Mimesis Çeviri/ Fiziksel temasa dayalı dersleri sil baştan yaratmak zor bir iş ama dijital eğitimler, tiyatronun cesur yeni dünyasına mükemmel bir ön oyun olabilir.
Pandemiye yaratıcı cevap… Guildhall School of Music and Drama, Londra. Fotoğraf: Alamy
Bu güncel krizdeki diğer pek çok şey gibi tiyatro çalışmaları ve eğitimleri de bir gecede değişti. 15 Mart Pazar akşamı ben ve üniversitelerle konservatuvarlarda eğitim veren diğer eğitmenler bir haftalığına derslere ne olacağını düşünüyor, öte yandan ev ve iş arasında sosyal mesafeyi nasıl kuracağımızı merak ediyorduk. Pazartesi öğleden sonra itibarıyla, yüksek eğitim kurumlarının kepenkleri bütün ülke çapında indi ve eğitim aniden uzaktan kontrol edilen bir faaliyet haline geldi.
Üniversiteler ve tiyatro okulları, eğitim ve değerlendirmelerin internet ağı üzerine taşınmasıyla akademik yılın geri kalanı için kapatıldı. Bu herkes için, özellikle eğitimi tiyatro gibi fiziksel mevcudiyet ve temasa dayanan bölümler için zorlu bir dönem. Tıpkı tiyatrolar ve sanatçıların işlerini dijital yollarla paylaşma yolları keşfetmeleri gibi, eğitimciler de bir anda derslerini internet mecrası için yeniden tasarlamak zorunda bırakıldılar.
Tiyatro okullarının bu konuda bilhassa zor bir görevi var. Londra Müzik ve Drama Sanatları Akademisi (LAMDA) yönetmeni Sarah Frankcom’un önemle belirttiği gibi, oyuncu eğitimlerinin bazı yerlerinin canlı bir mecrada gerçekleşmesi gerektiğinin farkına varılması çok mühim. Sarah Frankcom; “Her şeyi internet üzerinden yapabilecekmişiz gibi davranmanın bir alemi yok.” diyor ve okulun öğretilerinden hangi unsurların dijital olarak verileceğini dikkatle düşündüğünü ekliyor.
LAMDA Direktörü Sarah Frankcom. “Her şeyi internet üzerinden yapabilecekmişiz gibi davranmanın bir alemi yok.”
Sarah, “Yüz yüze eğitime denk bir deneyimi yeniden yaratamayacağımızı biliyoruz.” diyen Kraliyet Dramatik Sanatlar Akademisi (RADA) yönetmeni Edward Kemp tarafından da yineleniyor. Benzer bir şekilde, Guildhall Müzik ve Drama Sanatları Okulu da bazı eğitimlerini yüz yüze eğitime dönmeyi umdukları sonbahara kadar erteleme kararı aldı.
Okullar pandemiye yapıcı bir şekilde karşılık vermeye çalışıyorlar. Guildhall’daki birinci sınıf öğrencileri, okul son sınıf öğrencileri için çalıştaylar, usta sınıfları ve projelerden bir “sanal festival” düzenlerken, profesyonel bir tiyatro yapımcısıyla Coronavirus hakkında sanal bir iş yapıyorlar.
Bir diğer zorluk da tiyatro eğitiminin kolektif ve eş değerlere sahip olan yönlerine sosyal mesafeyi devam ettirirken nasıl tutunduğumuz. Kraliyet Dramatik Sanatlar Akademisi (RADA) öğrencileri, fikirlerini paylaşabildikleri haftalık bültenler aracılığıyla iletişim halinde kalıyorlar. Başka bir çözüm de öğrenci ve çalışanları bağlantıda tutmak için “Evde RCS” (RCS at Home) isimli dijital bir platform kuran İskoçya Kraliyet Konservatuvarı tarafından sunulmuş. Bu platform, araştırmacılardan müzik, gösterimler, mesajlar, öneriler ve görüşmeler içermekte.
