Soner Sert, Ayrıntı Yayınları’ndan çıkan “Shakespeare’in Dokuz Yaşamı” kitabını yazdı. Evrensel’de yayınlanan bu yazıyı okuyucularımızla paylaşıyoruz
“Shakespeare biyografisi kaleme almış her yazar sadece bir yaşamdan bahsediyor ve bunların her biri, rivayet ve gerçekleri derlemeye yönelik kendi yöntemlerini, delilleri yorumlamanın en makbul yolu olarak okura sunuyor.”
Oxford, Hertfordshire, Roehampton ve Swansea gibi üniversitelerde dersler veren, kültürel materyalizm ekolünün güçlü temsilcilerinden Graham Holderness, yaşayan en önemli Shakespeare araştırmacılarından biri. Holderness, “Shakespeare’in Dokuz Yaşamı” ismini verdiği son çalışmasına yukarıdaki sözlerle giriş yapıyor. Ona göre, Shakespeare’in yaşamı; öyle bir kerede, herhangi bir insanın biyografisi gibi, tek bir açıdan anlatılamaz. Tıpkı oyunları gibi, Shakespeare’in yaşamı da derya denizdir ve farklı açılardan incelenmesi gerekir.
Altmışın üzerinde kitaba imza atan (bunların kırkı Shakespeare üzerine) Holderness, kitabının ismini, neden “dokuz yaşam” diye tabir ettiğini açıklayarak söze başlıyor. “Bana göre Shakespeare’in yaşamı sayısız yönden yorumlanabilir. Benim konu ettiğim yaşamlar bunlardan sadece birkaçı. Shakespeare’in dokuz canlı kedilerden çok yaşamı var.” diyen Holderness, üzerine gittikçe, araştırdıkça Shakespeare’e dair yeni bilgilerin öğrenilebileceğini ve çok katmanlı bir yaşam sürdüğünü söylüyor. Shakespeare yaşasaydı, “…Yaşamlarının ekseninde bir araya getirdiğim gerçek ve kurgu karışımı kokteylini ziyadesiyle takdir edeceğini tahmin ediyorum.” ifadelerini kullanan Holderness, söylediği gibi tam teşekküllü Shakespeare portreleri çıkarıyor.
OYUN YAZARLIĞI
16. yüzyılda İngiltere, yoksulluğun ve salgın hastalıkların pençesindedir. Ülkenin kuzeyinde yaşayan ve eldiven üreticiliği yapan John ve soylu bir aileden gelen Mary evlenir. Çiftin, evliliklerinden sonra doğan iki çocuğu da kısa süre sonra hayatını kaybeder. Çok geçmeden yeniden hamile kalan Mary, dünyaya bir erkek çocuğu daha getirir. İsmini, William koyarlar.
Çoğu kişiye göre insanlık tarihinin en iyi yazarı olan William Shakespeare, bilindiği kadarıyla 26 Nisan 1564’te dünyaya gelir. Çocukluğunda babasının dükkanında oyunlar oynayan Shakespeare, ailesinin içinde bulunduğu maddi sıkıntılara rağmen liyakat yoluyla kasabanın gramer okuluna girer. Eğitim hayatı ilerledikçe şiirler karalamaya başlayan ve öğretmenlerinin ilgisini çeken Shakespeare’in döneminde, henüz oyun yazarlığı diye bir meslek adı yoktur. Bu tanım, o tiyatro metinlerini şiirsel diliyle kaleme aldıkça söylenegelir ve bir vakit sonra kurumsallaşır.
Bir dönem oyunculuk yapan, yazdığı oyunlarla şöhret ve servet elde eden Shakespeare, sıklıkla yalnızlıktan bunalır. “Zaman zaman, yarattığı dünyaların, yaşadığı dünyadan daha gerçek ve oyunlarındaki karakterlerin etrafındaki insanlardan daha samimi olduğunu düşünüyordu.” Bunaldıkça üreten, yazdıkça çoğalan Shakespeare, bugün herkesçe bilinen bir isim haline gelir. Öyle ki yazdığı pek çok oyun ondan bağımsız gibidir artık. 1616 yılında, 52 yaşında ölen Shakespeare, son nefesi de tıpkı yaşamı gibi gizlerle doludur. Frengi ya da Parkinson olduğu, kalp krizi geçirdiği gibi pek çok hastalıkla yaşamını kaybettiği düşünülen Shakespeare, ardında sayısız eser bırakır.
HER BÖLÜMDE AYRI PORTRELER
Holderness, uzun araştırmalar sonucu Shakespeare’in bilinmezliklerle/gizlerle dolu yaşamını ortaya çıkarıyor. Her bölümde ayrı portreler çıkararak hep onu, büyük yazarı anlatıyor. Yazarlığını, oyunculuğunu, kasap çıraklığını, ticaret erbaplığını, evliliğini, aşk ilişkilerini, dinsel inancını ve onun fiziksel portresini anlatan Holderness, “Yazmak onun için hem acemilik hem ustalık, hem gurur hem ihtiras, hem cennet hem cehennem, hem günah hem de kurtuluş demekti.” sözleriyle onun varoluşunu açıklıyor.
Can Kayaş’ın çevirdiği çalışma, Ayrıntı Yayınları’ndan çıktı. Shakespeare’in yaşamını tüm boyutlarıyla öğrenmek, oyunları ve kişiliği arasındaki paralel ilişkiyi kavramak isteyenler için şu günlerde raflarda okurunu bekliyor.
