Kültür, sanat, edebiyat dergisi Yeni e’nin 84. sayısı yayımlandı. Şubat-Mart ayları boyunca raflarda olacak dergi bu sayısında Türkiye’de hafıza kavramını sanat, tarih, politika ve toplumsal mücadeleler ekseninde ele alıyor. 1990’lardan günümüze uzanan hafıza ve bellek çalışmaları, tarihyazımı ve sanat pratikleri mercek altına alınıyor. Servet Kaplan’ın editörlüğünde hazırlanan “Hafıza Çerçeveleri: ’90’lardan Günümüze Türkiye’de Hafıza Temsilleri” başlıklı dosyada bireysel ve toplumsal hafızanın etik, politik ve estetik boyutları incelenirken, sanatın hafızayla kurduğu ilişki de tartışmaya açılıyor.
Dosyanın editörlüğünü üstlenen Servet Kaplan’ın geniş sunuş yazısı, dosya içeriğini takdim ederken tartışmanın bağlamını ve dosyanın çerçevesini de ortaya koyuyor. Servet Kaplan ayrıca dosyada “Hafıza Ekonomileri: Bir Mülkiyet Problemi Olarak Hafıza” başlıklı yazısıyla da yer alırken belleğin ele geçirilemez doğasını ve hafıza çalışmalarının hem ilaç hem zehir olabilen ikili yapısını inceliyor. Saime Tuğrul ise “Bellek ve Tarih El Ele…” başlıklı yazısında bellek- toplumsal tarih ilişkisini ve belleğin çalışma biçimini ele alıyor, tarihyazımı ve kolektif hafıza ilişkisini sorguluyor. Yazıda, tarihin siyasi iktidarlar tarafından nasıl yeniden kurgulandığı ve unutmanın iktidar mekanizmalarıyla nasıl işlediği vurgulanıyor.
Tuba Emiroğlu’nun antropolog Yael Navaro ile gerçekleştirdiği söyleşide ise tanıklık ve hafıza kavramlarının sadece insanlar değil, mekânlar ve nesneler üzerinden de nasıl şekillenebileceği tartışılıyor. “Bir Mücadele Alanı Olarak Hafıza Sahası” başlıklı yazısında Noémi Lévy-Aksu ise hafıza sahası ile adalet ve insan hakları mücadelesi arasındaki karmaşık, çok katmanlı ilişkiye odaklanıyor. “Feyyaz Yaman’la, Bellek Mekânı Olarak Karşı Sanat: 2000’lerden Bugüne Çağdaş Sanatta Çatışma ve Müzakere” başlıklı yazı-söyleşisinde Ezgi Bakçay, Feyyaz Yaman’la Karşı Sanat deneyimini konuşuyor. Engin Sustam ise “Travmadan Dekolonyal Perspektife: Kürt Alanında Güncel Sanat Çalışmalarının Sınır-Aşırı Hafızası” başlıklı yazısında Kürt güncel sanatçılarının üretimlerinde hafızanın nasıl bir rol oynadığını incelerken, travma, direniş ve kültür sanat üretimindeki dekolonyal perspektifler arasındaki katmanları ortaya koyuyor. Umut Tümay Arslan “Sinema, Hafıza, Politika: Türklük Perdesi ve Bozulan Ayarları” başlıklı yazısında Türk sinemasında özellikle milliyetçi anlatılar, sansür ve alternatif tarih anlatıları eksenlerinde sinemanın hafızayla kurduğu politik ilişkiyi tartışıyor. “2010’lu Yıllar Tiyatrosu Üzerine Bir Geri Dönüş Hikâyesi” başlıklı yazısında Eylem Ejder, yakın dönemde tiyatronun hafıza ve hatırlama süreçlerine nasıl katkıda bulunduğunu incelerken, özellikle 2010’lu yılların tiyatro eserlerinde hafızanın nasıl işlendiğini, toplumsal ve politik bağlamlarla nasıl ilişkili olduğunu tartışıyor. Oğuz Karayemiş ise “Sanat ve Bellek İlişkisine Ekolojik Bir Yaklaşım Üzerine Deneme” başlıklı yazısında sanatın doğayla ilişkisinde hafızanın nasıl bir işlev gördüğünü tartışıyor. Doğanın hafızasının, insan hafızasıyla nasıl iç içe geçtiği ve sanatın bu süreci nasıl görünür kıldığını inceliyor. Öte yandan Walter Benjamin’in hafızayı bir kazı süreci olarak ele aldığı kısa metni “Kazı ve Bellek” de Suat Kemal Angı çevirisiyle dergide yer alıyor. Aby Warburg ve hafıza-sanat ilişkisine dair yaratıcı ve öncü çalışması Mnemosyne Bilderatlas projesi de dergide özel olarak ele alınıyor. Servet Kaplan’ın hazırladığı “Aby Warburg ve Mnemosyne Bilderatlası” başlıklı giriş yazısına Berlin Dünya Kültürleri Evi Direktörü Bernd Scherer’in “21. Yüzyılda Bilderatlas” başlıklı yazısı Gülin Erkan çevirisiyle eşlik ediyor.
Okurlar dergiye kitabevlerinden ve ginkokitap.com adresinden ulaşabilir.
