journal. 20 Kasım 2012, Çeviri: Deniz Aydın
Bu araç “Tiyatro Geliştirme Fonu ve Kuzey Amerikalı tiyatro kumpanyaları tarafından tiyatro terimleri üzerine bir video rehber” olarak değerlendiriliyor.
Açıkça görülüyor ki bu kaynağın geliştirilmesi için pek çok emek harcanmış.
Sözlük, “döğüş yönetmeni”, “melez tiyatro” ve “dördüncü duvar” gibi terimleri anlatan yaklaşık birer dakika uzunluğunda ve çoğunlukla neşeli videolardan oluşuyor. Bunun yanı sıra her bir terim için daha fazla altyapı sunan makaleler de eklenmiş.
Ayrıca kullanıcıların kendi tanımlarını ve videolarını yükleyebilecekleri interaktif bir öğe de bulunuyor, ki bu öğe tüm sözlüğü bir nevi ‘sahne için viki’[1]ye dönüştürüyor.
Bu sabah Tiyatro Sözlüğü’nde biraz vakit geçirdim. Temelde, genel seyirci için sanat formunun gizeminin çözülmesi için eğlenceli ve kolay girilebilen bir yol sağlıyor. Ancak videolar biraz tutarsız, bazıları baştan savma.
“The Scottish Play”e dair videoyu seviyorum; [çağdaş tiyatro sahnesi] New York Soho Rep’teki birkaç oyuncu videoda görünüyor; cadıları oynamaktan ne kadar hoşlandıklarından bahsediyorlar ve tam lanetli Shakespeare tragedyasının ismini telaffuz edecekleri esnada başka bir oyuncu ortaya çıkıyor ve onları durduruyor. Ve eğer o isim telaffuz edilirse oyuncuların başlarına neler gelebileceğinin eğlenceli bir açıklaması yapılıyor. “Peas and Carrots”a dair video da benzer şekilde eğlendirici. Bir sahnenin arkaplanında sohbet eden oyuncular tarafından fars terimi telaffuz ediliyor, bir yandan da ana oyun / diyalog sahne önünde oynanmaya devam ediyor.
Ne var ki “kara kutu tiyatrosu”nu tanımlayan video çok daha az ilgi çekici. Bu video kara kutuya benzer mekanlarda çekilmiş fotoğraflardan oluşan bir slayt gösterisini ve bir adamın vızıldayan bir sesle yaptığı anlatımı içeriyor. Belki vızıltı hayattan yoksun bir “boş alan” konseptini çağrıştırmak için kasıtlı yapılmıştır. Ama videodaki tekdüzelik fena halde sinir bozucu.
Tiyatro Sözlüğü’nün büyüdüğünü ve böylece daha fazla işe yaradığını görmeyi umuyorum. Daha fazla içerik eklenmesi için hâlâ yapılacak çok iş var. Site şu an biraz zayıf. Zannediyorum ki içeriğin kullanıcılar tarafından belirlenmesine dayalı bakış açısı sayesinde site daha kullanışlı hale gelecektir.
Yine de mevcut biçimiyle bile bu sözlük tiyatro terimlerinin açıklanmasında, basılı ve çevrimiçi biçimlerde bulunan standart tiyatro lûgatlarından çok daha elle tutulur bir yol sunuyor.
[1] Kullanıcıların içerik ekleyebileceği, kolektif bilgi oluşturma portalı. [r.n.]
