Metin Boran
Mizah, öykü, roman ve oyun yazarı Aziz Nesin doğumunun 100. yılında Tütün Deposu’nda kapsamlı bir sergi ile anılıyor. Küratör Işın Önol’un öncülüğünde hazırlanan sergi de üstadın öz yaşam öyküsü bütün detayları ile ortaya konuluyor. