[Kübra Yeter’in Evrensel’de yayımlanan yazısının bir kısmını okurlarımızla paylaşıyoruz.]
Ekonomisinden hava muhalefetine kadar, vergisinden seyirci bulmasına kadar cebelleşen tiyatrolar sorunlarını çözüme kavuşturmasalar da 2023’ü yine de üretken bir biçimde değerlendirdi.
Umut dolu başladığımız 2023’ü hafızalarımızdan silme temennisiyle kapatıyoruz. Hepimiz için zor bir yıldı bu yıl ve haliyle kültür sanat alanı için de kolay olmadı. Pandeminin yıkıcı etkilerinden kurtulmaya çalışan tiyatrolar, 2023’e büyük bir heyecanla başlamış ve icra ettikleri sanatın ruhunu, tutkusunu heybelerine katmış, hazırlıklara girişmişti. Yeni yıl, yeni oyun, yeniden tiyatro… Fakat ne yazık ki işler yine umulduğu gibi gitmedi. Başını güç bela doğrultmaya çalışan ekipler pandeminin ardından bir de her gün katlanan ekonomik krizle sınandı. Tablo zorlayıcıydı ama her şeye rağmen yeni oyunlar, yeni ekipler aramıza katıldı ve tiyatro bir şekilde “Yıkılmadık ama yan yattık” yılından çıkmayı başardı.
Henüz daha yılın başında, ocak ayında prömiyerlere katılıp yıla tempolu başlamışken 6 Şubat’ta büyük bir felaketi yaşadık. Ülkece tek gündemimiz bu deprem olmuştu ki başka türlüsü düşünülemezdi. Ortada sarmamız gereken acı bir yara vardı. Toplumsal felaketlerde tecrübe ettiğimiz üzere yine ilk elden tiyatrolar kapandı, oyunlar bir süre durdu. Yaşanılan felaket herkeste büyük bir moral bozukluğu yarattı fakat bu süreçte çoğu ekibin sahnesini dayanışma noktasına çevirdiğine de şahitlik ettik. Kimi oyuncular yardım ağında görev aldı kimi çadır kentlerde çocuklarla özel olarak çalıştı ve tiyatroyu iyileştirici bir güç olarak kullandı. Sahneler yarı açık yarı kapalı mayıs ayına kadar ayakta kalmaya ve yine de üretmeye devam etti. Yaz aylarında da ekiplerin açık hava sahnelerinde yer aldığını ve 2023-24 sezonu için provalara başladığını gördük.
PERDENİN ALTINDA KALMAK
2023 yılı bir yandan ekonomik krizin yaşamın her alanını hızla kuşattığı bir yıldı. Pandemi döneminde sıklıkla tartışılan ve gündem edilen tiyatrolara destek, mekan kiralarındaki problemler, bilet fiyatlarındaki KDV oranları bu yıl da bir sonuca ulaşmadı. Hatta ekipler KDV oranlarının yüzde 1’e düşürülmesini talep eder ve beklerken KDV’nin yüzde 10’a çıkartılmasıyla yeni bir hüsrana uğradılar. Pandemide yapılan göstermelik desteklerden vazgeçildi ne devlet ne yerel yönetimler tiyatroların geleceğini garanti altına alacak herhangi bir adım attı. Bu vergiler de gösteriyor ki tiyatrolara bir defa daha “Perdenin altında kalın, başınızın çaresine bakın” denildi. Tiyatroların ayakta kalabilmesi yine seyircilerin ve tiyatroseverlerin kendi çabasına bağlı. Bu ekonomik koşullarda kim ne kadar taşın altına elini koyabilirse o kadar. Oysa artık hiçbir vatandaşın gemiyi kendi çabasıyla yürütmesine imkan yok. Diğer yandan, ülkece barınma sorunu yaşadığımız ve her bir kiracı yurttaşın ev sahipleriyle davalık olduğu bugünlerde tiyatrolar da herkes gibi artan kira kabusuyla yüz yüze geldi. Maliyetleri karşılayamayan birçok ekip 2023’te sahnelere veda etmek durumunda kaldı. Müjdat Gezen Tiyatrosunun da tam böylesi bir süreçte satılığa çıkartıldığı haberini aldık.
Devamı için tıklayınız.