Londra Müzik ve Drama Sanatları Akademisi (LAMDA), okulun eğitim odağını daha çok bireysel ses ve hareket gelişimine yöneltse de, öğrencilerinin yaptıkları üretici işlerini paylaşmaları için sanal bir “karalama tahtası” oluşturdu. Bu sistemde öğrenciler fiziksel ya da sese dayalı egzersizleri gerçekleştirip teke tek geri bildirim almadan önce öğretmenlerinden görüş alıyorlar. Frankcom bu işleyiş için “Öğretmen böylece sürece sonradan belli bir amaca hizmet eden bir ilgiyle dahil oluyor.” diyor.
Bu zor durumun içindeki umut ışığıysa öğrenciler ve donanımları için sıklıkla yarış halinde olmak zorunda kalınan bu sektörde görülen dayanışma ve yardımlaşma. Google Docs, Facebook grupları ve Zoom seminerleri üzerinden dünyanın her bir yanındaki tiyatro öğretmenleri TikTok üzerinde hareket egzersizlerinden online doğaçlama oyunlarına kadar çok çeşitli teknikler ve fikirler paylaşıyor. Frankcom ve diğerlerinin değindiği üzere, eğitimciler bu krizi atlatabilmek için birlikte düşünüp taşınıp paylaşımlar yaparak beraber çalışmaya ihtiyaç duyuyor.
Bu dönem mezun olacak fakat final performans ve gösterimleri iptal edilmiş ya da ertelenmiş öğrenciler içinse pandeminin etkisi daha da yıkıcı… Mountview ve Guildford Oyunculuk Okulunun da içinde bulunduğu okullar, Londra Müzik ve Drama Sanatları Akademisi (LAMDA) ve diğer üniversiteler son dönem oyunlarını internet üzerinde projeler olarak yeniden şekillendirirken, mezun olan öğrencileri için sanal gösterimler oluşturarak duruma karşılık verdiler.
Tiyatro sektörü öğrencilere uzaktan destek için çeşitli ağlar kurarak bir yandan aynı zamanda üretkenleşti de. Oyuncular Olivia Beardsley ve Isaac Stanmore, Twitter yardım teklifleri, bilgiler ve ilanlarla doluyken bir gösteri platformu kurdular. Senede bir yapılan Ulusal Öğrenci Drama Festivali de iptal edilmek yerine Nisan ayının ilk haftasında Zoom ve Facebook üzerinden otuzdan fazla seminer sunarak hemen sanal platforma taşındı.
Ama tüm bunlar başımıza geleceklerin sadece tadımlık bir hali olabilir. Frankcom, tiyatro yaratım sürecinin bazı bölümlerinin aylar, hatta yıllarca uzaktan erişimle gerçekleşerek devam edebileceğini yorumlarken “Öğrencileri nasıl bir sektör için eğittiğimiz hakkında hiç bir fikrim yok.” diyor ve “Öğrencilerimizi şu an kullandıkları platformlara olabildiğince keyifli ve üretken tutmaya yükümlüyüz.” diye ekliyor.
Öğrencilerin dijital yaratıda kıvrak olmalarının önemi büyük. Frankcom ve Kemp sağlık ve sıhhati desteklemekteki önemin altını çiziyor. Kemp, “Çalışanlar ve öğrenciler, gerek aile ve arkadaş sorunları, gerek teknoljiye erişim ya da yaşam ve çalışma alanlarını paylaşmaktan olsun, idealden yetersiz durumlarda çalışmaya alışıyorlar.” diyor.
Ancak öte yandan, kriz boyunca çalışmakta olan öğrenciler için beklenmeyen fırsatlar da olabilir. Frankcom, “İki dünyayı da aynı anda yönetmiş ilk çağ olacağız.” diye bir önermede bulunuyor ve öğrencilerin ortalamın üzerinde olabileceğini öne sürüyor. Yaşanan bu sorun, öğrencilere şu an her yerdeki tiyatro yapımcılarının da yüzleştiği iç karatıcı ama bir o kadar da yapıcı olan şu soruyu sunuyor: “Sıradışı bir zamanda yaşamaya bir sanatçı olarak nasıl tepki veriyorsunuz?”
Kaynak:
Yazan: Catherine Love (Sanat Gazetecisi, Tiyatro Eleştirmeni, Akademisyen)
Çeviren: Sefacan Ülker
Editör: Doç. Dr. Senem Cevher
