Her Türlü İlişkiye Dair…

Bahar Çuhadar

Bakırköy’ün yeni sanat mekânı House of Performance’ın ilk yapımı ilişkiler üzerine Pulitzer ödüllü bir oyun. ‘Dostlarla Akşam Yemeği’ sadece odağına aldığı evlilik meselesine değil, zamanla yıpranan her türlü ilişkiye dair sözü olan, nahif bir komedi…

Amerikalı oyun yazarı Donald Margulies kendisine 2000’de ‘drama’ dalında Pulitzer ve çok sayıda tiyatro ödülü getiren ‘Dostlarla Akşam Yemeği’ni yazma motivasyonunu şöyle özetlemiş: “Hayatımın bir dönemindeki gözlemlerimi yansıtmak… Hepimizin çevresinde ilişkiler değişiyor, evlilikler bitiyor. Temas etmek istediğim şey; bu devam etmeyiş halleri, başka şeylere heves etmek…”

Margulies’in sahne yolculuğuna ABD’de başlayıp İngiltere, Kanada ve Fransa’da da prodüksiyonları yapılan ve sinemaya da uyarlanan oyunu, kulağa sıradan bir meseleyi ele almış gibi gelebilir: 40’larında, birbirleriyle eski arkadaş iki çiftin hem evliliklerini hem de birbirleriyle ilişkilerini sorguladıkları, nahif bir komedi. Bugünlerde, Özen Yula’nın yönetiminde sahnede olan ‘Dostlarla Akşam Yemeği’nin sırrı tam olarak bu nahif damarında. Margulies dört karakter arasında bir çatışma yaratarak; sadece milenyum çağı insanının meselesi olamayacak kadar evrensel, zamansız ve hayatın içinden bir mevzuyu ele alıyor. Seyirciye de sorgulama yaşatıyor; evli, uzun ilişki içinde, evliliğini bitirmiş olanlara, hatta yalnızlara bile.

Bakırköy’de, Avşar Sineması’nın yerine açılan House of Performance’ta izledim ‘Dostlarla Akşam Yemeği’ni. İki tiyatro, iki sinema salonu ile bir kafeden oluşan mekân, sanat yönetmeni Özen Yula’dan öğrendiğime göre sergi, atölye gibi etkinliklere de ev sahipliği yapacak. ‘Dostlarla Akşam Yemeği’ HoP Tiyatro prodüksiyonu. Yula’nın bir araya getirdiği ekip Özge Borak, Derya Artemel, Tansu Taşanlar ve Ümit Kantarcılar’dan oluşuyor.

Almila Altunsoy’un gerçekçi ve modern çizgilere sahip ev/yazlık dekorları içinde kurulan oyunun farklı zaman ve mekânları, Ayşe Sedef Ayfer’in ışık tasarımıyla ayrıştırılmış. Böylece güncel çatışma ve çelişkilerine tanık olacağımız iki çiftin farklı zaman ve mekânlardaki karşılaşmalarını, dekor değişimine ihtiyaç olmadan izliyoruz.

“Oyun, üzerine emek harcanmayan ilişkilerin sarsılmaya mahkûm olduğunu anımsatıyor. ”

Açılışta; yıllardır evli, çocuklu, mutlu; yemeyi, içmeyi, gezmeyi çok seven Gabe ile Karen’in evindeyiz. Konukları Beth yalnız, Gabe (Tansu Taşanlar) ile Karen’dan (Özge Borak), ballandıra ballandıra anlattıkları İtalya seyahatini dinliyor. Beth rolündeki Derya Artemel’in vücut dilinden anlıyoruz; onu boğan bitmek bilmez İtalya anıları değil, başka bir mesele var… Sonunda ‘dökülüyor’; Tom (Ümit Kantarcılar) ile Beth ‘12 yıl ve iki çocuktan sonra’ ayrılma kararı almış. Üstelik Tom’un hayatında bir başka kadın var…

Zamansız ve evrensel

‘Dostlarla Akşam Yemeği’ hikâyeyi bu şekilde açtıktan hemen sonra bizi dört arkadaşın geçmişinde ve bugününde bir gezintiye çıkarıyor. Tom’la Beth’in nasıl Karen ve Gabe’in çöpçatanlığıyla tanıştığını, ayrılık sonrası değişimlerini, bu ayrılığın her birinin birbiriyle ilişkisini nasıl etkilediğini veriyor oyun. Oyunu zamansız ve evrensel kılansa her ilişkinin, zamanın kendisiyle gelen değişimden azade olmadığı. İster eski heyecanı, iletişimi kalmamış bir evlilik olsun, ister iki eski dostun ilişkisi… Zamanla birlikte evrilmeyen, üzerine emek harcanmayan ilişkilerin sarsılmaya mahkûm olduğunu anımsatıyor.

Oyunu; her biri, karakterinin özelliklerini sahne duruşlarından bakışlarına başarıyla yansıtan dört oyuncu yorumluyor. Başlarda yer yer tekdüze bulduğum oyun ve performans akışı süre ilerledikçe ritmini buluyor. Yine de sahne geçişlerinde (ışık tasarımına rağmen) oyuncu giriş çıkışlarındaki dağınıklık, gözden geçirilmesi gereken yerlerden; daha akışkan bir oyuncu değişimi fikrine ihtiyaç var.

İddialı laflar etmeyen ama pek çok anda yakınlık kuracağınız, güleceğiniz, yer yer üzüntüyle tebessüm edeceğiniz bir oyun ‘Dostlarla Akşam Yemeği’….

SAHNEDE BUNLAR DA VAR