Mimesis Haber / 2003 yılından beri Kürtçe oyunlar sahneye koyan Tiyatro Avesta ‘dan Aydın Orak ile bu sezon oynayacakları oyunlar ve planları üzerine konuştuk. ilk kez 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nde sahneledikleri Daf / Kapan oyununu bu sezon seyirci ile buluşturacak olan Avesta oyun ile ilgili ayrıntıları ve bu sezon repertuarda olacak diğer oyunlarını bizlerle paylaştı.
Bu sene yeni oyun çıkaracak mısınız?
Haziran ayında 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nde sahnelediğimiz Daf / Kapan oyunu yeni reji ve yeni kadrosuyla sezonu açacağız. Ekim ayının ilk haftasında Cihangir Sahne’de perdeyi Daf oyunuyla açacağız.
Oyundan biraz bahseder misiniz, yazarı kimdir?
Oyunun ismi Daf / Kapan’dır. Bu oyunu 2003’ten beri birçok kez yazıp, çöpe atıp tekrar tekrar yazdım. Oyunun yazılmış son haliyle 18. İstanbul Tiyatro Festivali’ne başvurduk. Ve oyun festivale kabul oldu. Oyunu Tiyatro Avesta’daki arkadaşlarımla provalarda tekrar ele aldık. Akşamları sahneleri düzenliyor, gündüz provada değerlendirmesini yapıp metne ekliyorduk. Oyunun yazılımı hiç bitmedi. Hala yazmaya devam ediyorum. Yeni sezondaki hali ve festivalde oynadığımız hali ayrı olacak. Birçok ekleme ve çıkarma yaptım. Oyun sezonda farklı bir bakış açısıyla ele alınacak.
Oyunu ben kaleme aldım. Ama tiyatrodaki arkadaşlarımın da oyunun zenginleşmesi ve gelişmesinde büyük emekleri var. Oyunun temeli ve genel hatlarıyla bana ait. Ama sahnelenir bir kıvama gelmesinde tüm tiyatrodaki arkadaşlarımın emeği var.
Neden bu oyunu tercih ettiniz?
Bu oyun çocukluğumda geçen bir hudut öyküsüdür. Ben Suriye sınırında doğup büyüdüğüm için bu öyküyü sahnede anlatmak istedim. Oyunun içeriği ise şöyle: Bir sınırda dünyanın herhangi iki askeri; nöbet esnasında birbirleriyle çatışmaları- tartışmaları, mayın ve ölümlerle bir sınır sendromuna dönüşüyor. Korudukları anlamsız bir sınır. Başkaları için kurdukları bir kapan. Bu kapanın zaman ilerledikçe zihinlerindeki kapan olduğunu fark etmeleri ve bu dönüşümün usulca yayılması, içine sürüklendikleri bir büyük yalana eviriliyor. Onlar tahakküm kuran kişi veya sistemlerin hiçbir zaman özgür olamayacaklarını anlamayacak kadar gözü kara ve öfke dolular. Onlar ellerindeki silaha, korudukları sınıra, girdikleri zihinsel kapana alıştıkça yabancılaşır, yabancılaştıkça alışırlar. Şiddetin sıradanlaştığı, ölümün basitleştiği, bireyin elinde silahla vahşileştiği an mazlumun hiçleştiği andır! Bireyin bireye, zihnine koyduğu ve hapsolduğu sınır/kapan metaforunun parçalanma eylemidir Daf oyunu. İnsan var oldukça kendine sınırlar çizip aidiyet duygusuyla çevresindeki her şeyi sahiplenip paylaşım yoluna gider. Bu uğurda ölümüne bir savaşıma girer. Kendine ait olana sıkıca sarılmakla kalmayıp, etrafında var olan ona ait olmayan politik bir işgalin anlamsızlığı içindedir. İki farklı, ama aynı olan Apol ve Miran adlı askerin toprak paylaşımı, işgal, sınır ve ölümün kapanından kurtulmaları kolay olmayacaktır. Kurtuluş sandıkları bir büyük planın/kapanın vazgeçilmez son olduğunu ve bu döngünün ölüme gebe olduğunu görmeleri/anlamaları geç olacaktır.
Gösterimler nerede olacak?
Bu sezonu Cihangir Sahne’de açıyoruz. Ekim ayı her Cumartesi 20.30’da Cihangir Sahne’de Daf oyunu sahnelenecek. Biz daha çok turne ekibi olduğumuz için, bu tarihler dışında ise, yurtiçi ve yurtdışında turnelerimiz olacak.
Repertuvarda olacak başka oyunlar da var mı?
