Tiyatro Kooperatifi, pandemi ve ekonomik kriz dolayısıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalam özel tiyatrolarla ilgili bir açıklama yaptı. “Pek yakında, ödenemeyen faturalar, karşılanamayan giderler ve büyük vergi yükü sebebiyle, başta sahnelerimiz olmak üzere özel tiyatroların da yok oluşuna şahitlik edeceğiz” denilen açıklama şöyle:
Mevcut ekonomik koşullar ve artan faturalar, toplumun tüm kesimleri ile birlikte özel tiyatroları da derinden etkiledi; pandemi koşullarının etkisini henüz atlatamayan özel tiyatrolar, verdikleri yaşam savaşında son noktaya geldi.
Toplumun ihtiyaçlarını beslenme ve barınma mücadelesine indirgeyen bu ağır ekonomik koşullar, sosyal gereksinimlerin karşılanmasını imkânsız kılıyor. Oysa sanatın tüm dalları insanların sosyal yaşamları için bir gereklilik ve ihtiyaçtır. Pek yakında, ödenemeyen faturalar, karşılanamayan giderler ve büyük vergi yükü sebebiyle, başta sahnelerimiz olmak üzere özel tiyatroların da yok oluşuna şahitlik edeceğiz.
Kamusal bir faaliyet yürüten özel tiyatrolar, kendi alanında yarattığı değerin yanı sıra kültür sanat ekosistemindeki diğer sektörleri de besliyor ve binlerce kişiye istihdam sağlıyor. Anayasanın 64. maddesi “sanatın ve sanatçının korunması” üzerinedir:
“Devlet, sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve sanatçının korunması, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması için gereken tedbirleri alır.”
Buradan hareketle, sahne önü ve arkasındaki tüm çalışanlarıyla birlikte özel tiyatroların varlığının korunması, değerlendirilmesi ve desteklenmesi için gereken tüm tedbirlerin alınması elzemdir.
Tiyatro Kooperatifi olarak Haziran 2019’daki kuruluşumuzdan bugüne, özel tiyatroların koşullarının ve ihtiyaçlarının gözetildiği bir yasal statü oluşturulması ve bu alandaki teşviklerin uluslararası standartlara erişmesi için çalışıyoruz. Başta Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere, ilgili tüm kamu kuruluşlarını aşağıdaki önerilerimizi acilen hayata geçirmeye ve ortak çözüm için iş birliğine davet ediyoruz.
- Tiyatrolar, mevcut mevzuatta “tacir” statüsündedir; faaliyetlerimize özgü bir tanım yapılması
- Özel tiyatroların üzerindeki “tacir” statüsüne bağlı ağır vergi yükünün azaltılması; ilk adımda KDV’nin %1’e indirilmesi ve bu oranın kalıcı kılınması
- Özel tiyatrolar için sponsorluk teşviklerinin sağlanması
- Özel tiyatroların bağış alabilmesi
- Özel tiyatrolara yönelik desteklerin hali hazırda çok sınırlı olması sebebiyle, desteklerin çeşitlendirilmesi (Elektrik, su, doğalgaz indirimleri; KOSGEB ve SGK teşvikleri vb.)
- Sigortalanma mevzuatında gerekli düzenlemelerin yapılması
- Belediyecilik mevzuatında gerekli düzenlemelerin yapılması
Yerel yönetimlerin özel tiyatroların desteklenmesi ve halkın sanata erişiminin sağlanması için üstlerine düşen sorumluluğu gerektiği biçimde yerine getirmelerini bekliyoruz.
Bununla birlikte tüm özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarını, kültürel kalkınmanın bir parçası olan özel tiyatroların birer birer kapanışına seyirci kalmak yerine iş birliğine ve dayanışmanın bir parçası olmaya çağırıyoruz.
Mevcut krizin çözümüne yönelik somut adımların bir an önce atılması adına Tiyatro Kooperatifi olarak kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör nezdinde çalışmalarımızı sürdürdüğümüzü; gerekli önlemler alınmazsa, tiyatrolarımızın birkaç ay içerisinde kapanacağından endişe duyduğumuzu başta seyircilerimiz olmak üzere tüm kamuoyuna saygıyla bildiririz.
