Mimesis Haber/ 19 Ekim Cumartesi günü saat 15:00-18:00 arası Kadıköy Atlas Tiyatro’nun mekanında Türkiye’de Kürt Tiyatrosu Deneyimi adıyla bir sunum yapıldı. Dr. Öğr. Üyesi Duygu Çelik’in gerçekleştirdiği sunuma katılan dengbêj Sebri Agirî de bir stran söyledi. Duygu Çelik, 2012 yılında katıldığı Kürt Tiyatro Konferansın’da dengbêjliğe çok vurgu yapıldığına şahit olduğunu, daha sonra da dengbêjliğe ve dengbêjliğin kürt tiyatrosuna olan etkisini merak ettiği için çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yaptığını anlattı. Duygu Çelik denbêjlik geleneğine olan bu merakını ve gösterdiği çabayı biraz daha ileri taşıyarak yüksek lisans tezini bu konu üzerine yapmak istiyor. 2017 yılında “Dengbejlik geleneği ve Türkiye’deki Kürt tiyatrosuna etkileri” adıyla yüksek lisans tezini tamamlıyor. Bu tezini hazırlarken dört dörtlük olmasa da Kürtçeyi öğrendiğini, Kürtler ve Kürt tiyatrosu ile ilgili bilmediği çok şey öğrendiğini aktaran Duygu Çelik öğrendiklerini akademik bir çalışma haline getirme noktasında Barış Ünlü’nün “Türklük Sözleşmesi” adlı makalesinin çok etkili olduğunu söyledi.
Önce dengbejlik sonra kürt tiyatrosu üzerine merakı onu araştırmaya ittiğinde bu konulardaki arşiv eksikliğinin kendisini çok zorladığını söyleyen akademisyen, Kürt kaynaklar dışında taradığı kaynaklarda(özellikle devlet arşivlerinde) gerçeklerin çok tahrif ve sansür edildiğine şahit olduğunu aktardı. Buna rağmen özellikle 2000 yıllardan sonra yapılan çalışmalarında çok çeşitli olduğunu ve bunlardan faydalandığını ekledi. Dengbêjlik geleneğinin ayrıntılarını öğrendiğinde çok etkilendiğini söyleyen araştırmacı dengbêjliğin Kürtler içinde televizyonların olmadığı akşamların eğlencesi, sanatsal bir üretim olması dışında sözlü bir tarih aktarımı olduğunu da öğrendiğini aktardı. Denbêjlik üzerine yapılan sunum sırasında sunuma katılımcılarından biri olan Sebrî Agirî dengbêjlik üzerine son zamanlarda çok araştırma yapıldığını, kendisinin de çeşitli çalışmalarının olduğunu ve bu akademik çalışmaları dışında halen müzik anlamında da üretiminin devam ettiğini söyledi. Daha sonra Kürt hicaz makamından bir stran söyledi Hozan Sebrî Agirî.
Sunum bundan sonra kürt tiyatrosunun gelişimi üzerine devam etti. Duygu Çelik Metin Ant’ın Türk Tiyatrosu çalışmalarından, TRT arşivinden, Mezopotamya Kültür Merkez’inden(MKM) vb. çok çeşitli kaynaklardan beslenerek yaptığı sunumla Kürt Tiyatrosunun gelişimini aktardı katılımcılara. Bu sunumla katılımcılar, dengbêjlik geleneğini, Kürt Tiyatrosunu besleyen kaynakları, tiyatro gelişimi boyunca yaşadığı baskıları örnekleri ile birlikte Duygu Çelik’in aktarımıyla dinlemiş oldu.
Mimesis Haber
