Mimesis Tiyatro/Çeviri Araştırma Dergisi’nin bu sayısı Helene Cixous dosyasıyla açılıyor. Mimesis‘in 12. sayısı “Feminist Tiyatro Özel Sayısı” olarak hazırlanmış ve Fransa Dosyası içinde Helene Cixous’nun tiyatrosuna giriş yapılmıştı. Bu sayıda ise feminist dramaturji yapan bir yazarın tiyatro anlayışı bir adım daha ileri bir noktada okuyucuya aktarılmaya çalışılıyor. Dosyayı, yazarı tanıtan kısa bir yazı, “kadınlar, yazın alanı ve tiyatro” temalarının işlendiği “Maskesiz” adlı yazara ait makale ile Cixous’nun bazı oyunları üzerine kaleme alınan makalelerin çevirileri oluşturuyor.
Helene Cixous dosyasının hemen ardından başka bir tiyatrocu kadının çalışmalarını tanıtan dosyaya yer veriliyor. Bu dosya aynı zamanda kültürel çoğulculuk bağlamında tiyatro alanında yapılmış bir araştırma dosyası niteliği taşıyor: Beki L. Bahar Dosyası. Türkiyeli Musevi bir yazar olan Beki Luiza Bahar’ın yazar ve araştırmacı olarak tiyatroya yaptığı katkıların belgelenmeye çalışıldığı dosyada yazarın biyografisi ile Sevilay Saral ve Uluç Esen’in yaptığı söyleşinin yanında, Ayşe Ulusoy Tunçel’in “Beki L. Bahar’ın Oyunları ve Oyun Yazarlığı” adlı doktora tezi yer alıyor. Tezin ana eksenini Bahar’ın basılmış olan oyunlarının incelemesi oluşturuyor. Dosyayı yazarın Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi’nde gerçekleştirilen Uluslararası I. İspanyol-Türk-Sefaradi Tarih ve Kültür Buluşması Sempozyumu’nda yaptığı konuşmasının metni tamamlıyor. Bu metin yazarın tiyatronun ortaya çıkışını, Musevilerin tiyatro sanatındaki yerini ve Osmanlıdan günümüze tiyatronun gelişimine katkılarını içeren bir araştırma çalışmasıdır.
Mimesis 13’ün bir sonraki dosyası İstanbul Alternatif Tiyatro Platformu Girişimi’nin “kültürel çoğulculuk bağlamında tiyatro” temalı etkinlikleri çerçevesinde düzenlenen panellerin metinleri ve Fırat Güllü’nün bu paneller için kaleme aldığı önsözden oluşuyor. İlk panel metni, İATP-G’nin 2006’da düzenlediği Alternatif Tiyatro Buluşması’nda (ATB) gerçekleştirildi. “Kültürel Çoğulculuk Bağlamında Alternatif Tiyatro Paneli”, asgari bir buluşma düşüncesinden yola çıkarak farklı bölgelerde tiyatro yapan katılımcıların Ömer Faruk Kurhan moderatörlüğünde yürüttükleri tartışmaların belgesidir. “Cemaat Tiyatroları ve Modern Tiyatronun İnşasına Katkıları Paneli” ise 2006’da gerçekleştirilen etkinlik sonrasında BGST’de (Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu) oluşan “Tiyatroda Kültürel Çoğulculuk Çalışma Grubunun”, 2007 İstanbul Amatör Tiyatro Günleri (İATG) çerçevesinde Ermeni, Rum, Musevi cemaatlerinin tiyatrolarından gelen temsilcilerin Fırat Güllü moderatörlüğünde gerçekleştirdiği toplantının kaydıdır. “Kültürel çoğulculuk bağlamında tiyatro” temasından hareketle hazırlanan dosyanın ardından, temayla ilişkili olarak 2006’da kaybettiğimiz Ermeni tiyatrocu Hagop Ayvaz üzerine yazılmış iki kişisel yazıya yer verdik. İlki, Hagop Ayvaz’ın elli yıl boyunca Ermenice olarak çıkarttığı Kulis dergisini, tiyatro yaşamını ve Türkiye Tiyatrosuna katkılarını anlatan “Hagop Ayvaz’ın Kulis‘i” adlı Dikmen Gürün’e ait yazı; ikincisi ise Cüneyt Yalaz’ın yaşadığımız topraklarda tiyatronun gelişiminde önemli bir rolü olan Ermenileri, özelde de Hagop Ayvaz’ı görmezden gelme, sınırlı bir yaşam alanına mahkûm etme, ayakta duramayacak hale getirme politikalarıyla nasıl yok ettiğimizi anlattığı “Hagop Ayvaz’ı Ne Zaman Kaybettik?” adlı yazısıdır.
