(Şeyma Akcan’ın Evrensel’de yayımlanan haberini okurlarımızla paylaşıyoruz.)
Dizi sektöründe kast ajansları üzerinden tekelleşme tartışmaları devam ediyor. Yıllar öncesinde oyuncular çalışacakları işlerde menajer veya kast ajansı gibi bir aracı olmadan kendileri sözleşme işlemlerini (en azından) yürütebiliyorken, bu sistemde bu şekilde iş bulmak neredeyse imkansız hale gelmiş durumda.
Oyuncuların yapım şirketlerine karşı haklarını koruyabileceği ve iş bulmasını kolaylaştıracağı bir mekanizma gibi gözüken bu ajanslar, yapım şirketleriyle el ele oyuncular üzerinde büyük bir hakimiyet kurabiliyor. Dizi sektörünün büyüdüğü bir ortamda kast ajansları artık hem menajerlik, hem kast direktörlüğü hem de PR (tanıtım/reklam) işlerini aynı şirket altında yapabiliyor. Bu da bir dizide çalışacak oyuncuları seçecek direktörün kendi şirketindeki oyuncuları seçebileceği anlamına geliyor.
Geçmişe göre nasıl bir değişimin yaşandığını Oyuncu Menderes Samancılar ile, sistemin şu an oyuncular açısından nasıl işlediğini ise Oyuncular Sendikası Eski Avukatı Baran Kaya ile konuştuk.
“EMEK GASPI VAR”
Şu anki tartışmalardan yola çıkarak durumu “Çıkmaz sokaktaki bir savaş bu” şeklinde niteleyen Menderes Samancılar, “Direkt insanların ekmeğiyle oynanması, başkalarının yolunun tüketilmesi tasvip ettiğimiz şey değil sonuçta. Oyuncular, haklarını daha iyi almak için bu sistemi kabul ediyorlar çünkü kendi haklarını savunacak derecede bilinçli değiller. Onun için menajerlik bir destek birimi gibi, yani hem benim haklarımı savun hem de setteki nizami işleyişi benim adıma en azından kontrolde tut diyor. Ama kimsenin kimseye güveni kalmamış. Oyuncu kendi menajerine, menajeri oyuncusuna güveniyor mu acaba?” ifadelerini kullandı.
Bir emek gaspı olduğunu belirten Samancılar, “Oyuncular kendini güvence altına alındığını hissetmek istiyorlar baktığında. Aslında doğru bir sistem ama başkalarının emeğini gasp etmeden olursa. Yani özgürlükler güzeldir ama başkalarının özgürlüğünü engellemediğin sürece” dedi.
“TALEP EDEN YAPIMCILAR OLUYOR”
Avukat Baran Kaya, oyuncuların işe girme sürecine dair “Oyuncu menajere ihtiyaç duyuyor, sektörde çok tanıdığı yok, bu şekilde daha kolay oluyor. Yapımcılar menajerlik firmalarıyla çalıştığı için de böyle oluyor. Talep eden yapımcılar oluyor. Hangi şirketle, kimlerle çalışacağına yapım şirketleri karar veriyor” dedi.
Yapım şirketlerin nerede durduğuna dair Kaya, “Bu işlerin esas patronları yapımcılar, çünkü iş de para da onlarda. Platformlarla bağlantıyı kuranlar da onlar. Sektörde söz hakkı olması için oyuncuların da onların isteklerini rahatça kabul etmesi gerekir” ifadelerini kullandı.
Kaya, sözlerine şunları ekledi: “Sözleşmeyi kabul ettirebilmek için oyuncular aleyhinde hazırlıyorlar sözleşmeleri. Örneğin menajerden izinsiz başka bir iş kabul edemez oyuncu. Çünkü kendisine ihtiyaç kalmış olmayacak, kendisine bağlamaya çalışıyor. Bu şekilde kendisini garanti altına alıyor. Bazen bilerek iş ayarlamıyor bunun için.”
