Sunuş
Mimesis’in 16. sayısı Richard Schechner’in ilk dönem çalışmaları üzerine hazırlanmış bir dosyayla açılıyor. 2008 yazında Boğaziçi Üniversitesi’nde dersler vermek üzere İstanbul’a gelen Schechner ülkesi Amerika’da performans teorisi üzerine geliştirdiği kuramsal çalışmalarla ve çağdaş avantgarde akımın öncü yayınlarından birisi olan The Drama Review’da yürüttüğü editörlük faaliyetiyle tanınmaktadır. Bu sayıda Schechner’in henüz uygulama alanını terk etmediği ilk dönemine ilişkin bazı makalelere yer veriliyor. Sonraki sayıda ise kendisinin uygulama alanını terk edip performans çalışmalarına öncülük eden önemli çalışmalarını ürettiği sonraki dönemine odaklanmaya çalışacağız. Dosyayla ilgili daha ayrıntılı bilgiyi editörler tarafından kaleme alınan giriş yazısında bulabilirsiniz.
Bir süre önce yayınlayacağımızı duyurduğumuz ama yayın programındaki sıkışıklık nedeniyle ertelediğimiz “Brecht’e yönelik Yeni Yaklaşımlar” dosyasının ikinci bölümünü bu sayıda yayınlıyoruz. Dosyanın bu bölümü ağırlıklı olarak Brecht’in öğreti oyunlarını ve onun deneyimlerinden yola çıkarak farklı teatral denemelere girişmeyi amaçlayan iki tiyatro adamının, Reiner Seinweg ve Augusto Boal’in yürüttüğü çalışmaları mercek altına almayı amaçlıyor. Bu bağlamda Brechtyen avantgardizmin modern çağlara yönelik yeni ilhamlar yaratma gücü de bir kez daha hatırlatılmış oluyor.
Sonraki dosya bir süredir Mimesis’te tartışmaya açtığımız bir konuya dair katkı sunmayı amaçlıyor: tiyatroda kültürel çoğulculuk. Dosya Prof. Dr. Zehra İpşiroğlu’nun çeşitli çeviri, uyarlama, yeniden yazım ve oyun kurma pratiklerini değerlendirerek tiyatronun kültürler arasındaki bir diyalogda nasıl öncü bir rol oynayabileceği sorusuna yanıtlar üretmeyi amaçladığı “Tiyatroda Kültürlerarası Diyalog” adlı makalesiyle açılıyor. Bu yazıyı Şubat 2009’da İstanbul Amatör Tiyatro Günleri kapsamında gerçekleştirilen Kültürel Çoğulcu Tiyatro Günleri’nin programında yer alan “Tanzimat Dönemi Dramatik Edebiyatına Kültürel Çoğulcu Bir Bakış” adlı bir panel metninin yayına hazırlanmış versiyonu takip ediyor. Panel konuşmacılarının Osmanlı’da 19. yüzyılda ortaya çıkan modern tiyatro akımlarının kültürel çoğulcu bir perspektifle nasıl ele alınabileceği yolunda yürüttükleri tartışma, konuya ilişkin yeni bir paradigma üretme girişimi içerisinde olanlara yardımcı olacak önemli bazı soruların ön plana çıkmasına hizmet ediyor. Bu dosya, yıllardır Trabzon’da deneysel kültürel çalışmalar yürüten bir tiyatro adamıyla, Trabzon Sanat Tiyatrosu Genel Sanat Yönetmeni Necati Zengin’le yapılan bir söyleşi ile sonlanıyor. Necati Zengin bu söyleşide ilk tiyatro deneyimlerinden, Gürcü bir yönetmen olan Varlam Nikoladze ile kurdukları Trabzon Sanat Tiyatrosu’nun sanatsal serüveninden ve Hrant Dink’in haince katlinden hemen önceki günlerde sergilenmeye başlayan bir oyunun, Ermeni bir yönetmenle birlikte çıkardıkları, bir Osmanlı entelektüeli olan Hagop Baronyan tarafından yazılan “Bağdasar Ahbar”ın dönemin koşullarında ülkede yarattığı etkilerden bahsediyor.
Mimesis’in sonraki bölümünde iki panel metni yer alıyor: “Tiyatroda Taciz” ve “Çocuklar ve Gençlerle Oyundan Dramaya, Dramadan Tiyatroya: Yöntem ve Müfredat Önerileri”. 13. Ankara Tiyatro Festivali kapsamında düzenlenen ilk panel son dönemde özellikle kadın tiyatrocuların çabalarıyla kamuoyunda tartışılmaya başlayan sıcak bir konu üzerine yoğunlaşıyor. Söz konusu paneli yayına hazırlayan Pınar Gümüş’ün de belirttiği gibi bu metni söz konusu “tartışmayı tarihe not düşmek ve olabildiğince kamusallaştırmak” amacıyla yayın programımıza aldık. “Böylece panelin de bir kereliğine mahsus bir tartışma etkinliği değil, devam edecek bir tartışma sürecinin başlangıcı olmasına katkı sunmayı umut ediyoruz.” İkinci metin ise bir süredir çocuk ve gençlik tiyatroları konusundaki çalışmalar yürüten Bülent Sezgin’in, konunun uzmanı iki akademisyenle birlikte uzun süredir ilköğretim okullarında ders olarak okutulması tartışılmakta olan “drama” konusundaki yöntem ve müfredat oluşturma girişimlerini, eleştirel bir bakış açısıyla mercek altına almaya çalıştığı bir panelin metni.
Mimesis’in 16. sayısı iki yazıyla sona eriyor: “Amerikan Feminist Tiyatrosu” ve “Türkiye Tiyatrolar Kurultayı İstanbul Buluşması’nın Ardından” Mimesis’in 12. sayısı, Batı’da hâkim genel Feminist tiyatro literatürünün temel taşı sayılabilecek makaleleri Türkçeye kazandırmayı amaçlamaktaydı. Ayşan Sönmez bu konudaki tartışmalara yeni bir katkı niteliğindeki makalesiyle Amerika’daki öncü Feminist tiyatro girişimlerini değerlendirme altına alıyor. Fırat Güllü ise 12 Eylül’de İstanbul’da düzenlenen Türkiye Tiyatro Kurultayı ile ilgili süreci özetleyen yazısıyla sürecin ayrıntılarını kaçıranlara yardımcı olmaya çalışıyor. Türkiye’deki tiyatroları tek bir çatı altında bir araya getirmeyi planlayan bu kurultay girişimi Kasım ayında Ankara Buluşması’yla devam edecek. Bu konuya Mimesis’in sonraki sayısında da yer ayırmayı planlamaktayız.
Kasım 2009
Bu Sayıya Katkıda Bulunanlar
Aynur Özuğurlu, Aysel Yıldırım, Ayşan Sönmez, Beki L. Bahar, Beliz Güçbilmez, Burak Acıl, Bülent Bilmez, Bülent Sezgin, Cangül Uygur, Cüneyt Yalaz, Çağıl İvak, Deniz Aydın, Duygu Dalyanoğlu, Elif Dumanlı,Fırat Güllü, Fulya Paksoy, Gülcan Küçük, Güzin Yamaner, Hilmi Atıl Ünal, İlker Aslan, Korcan Perçin, Meltem Keskin, Metin Göksel, Murat Kemaloğlu, Necati Zengin, Nihal Kuyumcu, Özge Mersin, Pınar Gümüş, Serpil Sancar, Sevan Değirmenciyan, Sezin Gündoğan, Tülin Sağlam, Uluç Esen, Zehra İpşiroğlu, Zeynep Okan