[Özlem Ertan’ın Evrensel’de yayımlanan yazısını paylaşıyoruz.]
Bir kadın hızla tiyatro salonuna girer. Ne kadar telaşlı olduğu her halinden bellidir ve oyuna ucu ucuna yetişmiştir. Yerini arar ama bulamaz. Sonunda yer göstericinin yardımıyla bulduğu koltuğunda başkasının oturduğunu görür. İyi de şimdi ne yapacaktır? Oyun başlamak üzeredir ve yerini işgal eden kişiyle tartışacak vakti yoktur. Görevlinin sahnenin ucuna yerleştirdiği tabureye oturur ve olaylar gelişmeye başlar. Kadın, sessizce oturup oyunu izlemez, seyircilere kendi öyküsünü anlatır, hatta oynar. Kadının öyküsü, izlemeye geldiği Euripides’in antik tragedyası ‘Medea’ ile paralel ilerler.
ABD’li kadın Oyun Yazarı Allison Gregory’nin kaleme aldığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolarınca sahnelenen ‘Ben Medea Değilim’ oyunundan bahsediyorum. Oyuncu ve Yönetmen Hülya Karakaş’ın sahneye koyduğu ‘Ben Medea Değilim’, antik tragedya kahramanlarının binlerce yıl öncesinde kalmadığını ve aramızda yaşamayı sürdürdüğünü gözler önüne seren bir oyun. Gerçek sanatın evrensel ve zamansız olduğunu kanıtlarcasına oyun izlemeye gelen kadın kahramanın yaşadığı trajedinin Medea’nın trajedisine nasıl da benzediğini izledik bir buçuk saat boyunca.
ERKEKLERİN YAZDIĞI BİR KADIN ÖYKÜSÜ
Oyun hakkındaki izlenimlerimizi aktarmadan önce Medea’nın kim olduğunu kısaca hatırlatmakta fayda var. Medea, Karadeniz’in doğusundaki Kolkhis’in prensesi. Onu eserlerine konu edinen antik yazarlara göre, büyü yapan, acımasız bir katil. Medea’nın öyküsü ataerkil zihniyete sahip erkek yazarlar tarafından yazıldı. Peki, gerçekte Medea onların anlattığı gibi mi? Medea, tarihsel bir kişilik değil tabii, bir tragedya kahramanı, ama tüm tragedya kahramanları gibi hayatın içinden biri. Bugün de kim bilir kaç Medea yaşıyor dünyada…
Kolkhis Prensesi Medea, ülkesine gelen Helen kahramanı Iason’a aşık olur. Onun için ailesine sırt çevirir, ülkesini terk eder. Iason’la evlenip Helen kentlerinden birine yerleşir ve Iason’dan iki oğlu olur. Iason ise Medea’yı Kral Kreon’un kızıyla evlenmek için terk etmekle kalmaz, kentten de sürgün edilmesine göz yumar. Aşkı, fedakarlıkları, hatta hayatı hiçe sayılan Medea ne yapacaktır? Onun öyküsünü yazan Antik Yazar Euripides’e göre, Medea önce kocasının yeni karısını sonra da öz çocuklarını sırf Iason’dan intikam almak için öldürecektir. İnsanlar Medea’yı ve belki de Medeaları hep böyle bildi, tanıdı. Yok sayılan, acısı görmezden gelinen Medea, onlara göre, büyücü ve acımasız bir katildi.
İşte ‘Ben Medea Değilim’ bu antik tragedya kahramanına yönelik bakış açısını da sorgulayan bir oyun.
MEDEA BİLDİĞİNİZ GİBİ DEĞİL
Telaşla tiyatroya girip tabureye oturan kadın, izleyeceği oyunun ‘Medea’ olduğunu öğrenince salonu terk etmek ister. Çünkü Medea’nın öyküsünü ve yaşadıklarının aynen onun yaşadıklarına benzediğini bilmektedir. O da aynı Medea gibi terk edilmiş ve cinayetle suçlanmıştır. Peki, nasıl olmuştur tüm bunlar? Neler gelmiştir kadının başına? Eğer ‘Ben Medea Değilim’i izlerseniz tüm bu soruların cevaplarını alabilirsiniz.
Medealar gerçekten de aramızda yaşıyor. Tıpkı ‘Ben Medea Değilim’in baş karakterinin tiyatro salonunda yerini bulamaması ve sonunda bir tabureye oturması gibi hayattaki yerleri işgal edilmiş kadınlar onlar. Görmezden gelinen, yok sayılan, hasta edilen ve suçlu ilan edilen o kadar çok Medea var ki aramızda. Artık onların öyküsüne kadın bakış açısıyla yaklaşmanın zamanı geldi.
ÇAĞDAŞ MEDEALAR HAKKINDA DÜŞÜNMEK
Berrin Koper, Şirin Asutay, Kamer Karabektaş ve Ozan Akif Serman’ın oynadığı tek perdelik oyun, bir buçuk saat boyunca seyircinin dikkatini canlı tutmayı başarıyor. Bunda tabii ki metnin ve yönetmenin olduğu kadar oyuncuların da katkısı var. Özellikle de hem Medea’yı hem de oyun izlemeye giden kadını canlandıran Berrin Koper’i, ritmi hiç düşürmediği için alkışlamak lazım. Deniz Noyan imzalı müzikler ile Almila Altunsoy’un hazırladığı dekor ve kostümler de güzel. Yönetmen Hülya Karakaş ise özenli, detaylara önem veren rejisiyle seyircileri Medea ve çağdaş Medealar hakkında düşünmeye sevk ediyor.
‘Ben Medea Değilim’ 20, 21, 22, 23 Aralık akşamları saat 20.30’da ve 23 Aralık günü 15.00’te İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrolarının Gaziosmanpaşa Sahnesinde izleyicilerle buluşacak.