Derginin sonraki bölümünde Tiyatro Boğaziçi tarafından 2003-2006 yılları arasında sahnelenen iki prodüksiyona ait notlar yer alıyor. Sevilay Saral, Cüneyt Yalaz ve Uluç Esen tarafından yazılıp sahnelenen Pilavdan Dönenin Kaşığı Kırılsın oyununun yazım ve sahneleme süreçleri, dramaturjik noktaları, prodüksiyon fotoğrafları ile belgeleniyor. Bir tür süreç analizinin yapıldığı Egemen’in Masumiyeti oyunu ise sinopsisi ile kaydediliyor; deneysel-eğitsel anlayışından, alternatif olma iddiasından ve hedeflerinden uzaklaşmış bir çalışma pratiği olarak ele alınarak benzer iddialar taşıyan başka topluluklar için “bir kıssadan hisse sunulmaya” çalışılıyor.
Tiyatro Boğaziçi’nin atölye dosyasında, topluluğun 2006 yılında yürüttüğü “Fiziksel Aksiyondan Olay Örgüsüne” başlıklı atölye sürecinin analizi ve kolektif olarak belirlenen değerlendirme kriterlerini ele alan “Bir Atölye Denemesi Üzerine” adlı yazı yer alıyor.
Derginin son bölümü dört ayrı yazıdan oluşuyor. Aristoteles’in Poetika‘sı üzerine Hilmi Atıl Ünal tarafından kaleme alınan inceleme yazısı Aristoteles’ten yola çıkarak günümüz dram sanatı üzerine bir tanımlama denemesi özelliği taşıyor. Ömer Faruk Kurhan tarafından yazılan “Kolektif Oyunlaştırmaya Giriş” yazısı, hazır bir metin olmaksızın bir topluluğun/grubun kolektif olarak yürüteceği oyunlaştırma etkinliği için takip edilebilecek çeşitli noktalar sunuyor, “îki Beden Tek Devinim Kontak Doğaçlama” makalesi, Sernaz Demirci’nin “Başlangıcından Günümüze Kontak Doğaçlama Üzerine Sosyo-Kültürel Hayatın Etkileri” başlıklı yüksek lisans tezinden yaptığı bir derlemedir. Mimesis 13’te yer alan Burç Dinçel’e ait son yazı James Joyce’un Sürgünler oyunu örneği üzerinden çeviride yapılan yorumlama eyleminin bir tiyatro oyununa yansımalarını değerlendirdiği eleştiri yazısıdır.
Ekim 2007
Bu Sayıya Katkıda Bulunanlar
Aysel Yıldırım, Aysan Sönmez, Ayşe Ulusoy Tunçel, Beki L. Bahar, Bora Tanyel, Burç İdem Dinçel, Bülent Sezgin, Cüneyt Yalaz, Çağıl İvak, Didem Karanfil, Dikmen Gürün, Fırat Güllü, Gülbahar Tunç, Hilmi Atıl Ünal, İlker Aslan, Metin Göksel, Ömer F. Kurhan, Sernaz Demirel, Sevilay Saral, Sezin Gündoğan, Uluç Esen