Katletme Üzerine Bir Oyun Denemesi / Ufuk Tan Altunkaya

Mehmet K. Özel

“Katletme Üzerine Bir Oyun Denemesi” yemek yeme, öpüşme, okşama gibi en basit ve temel insan eylemlerinin bile zamanla ve tekrarla şiddete dönüşmesi, ölümle bitmesi, doğası gereği şiddet ve ölüm ihtiva etmesiyle başlayıp; hamile kadın, bebek demeden her insankızı/oğlunun maruz kaldığı öldürme, işkence ve katletme hallerinden geçerek; Amerikan gerilim filmlerinin müzikleri ve sonlara doğru, ironik bir sahnede Çaykovski’nin valsi eşliğinde günümüzden geriye doğru son 50 yılın ölüm istatistiklerini de içererek kaçınılmaz sona ulaşıyor…

Adındaki “oyun denemesi” tabiri çok yerinde, çünkü buna “oyun” demek zor; dememek de lazım, çünkü oyundan “öte/farklı” bir nitelik taşıyor.

“Katletme/katledilme” halleri spesifik hikayeler üzerinden değil, genel durumlar üzerinden soyutlanarak aktarılmaya çalışılıyor. Ancak, “tanımlı” bir hikaye anlatmama ve ele alınan durumları öze indirgemenin beraberinde getirdiği “azaltma” kaygısı o kadar uç noktadaki, bu sefer de sarf edilen tek tük cümleler, sorular ve kısa monologlar oldukça naif ve etkisiz kalmaya başlıyorlar; en azından ben öyle hissettim.

“Katletme Üzerine Bir Oyun Denemesi”nde beni “sözler” etkilemedi; durumlar, duruşlar ve görsellik zihnimde daha vurucu bir etki bıraktılar. Ve tabii ki mekan/sahne düzeni!

Oyunu izlemeden önce bu yazıyı okuyanlar olur diye, ilk dakikalardaki şaşkınlık ve heyecan duygusunu onlardan çalmamak adına, oyunun biçimsel olarak çok temel bir özelliğinden bahsetmeyeceğim. Ancak ondan bahsetmemek de, bu yapıtın en güçlü tarafını es geçmek oluyor. Şu kadarını söyleyebilirim:

Her bir katletme/öldürme durumuyla mekanın, oyun alanının ve seyirci-seyirci, oyuncu-seyirci ilişkilerinin yeniden “tanımlanması”, katletme/öldürme ve şiddet temasının belli/belirli bir mekana, alana, bağlama veya coğrafyaya atfedilmesini engelleyerek; yapıtta ele alınan “hayati” temayı evrenselleştiriyor: Öldürme/katletme/şiddet her yerde var; sadece orada veya burada veya sadece sahnede değil, istinasız her yerde var! Şiddet, seyirci olarak sizin olduğunuz/durduğunuz/oturduğunuz yerde de mevcut; ve aslında siz, isteniz de istemeseniz de bunun bir parçasısınız!

Konsepti, metni ve yönetimi Ufuk Tan Altunkaya’ya ait, Tiyatro Artı’nın yeni yapıtı “Katletme Üzerine Bir Oyun Denemesi” Cumartesileri Mekan Artı’da sahneleniyor.

Danzon