Metin Boran
Usta tiyatro insanı, hocaların hocası Prof. Özdemir Nutku (88) da aramızdan ayrıldı. Yapıtları ile tiyatro ortamına en fazla katkı sunan bir sanat insanıydı Özdemir Hoca. Vedası ile akademide bir dönem kapanmış oldu. Özdemir Nutku sadece üniversitede hoca değildi. Anladığı ve bir üslup haline getirmeye çalıştığı tiyatro anlayışını da pratik olarak gerçekleştirmek üzere tiyatro kuruyor, oyun yönetiyor, araştırma-inceleme yapıyor ve bu çalışmalarını kitap haline getiriyordu.
Özdemir Nutku’nun sanatla tanışması 7 yaşında piyano çalmasıyla başlıyor. 50’li yıllarda caz piyanisti olarak tanınıyor. Sonraki yıllarda Dil-Tarih’te İngiliz Dili ve Edebiyatı öğrencisi oluyor. Aynı yıllarda şiir yazmaya başlıyor ve Eller adlı şiir kitabını çıkarıyor. Sonraki yıllarda kolejdeyken amatör olarak başladığı tiyatro, yaşamının bir parçası oluyor. Fakülteden mezun olunca Almanya’ya tiyatro eğitimine gidiyor. Öğrenimi sırasında Göttingen’de Devlet Tiyatro’sunda asistan olarak çalışıyor. Sonrasında yurda bir tiyatro uzmanı olarak dönüyor. 1960 yılında Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Kürsüsüne asistan oluyor. Böylece Hoca’nın profesyonel tiyatro yaşamı da başlamış oluyor. 15 yıl bu kürsüde çalışan Nutku, 1974 yılında profesör oluyor ve İzmir’e taşınarak 9 Eylül Üniversitesi’nde Tiyatro Bölümü’nün kuruluşuna öncülük ediyor. Aynı yıllarda ülkemizdeki çeşitli gazete ve dergilere sanat, estetik, oyunculuk, sahneleme, tiyatro üslupları ve eleştiri üzerine 1800’den fazla makale yazıyor ve sonrasında bu araştırmalarını kitap olarak yayınlayarak tiyatro edebiyatına kazandırıyor. 88 yıllık yaşamına 80’e yakın kitap sığdırıyor. Yazdığı kitapların hangi birinden söz etmeli bilmem ki… İki cilt halinde yayınlanan Tiyatro Tarihi, tiyatro kuramları üzerine araştırma, oyun yönetme ve sahne bilgisi üzerine, bilimsel yaklaşımla yazılmış 40’a yakın kitap. Ayrıca dünya tiyatro yazarlarından çevrilmiş yaklaşık 20 oyun. Yanı sıra uyarlama oyunlar ve senaryo metinleri ve 4 farklı şiir kitabı. Bu çalışmalarının yanı sıra, ulusal ve uluslararası düzeyde katıldığı seminer ve sempozyumlarda da bildiklerini cömertçe paylaşmaktan geri kalmadı.
Özdemir Hoca, 1950 yılından beri tiyatro pratiğinin içinde deviniyordu. Tiyatro sanatının akademik anlamda bilimsel bir yaklaşımla kendi kavramlarını bulması ve halk düzleminde yaygınlaşması için samimiyetle emek verdi ve alın teri döktü. Yaklaşık 70 yıl akademik hayatın içinde yer alan Özdemir Hoca, tiyatro sanatının toplumsal bağlamından koparılmadan bilimsel bir dil ve üslupla vücut bulması için bir ömür çalışan ve bu anlayışla yüzlerce öğrenci yetiştiren aynı zamanda şu an hayatta olan hocaların da uzmanlaşmasında emeği olan bir duayen olarak tarihe adını yazdırdı. Yaptığı çalışmalarla çeşitli dallarda aldığı ödüllerle de adından her daim söz ettiren Nutku, hayatının sonuna kadar üretmekten geri kalmadı. Türk tiyatrosuna 70 yıldan fazla hizmet etmiş ve çalışkanlığı ve beyefendiliği ile akademi ve sanat ortamında tanıyan herkesin takdirini kazanmış gerçek bir hoca olan Özdemir Nutku’nun vefatı çölleşen kültür hayatımızda büyük bir kayıp oldu tiyatro ve sanat ortamı için. Yapıtları ve anlayışı geride kalanlara ışık olacak. Anısı önünde saygıyla eğiliyorum.
