Hafızalara Türkiye’deki ilk işçi filmi ‘Karanlıkta Uyananlar’ filmindeki rolüyle kazınan Algan için Dramaturg Eren Aysan, ardında pek çok değer bıraktığını aktardı.
Tiyatro Sanatçısı, Yönetmen, Şarkıcı ve Eğitmen Ayla Algan, 86 yaşında İstanbul’da yaşamını yitirdi. Sanatçının ailesinden alınan bilgiye göre Algan, önceki gün saat 19.00 sularında aniden rahatsızlanarak kaldırıldığı Taksim Acıbadem Hastanesinde yaşamını yitirdi. Algan için cumartesi günü Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde tören düzenlenecek ve öğle namazının Teşvikiye Camii’nde kılınacak cenaze namazının ardından, Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verilerek son yolculuğuna uğurlanacak.
Algan, Türkiye’deki ilk işçi filmi “Karanlıkta Uyananlar” (Ertem Göreç, 1964) filminde oynadığı Fatma rolüyle ve “Ah Güzel İstanbul” (Atıf Yılmaz, 1966) filmindeki Ayşe rolüyle hafızalara kazındı.
Algan’ın başta sinema ve tiyatro olmak üzere Türkiye’de sanat dünyasındaki yeriyle ilgili Dramaturg Eren Aysan gazetemize konuştu. Aysan, Algan’ın tiyatrodaki yeri için “Eşi Beklan Algan’la birlikte yurt dışından gelir gelmez tiyatromuzun çehresini değiştirecek yeni bir soluk getirdi. Her şeyden önce modern yaklaşımları ve reji anlayışlarıyla son derece çarpıcıydılar” ifadelerine yer verdi.
‘SAYESİNDE EN YENİ VE DİNAMİK OLANLA KARŞILAŞTIK’
Aysan, Algan’ın eşiyle birlikte bıraktıklarını, “Bilsak Tiyatro ve Tiyatro Araştırmaları Laboratuvarı (TAL) zihnimizi sınırsız uygulamalara açtı. Onların sayesinde en yeni ve en dinamik olanla karşılaştık. Yurt dışında eğitim görmelerine karşın Muhsin Ertuğrul’la kurdukları iş birliği önemli bir atılım olarak tarihe geçti. İlk özel tiyatro okulu LCC’yi birlikte şekillendirdiler” şeklinde anlattı.
Aysan, Algan’ın sanata uygulanan baskı karşısında Algan’ın duruşunu, “Her ikisinin de politik olarak duruşları sağlamdı. Ülkemizde ilk oynanan Brecht oyunlarından “Sezuan’ın İyi İnsanı” fiziki saldırıya uğradığında da ödün vermediler. Onlara destek için o dönem imzacı olan çok sayıda sanatçı ve edebiyatçı vardı. Ülkemizde sanata uygulanan baskı hiç bitmedi. Bu yaşananlar altmış yıl sonra bile bize bir şey değişmediğini gösteriyor. Ne acı ki!” sözleriyle anlattı.
Algan’ın kendisinde bıraktığı anılardan bahseden Aysan, “Ayla Hanım; çocuksuydu, sevecendi. Karşısındakini gönendiriciydi. Onu sıcak yaz günleri Asos’ta gülen gözleriyle hatırlayacağım. Bir de özellikle çevrilmesini çok istediği Patrice Pavis’in Tiyatro Sözlüğü’nü çevirtmek için uğraşacağım. Söz!” dedi.
ÇOK YÖNLÜ SANATÇI ALGAN ANILIYOR
Ayla Algan’ın öğrencileri, sanatçılar, yazarlar ve sevenleri onunla olan anılarını, ondan öğrendiklerini ve kendilerinde bıraktığı izleri anlatarak sosyal medyada andı. Sanatçı; oyunları ve yer aldığı filmlerin yanı sıra dik duruşu, duyarlılığı, üç dilde okuduğu Yunus Emre şiiri, Anadolu kadınının sorunlarına gönderme yaptığı Koca Öküz şarkısı (1973) gibi pek çok ikonik anlarıyla anıldı. En çok paylaşılan sahnelerden birisi de Algan’ın Ayşe rolünde yer aldığı Aah Güzel İstanbul filminde Sadri Alışık’ın Haşmet rolünde söylediği replik olan “Korkma, dünyada her zaman inanılacak sağlam şeyler bulunur” oldu.
Yazar Yekta Kopan kendi X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda Ayla Algan’ın tiyatrodaki başarısına dair şunları anlattı: “Yıl 1961. Ayla Algan eşi Beklan Algan’la birlikte Amerika’dan döner ve Şehir Tiyatroları kadrosuna girer. Algan çiftinin Şehir Tiyatrolarındaki ilk işi Jean Anouilh’un “Tarla Kuşu” adlı oyunu olur. Oyun, 24 Nisan 1961’de Akis dergisinde çıkan eleştiride büyük övgü alır: “Tarla Kuşu’nu başarıya ulaştıran belli başlı unsurlardan biri de Jeanne d’Arc’ı oynayan Ayla Algan’ın rejiyi adeta tamamlayan oyunudur. Ayla Algan bütün gücünü ‘iç yaşama’dan alan, sade, rahat, tabii ve şuurlu oyunuyla Anouilh’un düşündüğü Jeanne olmasını biliyor. Şehir Tiyatrosunun bu mevsim başında giriştiği gençleşme hareketinin en başarılı sonucu, mevsim sonlarında Algan çiftinin başarısıyla alınmış olmaktadır.”
Yaptığı paylaşımda Kopan, Algan’ın henüz 24 yaşında Hamlet’le getirdiği başarıya dair “Bu yorumda Ayla Algan hem Hamlet hem de Ophelia rollerini üstlenir. Böylece Muhsin Ertuğrul’un Rumeli Hisarı’nı keçilerin otladığı bir yer olmaktan kurtarma hayali gerçekleşir” ifadelerini kullandı.
‘CESARET VE NEŞESİYLE İLHAM OLDU’
Oyuncu Demet Evgar, Algan’ı “Hayatını inandığı şeyle, cesaretle, hep çalışarak, neşeyle yaşayan ilham kaynağı Ayla Hoca’mız. Her ölüm zamansız gibi yaşı olmayanlara. Özgür ruhuna selam olsun. Minnetle…” sözleriyle andı.
Leman Deniz ise X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda sanatçı hakkında “Ayakta alkışlandığı performansı. Çıplak Ayaklı Kontes Ayla Algan bir Ergüder Yoldaş düzenlemesi olan ayrımcılık karşıtı “Kara Kartal” adlı şarkısı ile Polonya’da 32 ülke yorumcusu içinde birinci oluyor. 1977. Mükemmel ötesi anlar” yorumuyla performansın yer aldığı videoyu paylaştı.