Bu sezon Tiyatro Avesta’nın Daf / Kapan oyunu dışında Musa Anter’in hayatından kesitler sunduğumuz Araf oyunu da sezon boyunca gerek Cihangir Sahne’de gerekse yurtiçi ve yurtdışı turnelerle sahnelemeye devam edecek. Araf beşinci sezonuna giriyor. 5 yıldır Araf’ı sahneliyoruz. Hakkında Londra’da akademik sunumu yapılan ve Tiyatro Tiyatro Dergisi’nin ödüllerine aday olarak gösterilen Araf, 2011 Lions Tiyatro Ödülleri’nce En İyi Tek Kişilik Prodüksiyon ödülünü aldı. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali’nin yanı sıra Avrupa’nın bir çok yerinde sahnelenen Araf’ın sahnelenmesi devam ediyor. Tiyatro Avesta olarak dört aylık bir provadan sonra beş kişilik oyun kadrosuyla tek kişilik “Araf / İki Ülke Arasında” Kürt bilgesi Musa Anter’in yaşam öyküsünü Belgesel Tiyatro tarzıyla sahneye konuyor. Oyunda Musa Anter’in gerçek görüntüleri ve resimleri kullanıldı. Oyunu Cihan Şan kaleme aldı. “Araf / İki Ülke Arasında” adlı oyunumuzu İstanbul İsveç Başkonsolosluğu’nun katkılarıyla 20 Eylül 2008’de Mardin’in Nusaybin ilçesinde sahneleyip, gala gösterimini gerçekleştirdik.
Tiyatro Avesta: Tiyatro Avesta 2003 yılında Aydın Orak ve Cihan Şan öncülüğünde kuruldu. Grup oyunlarını Kürt dilinde sahneye koyar. Avesta 2005’te Gogol’un Bir Delinin Güncesi oyununu Aydın Orak’ın çevirisiyle sahneler ve yurtiçi-yurtdışında dört yıl boyunca sahneler. 2007’de Aziz Nesin’in Sen Gara Değilsin oyununu Turgay Tanülkü rejisiyle sahneler. 2008’de Cihan Şan’ın yazdığı Musa Anter’in yaşamını anlatan Araf/İki Ülke Arasında adlı tek kişilik oyununu Aydın Orak yönetip oynuyor. Araf İsveç, Avusturya, İsviçre, Almanya ve Türkiye’nin birçok il ve ilçesinin yanı sıra Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali’nde sahnelenir. Oyun XI. Direklerarası Tiyatro Seyircileri Ödülleri’nce Tek Kişilik Prodüksiyon Ödülü alır ve Tiyatro Tiyatro Ödülleri’ne aday gösterilir. Araf sahnelenmeye devam ediyor. Avesta, 2009’da Harold Pinter’in Dağ Dili ve Mehmed Uzun’un Bir Yiğidin Ölümü adlı iki ayrı eseri Bir Dilin Ölümü adıyla Aydın Orak’ın rejisiyle çapraz kurguyla sahneler. Aydın Orak’ın yazdığı Daf/Kapan oyunu 18. İstanbul Tiyatro Festivali için sahnelendi. Daf sahnelenmeye devam ediyor.
Aydın Orak: 1982 doğumlu. Bir Delinin Güncesi, Nora, Teneke ve Theodora oyunlarını Kürtçeye çeviren Orak, Araf/İki Ülke Arasında ve Bir Dilin Ölümü oyunlarını yönetti ve tüm bu oyunlarda önemli roller oynadı. İlk yazdığı oyunu DAF/KAPAN ilk kez 18. İstanbul Tiyatro Festivali’nde sahnelendi. Çevirip yönettiği ve oynadığı bu oyunlar İsveç, Almanya, İsviçre, Avusturya, Norveç ve Irak gibi ülkelerde birçok kez sahnelenmiş, yönetip oynadığı Araf/İki Ülke Arasında oyunuyla 2011’de Direklerarası Tiyatro Seyircilerince Yılın Tek Kişilik Prodüksiyon Ödülü’nü aldı. Bêrîvan ve Cewher belgesellerinin yönetmenliği ve birkaç sinema filminin de oyunculuğunu yaptı. İki Yaşar Kemal’in Teneke oyununu 2006 ve Haşmet Zeybek’in Theodora oyunu 2012’de yayınlandı. Radikal Tiyatro inceleme kitabını ise, 2012’de Belge Yayınları’ndan çıktı. Yazdığı Daf/Kapan oyunu ise yayına hazırlanıyor. 2012’de Bilgi Üniversitesi Sahne Sanatları’nı terk etti.
Senem Han / MİMESİS
