Sanat Meclisi’nin hazırladığı, Ağustos ayında gerçekleşen hak ihlallerini içeren raporu okurlarımızla paylaşıyoruz.
Sanatta Hak İhlalleri/ Ağustos 2023
Sanat Meclisi
Yaz bitti. Konser yasakları bitmedi. İşte 2023 Ağustos’unda sanat alanının uğradığı engellemeler, baskılar ve yasaklar:
- Tarsus Belediyesi’nin düzenlediği ‘Yıldızlar Altında Yaz Eğlencesi’ isimli tiyatro oyunu hakkında inceleme başlatıldı. Valilik tarafından yapılan yazılı açıklamada, ” Tarsus Belediye Başkanlığınca düzenlenen ‘Yıldızlar Altında Yaz Eğlencesi’ isimli tiyatro oyununda ‘Müstehcen’ ve ‘Dini inanç değerlerini aşağılayan’ ifadeler kullanıldığı, gösteri yapıldığı ve bu oyunun çocuklar tarafından da izlendiği tespit edilmiştir. Valiliğimizce konuya ilişkin kapsamlı inceleme başlatılmış, aynı mahiyette Tarsus Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması üzerine Mersin Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüz de müdahil olmuştur. Aile yapımız ve milli ve manevi değerlerimizle bağdaşmayan, müstehcenlik içeren bir gösteriyi çocukların izlemesine sebebiyet veren, bahse konu gösteriyi düzenleyen, sergileyen ve ilgisi olanların tespit edilerek, Türk Ceza Kanunu maddelerine istinaden işlem yapılması talebiyle Tarsus Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuştur. Konuyla ilgili olarak ayrıca idari tahkikat başlatılmıştır”
- Samsun Valiliği İl Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğünden yapılan açıklamada, “Bir organizasyon firması tarafından ‘Kadınlar Matinesi’ adı altında ilimizde gerçekleştirilmesi planlanan etkinlikle ilgili olarak vatandaşlarımız Valiliğimize ulaşmış ve programın toplumun milli ve manevi değerlerine aykırılık teşkil ettiği, yapılmasının kamu esenliğini olumsuz etkileyeceği yönünde rahatsızlıklarını iletmişlerdir. Bu sebeple; önünüzdeki günlerde Bafra ve Atakum’da düzenlenmesi planlanan etkinliklere müsaade edilmeyeceği, kamuoyuna saygıyla duyurulur”
- Müzisyen Gökçe’nin Afyon Sandıklı ilçesindeki konseri, AKP Belediye Başkanı Mustafa Çöl tarafından iptal edildi. Çöl, konsere iptaline gerekçe olarak Gökçe’nin Onur Haftası’na destek verdiği “İsteyen istediğini sever, aşk aşktır. Love is love” mesajını gösterdi. Sandıklı Belediye Başkanı Mustafa Çöl, paylaşımında şu ifadeleri kullandı: “Organizasyon, bizzat yaptığım incelemeler neticesinde davetli sanatçının LGBT desteği içeren ve Sn. Cumhurbaşkımıza karşı iftiraya varan paylaşımları nedeniyle iptal edilmiştir. Her zaman dediğimiz gibi, biz bu ülkenin evladıyız. Ne Sn. Cumhurbaşkanımıza ne de kutsal değerlerimize zarar veren hiç kimseyi kabul etmedik, etmeyiz! Bırakın bu içerikleri paylaşanların Sandıklı’da sahneye çıkmasını, ilçemiz sınırlarından giremez! Aziz milletimize arz ederim!”
- Dersim Hay Platformu tarafından Seyid Rıza Meydanı’nda 12 Ağustos tarihinde yapılmak istenen konsere Tunceli Valiliği tarafından izin verilmedi. Yapılan izin başvurusuna yanıt veren Valilik, “Yapılan başvuru değerlendirmesinde, konser etkinliği başvurusu şekil ve içerik yönünden uygun görülmemiştir” Konserde sanatçı Umut Altınçağ, Fırat Doğan, Zarife Doğan, Roni Aran, Özgür Gönek, Farhood Khademi ve Nesimi Ataş’ın sahne alması bekleniyordu.
- Art arda gelen festival ve konser yasaklarına “Dünyayı sev, geyiği öp, festivale gel” sloganıyla düzenlenen Nilüfer Müzik Festivali de eklendi. Nilüfer Belediyesi’nin bu yıl 2-3-4 Eylül tarihlerinde düzenleyeceği festivale izin çıkmadı ve yasak getirildi. Geçen sene 6’ncısı düzenlenen festivalde de benzer bir gündem oluşmuş, Bursa Valiliği konaklama ve içki satışını yasaklamış, yapılan görüşmeler sonrasında konaklamaya izin verilirken alkol satışı kaldırılmıştı.
- Gazeteci Melike Çapan’ın hazırladığı, 18 Ağustos-1 Eylül tarihleri arasında Gökçeada Zeytinliköy’de ziyarete açılması planlanan “Yeniden Buluşacağız: İmroz’un 1964 Belleği” sergisi sosyal medyada hedef gösterilmesinin ardından iptal edildi. Gökçeada Kent Konseyi Başkanı Bülent Aylı, yerel bir sosyal medya sitesine yaptığı açıklamada sergiyi şöyle hedef göstermişti: “Gazeteci Melike Çapan tarafından hazırlanmış Gökçeada’da Kıbrıs olaylarının ardından yaşanan sözde kimliksizleştirme politikasının anlatıldığı dokümantasyon sergisi tahkir, tecyiz ve iftiralarla dolu açılmaya doğru gidiyor. Başta devletimizin manevi şahsiyetini hedef alan bu sergi Rum ve Yunan sevici yazar, çizer ve entelektüel kesimce hararetle alkışlanırken, Gökçeada’da yaşayan Osmanlı bakiyesi Türk milletini rencide etmektedir. Devletimiz başta adada yaşayan Rumların eğitim hakkını düzenlemek için ilkokul, ortaokul ve lise açmıştır. Vakıf mallarını iade etmiştir. Rumlar hiç olmadıkları kadar rahattır. Bugün Batı Trakya’da ıstırap çeken Türklere nispetle huzur içinde yaşamaktadır. Eğer 2023’te, 1964’leri tartışacaksak adadaki bir anda kaybolan Osmanlı Türklerini araştıralım. Çanakkale savaşlarında İngilizlere fiili destek veren adalı Rumları araştıralım. Sırf Patriğe yalakalık ve yaranmak adına sergi açan bazı zevatlar bir sözümüz yok. Onlar maaşlarının uğruna uğraşıyor. Hiç kimse devletimizi ve milletimizi küçük düşüremez. Hele de bizim toprağımızda. Devletimiz Rumlara verdiği hakları da gözden geçirmelidir. Batı Trakya kan ağlarken, bunlar bize, bizim ülkemizde sövmeye kalkıyor. Kimin haddine.”
- Şarkıcı Gökçe’nin Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesindeki konserinin iptal edilmesinin ardından, 12 Ağustos’ta sahne alacağı Tekirdağ Hayrabolu’daki konseri de iptal edildi. İlçenin belediye başkanı Dr. Osman İnan, LGBTİ+’ye destek verdiği gerekçesiyle Gökçe’nin konserinin iptal edildiğini açıkladı.
- Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM), 30’uncu yıl dönümü dolayısıyla gerçekleştireceği etkinliği yasaklayan Kadıköy Kaymakamlığı’nın kararını İstanbul 6’ncı İdare Mahkemesi’nin “ifade özgürlüğü, bilim ve sanat özgürlüğü ve barışçıl toplantı hakkını ihlal ettiği” gerekçesiyle iptal etti. Girişimleri sonucunda İstanbul 6’ncı İdari Mahkemesi’nin kaymakamlığın kararını iptal ettiğini dile getiren MKM çalışanı Dilan Suyu, “Bu karar tüm sanatsal ve kültürel faaliyetler açısından emsal niteliği taşımaktadır” Suyu, 1 Aralık 2022 tarihinde düzenlenmek istenen 31’inci yıl dönümü etkinliklerinin de aynı gerekçelerle iptal edildiğini belirtti.
- Kiğı Dernekler Birliği (KİDEB) tarafından düzenlenmek istenen Kiğı Doğa ve Kültür Festivali kaymakamlık tarafından yasaklandı. Yasaklama kararına ilişkin açıklama yapan Festival Tertip Komitesi, kaymakamlıkla yapılan görüşmede festivale ilişkin her türlü yardımın yapılacağının söylendiği ancak başvurudan 28 gün sonra ilçede festival alanı bulunmadığı öne sürülerek festivale izin verilmediğini duyurdu.Kaymakamlık gerekçesinde festival alanı bulunmadığını öne sürse de festival 2012 yılına kadar ilçe düzenli olarak yapılıyordu. Yasaklama kararına dair yapılan açıklama da, “Birlikte hüzünlenmek, birlikte sevinmekti amacımız. Birlikte Kürtçe şarkılar söylemek, birlikte halaya durmaktı. Bu tür etkinlikleri Kiğı’da yasaklamak akla ziyandır” ifadeleri kullanıldı. Yasaklama kararını değerlendiren Kayy-Der Eşbaşkanı Ahmet Tüzün, 2012 yılından beri “Güvenlik Sebepleriyle” sihirli sözcüğüne sığınarak, yaptırılmayan festivallerin komşu ilçelerde 2 yıldır yapıldığını, festivalin yasaklanmasını iyi niyetli bir yaklaşım olmadığını, kendi dili ve kültüründe yapılacak etkinliklere gülünç sebeplerle izin vermeyerek bir nevi cezalandırma politikası güdülmeye çalışıldığını söyledi.
- Tedavi olmak için Diyarbakır’da hastaneye giden Kürt sanatçı Emel Çiftçi, hakkında yakalama kararı olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. “Terör örgütü üyeliği” ve “Terör örgütü yöneticiliği” iddiasıyla ifadesi alınan Çiftçi’nin kendisi ve avukatları tarafından rahim kanseri olduğuna ve acil ameliyat edilmesine dair sağlık raporları sunuldu. Bağlar Devlet Hastanesinde tedavi gördüğü, sabit ikametgâhı olduğu söylense de hâkimlik tutuklanmasına karar verdi. Zehirli tiroid rahatsızlığı da olan Çiftçi, Diyarbakır Kadın Kapalı Cezaevine götürüldü.
Yasakları bol bir yaz sezonu sona erdi. İktidar ülkenin dört bir yanında yasaklanmadık konser, festival bırakmadı. Sanatı yasaklamak günlük bir iş haline geldi. Konser yapmak isteyen müzik toplulukları konser duyurusunu yapıp ardından gelecek yasaklamayı bekliyorlar. Hukukun işi ele alışı ise başka bir facia. 16 Ekim 2021’de Kadıköy Kaymakamlığı’nca verilen bir etkinlik yasağının haksız ve adaletsiz olduğu iki yıl sonra anlaşılabildi. Yasaklar sanatın üzerine çığ gibi yağarken sanat bu ülkede nasıl soluk alacak, bilinmiyor!
