Guardian. 18 Ekim 2011. Çeviri: Ömer Ongun
Kısaca
Lucinda Childs’ın portresine bir göz atın (New York Times’a göre “Catherine Deneuve ve Katharine Hepburn kesişmesi gibi). Aslında bu, onun koreografilerinin de bir portresi: sade, asgari bir güzellik; keskin ama okunaksız bir zekâ; altta yatan harika bir yapı.
Lucinda Childs Dans Topluluğu – DANS
Hayat Hikâyesi
Childs, 1940 yılında New York’ta doğdu. Üniversitede dans okuduktan sonra Cunningham Studiosu’nda Yvonne Rainer ile tanıştı. Rainer ise onu bulunmuş objelerle, tiyatral olmayan alanlarla ve alelade hareketlerle ilgilenen avangart bir deneysel sanat topluluğu olan Judson Dans Tiyatrosu’na davet etti. Sonraki birkaç sene boyunca ikili bir hayat yaşadı: “Klasik eğitimi hiç bırakmadım,” diyor. “Ancak kendimi tamamen Judson deneyimine de adadım… Sabahları bale derslerine gidersiniz ve öğleden sonra da döşek gibi şeyler taşırsınız.”
1968’de dansçılara bedavaya çalışmaları için yalvarmaktan sıkılıp, dansı bırakarak öğretmen olmaya karar verdi. Ancak 5 yıl sonra, devlet desteğiyle, kendi topluluğunu kurdu. Robert Wilson/Philip Glass operası olan Einstein on the Beach [Sahildeki Einsten] (1976, Andy DeGroat ile ortak koreografi), ve Dance [Dans] (1979, Glass ve Sol LeWitt ile) gibi büyük hitlere ve ezber bozan işlere rağmen Childs, destek bulmakta zorlanıyordu. 1980’lerin başında Fransa’dan oldukça cömert bir destek teklifi aldı. O zamandan bu yana, Amerika’dan daha ziyade Fransa ve Avrupa’da çalışıyor. Amerika’da ise sezondaki 25. yılı kutlaması maddi sıkıntılar yüzünden iki yıl ertelendi.
İşleri, çok geniş bir yelpazeye yayılıyor. Paris ve Lyon Opera Balesi, Hollandalı topluluk Introdanlar, İtalyan MaggioDanza ve Aterballetto, İngiliz Rambert Dans Topluluğu, ve Pasifik Amerikalı Kuzeybatı Balesi, Martha Graham Topluluğu ve Mikhail Baryshnikov gibi topluluklardan birçok koreografi işi aldı.
Robert Wilson’ın birçok yapımında aktris ve icracı olarak göründü ve 1992’den bu yana özellikle Luc Bondy ile opera koreografı ve yönetmeni olarak da çalışıyor.
Lucinda Childs’ı İzlemek
Childs’ın ilk işleri, çoğunlukla müziğin eşlik etmediği soloları, Judson Dans Tiyatrosu’nun sorgulayıcı ruhunda ortaya konmuştu. Carnation [Karanfil] (1964), Robert Rauschenberg çizgisinde bir takım garip ama sıradan hareketler dizisinin saç bigudileri, bir süzgeç, plastik bir poşet ve bir çorap gibi bulunmuş nesnelere eşlik etmesinden ibaretti. Street Dance [Sokak Dansı] (1964) adlı gösteride ise, izleyiciler bir ses kaydından talimatları dinlerken, Childs ve başka bir dansçı bir yük asansörüne girip kayboluyor ve daha sonra yolun diğer tarafındaki bir antrede yeniden görülüyorlardı.
70’li yıllara gelindiğinde, Childs kavramsalcılıktan minimalizme yöneldi ve kendini tekrar eden hareket kalıplarından ve dizilimlerinden oluşan, basit ama hatırda kalır dans adımlarının kullanılarak oluşturulan ve eleştirmen Arlene Croce tarafından “tarih öncesi bale” olarak tarif edilen kümülatif koreografiler hazırladı.
Dance (1979) ve Available Light [Hazır Işık] (1983) gibi işler, daha geniş ve kozmik bir yapıda atomları andıran bir biçimde dönen ve sıyrılan dansçılarla bu yaklaşıma en iyi iki örnek olarak gösterilebilir. Etki, çok dinamik değil ancak hipnotize edici: Desenlerin yanardöner bir oyunu, sudaki bir ışık gibi.
Ayrıca bu dönemde Childs, müzikal skorlar ve daha geniş bir ölçek kullanarak, ön sahne üzerine çalışmaya başladı. Einstein on the Beach (1976) gösterisinde Robert Wilson ve Philip Glass’la kurduğu işbirliği sayesinde seviye iyice yükselmeye başladı. Childs, 1980’lerden bu yana kapsamını iyice genişletti: pointe çalışmalarından faydalanmaya başladı; müzik, konu ve kompozisyon yöntemlerine dair seçimlerini genişletti. Ama en temel özellikler hâlâ baki: Sunumun basitliği ve yapının karmaşıklığı, eşleşmeden ziyade desene verilen önem, formun odağa alınması ve anlaşılırlık.
