Babalar ve Oğulları

Bahar Çuhadar

Bir oğulun despot babayla yüzleşme öyküsü ‘Tato/Baba’. Polonya’da yazılan metin Türkiye’ye hiç yabancı olmayan bir hikâyeyi eğlenceli bir sahnelemeyle anlatıyor.

Polonyalı bir yazarın elinden çıkma ama buralarda geçtiğine emin olabileceğiniz bir öykü: ‘Tato/Baba’. Galata Perform’un 2017’de prömiyer yapan oyununu bugünlerde topluluğun YouTube kanalından izleyebilirsiniz. Açılışta bir cenaze sahnesi var. Ahşap bir tabutun içinde yatmakta olan baba ve etrafını saran ailesi… Öndeyse genç bir adam: “Babaları sevmeyiz, çünkü yoklar…”

Eğlencesi bol…

Franio’nun babasından niye çekindiğini az sonra tabuttan çıkıp hikâyeye karışacak babasıyla birlikte anlatmasıyla başlıyor oyun. Doğumundan erken çocukluk dönemine, ilkgençlik yıllarından babanın hasta düştüğü ana kadar Franio’nun zihnindeki dönemeçleri takip ediyoruz. Anne, erkek ve kız kardeş ama asıl olarak babanın bu hikâyedeki rollerini onun gözünden izletiyor oyun bize.

Komedi formunda ama meseleyi, ağırlığından uzaklaşmadan, aile mefhumuna da dokundurarak aktarıyor. Oğlu üzerinde bir ‘erkeklik’ baskısı kuran, tahmin edileceği gibi karısıyla da baskının hâkim olduğu bir ‘ilişki’ye sahip bir erkek var bu hareketli ve eğlencesi bol oyunun merkezinde. Sahnenin ortasında, hikâyenin her bölümüne adını veren başlıkların yazılı olduğu tahtaların yerleştirilmesiyle tamamlanan bir tabut yer alıyor. Tabut, Franio’nun doğum sahnesinden ev içi anlara ve nihayet hastalık ve ölüm anına kadar işlevsel bir kullanıma hizmet ediyor. Anne-baba ve oğul karakterlerinin dışında kalan dört oyuncuysa kâh öykülerin yan kişileri kâh evin dekoru (bir kova ya da bir karpuz hatta bir küf parçası) olarak oyunu kuruyor.

Keskin performanslar

Polonyalı yazar Artur Palyga imzalı oyunun yönetmenliğini Yeşim Özsoy yapıyor. Oyuncular dar alanda oyunun grotesk diline uygun, keskin hatları olan performanslar sergiliyor. Oğul Franio’da Erdem Kaynarca da rahat ve yetkin bir oyunculuk çıkarıyor ama anne rolündeki Özge Korkmaz’ın (metnin ona açtığı alanların da etkisi olsa gerek) bir parça daha öne çıktığını söylemek gerekir. ‘Tato/Baba’, bize hiç yabancı gelmeyecek bir ataerkil düzenin eleştirisi.