Kim Kimdir
Childs, sabit olarak düzenli bir toplulukla çok az çalıştı ama birkaç kez yeniden bir araya geldiği bazı isimler vardı: Besteciler Philip Glass ve John Adams, yönetmenler Robert Wilson ve Luc Bondy.
Ayrıca
Childs, bir keresinde boylu boyunca uzayan ve devekuşu tüylerinden yapılmış beyaz bir elbiseyle sahneye çıktı. Etkinlik, sanatçı James Lee Byars’ın 1965’te hazırladığı The Mile Long White Paper Walk [Mil Uzunluğunda Beyaz Sayfa Gezintisi] idi. Byars kendi masraflarını şöyle not almış: Elbise $288.75; şapka $68.25; Lucinda Childs $50.
Kendi Ağzından…
“Bizim – özellikle benim kuşağımın – anlatmak için mücadele ettiğimiz şey, dansın kendi başına güzel bir şey olduğudur… Sadece kendisi bir form, soyut bir form olabilir ve hala etkileyici bir deneyim, insan deneyimi sunabilir.”
Postscriptum’dan, Patrick Bensard tarafından hazırlanan bir belgesel, 2010.
“Sessizlikte bile dans ediyor olsam, koreografimi hâlâ müzikal bulurum; çünkü zaman hassasiyeti, düzenleme ve ritim içerir.”
Jack Anderson ile söyleşi, New York Times, 1994.
“Judson’daki deneyselliğin tamamından zevk aldım ancak bir noktada şunu merak ettim: ‘Bütün nesneleri, metinleri, ıvır zıvır ne varsa attığımızı varsayalım, geriye ne kalır?’ Ben yürümek, yön değiştirmek gibi yayaya atfedilebilecek en basit hareketlerle uğraşmaktan hoşlanıyordum. Her şeyin sonuymuş gibi görünen pop art akımından sonra, minimalist hareket bunun tam tersini ortaya koyuyordu. Her şey başlıyordu, her şey en basite indirgenebilirdi.”
Alan Riding ile söyleşi, New York Times, 2000.
Diğerlerinin Ağzından…
“Lucinda Childs’ın saf ve ince dansları gösteriyor ki onun aklı ve kalbi yukarıda gökyüzünde yüksek bir yerlerde, ancak ayakları kesinlikle yerde!”
Jennifer Dunning, New York Times. 1987.
“Kendi imgesel konumlanışlarında danslar, tersine dönmeler, tekrarlar ve giderek gelişen ayrıntılı artışlarla ışıltılı bir cazibe kazanıyordu ve bu, izleyicinin alan, ışık ve müzik bağlamında hareketin haşmetine odaklanmasına izin veriyordu.”
Iris Fanger, Dance Magazine, 2000.
“Performansında harikuladeydi – kıvrak ve saf, şeytan ve melek arası bir şey.”
Joan Acocella, New Yorker, 2009.
Concerto – Introdans
Ayrıca Bakınız
Childs, aralarında Yvonne Rainer, Trisha Brown, Twyla Tharp, Deborah Hay ve Meredith Monk’un da yer aldığı, çoğunlukla kadın olan ve Judson Dans Tiyatrosu’ndan yolu geçen bir kuşak muhtelif koreograftan biriydi.
Anne Teresa De Keersmaeker, deneyimsiz bir koreograf olarak Childs’ın işlerinden etkilenmiştir.
Ayrıca İzleyiniz
Carnation (1964), Judson Dans Tiyatrosu’nda hazırlandı: http://www.youtube.com/watch?v=ukbGiRyB8n4
1984 yapımı, Einstein on the Beach hakkındaki bir belgeselden bir bölüm. Orijinali 1976 yapımıydı ve koreografisi Childs ve Andy DeGroat tarafından hazırlanmıştı; ileriki sergilemelerinde sadece Childs’ın koreografisi yer aldı: http://www.youtube.com/watch?v=IYmMHqQrh4M
Revival of Dance [Dansın Uyanışı] (1979): http://www.youtube.com/watch?v=zW40Su5m0rI
Mikhail Baryshnikov için hazırlanan Chacony (2002): http://danceinteractive.jacobspillow.org/dance/mikhail-baryshnikov?ref=artist&refcar=/artist/c-d
Hollandalı topluluk Introdans tarafından icra edilen Concerto (2006): http://www.youtube.com/watch?v=cXViwCJdcEo
Lucinda Childs’ı yakın zamanda nerede görebilirsiniz?
Dance (1979) yeniden gösterimde Barbican Centre, Londra 18-22 Ekim
22 Ekim’de Barbican’da Childs üstüne bir belgesel de gösterilecek. Ve ardından Childs ile bir söyleşi yapılacak.
Einstein on the Beach, Barbican’da gelece yıl yeniden sergilenecek. 4-13 Mayıs 2012
Diğer gösteriler için topluluğun web sayfasına bakınız: www.lucindachilds.com
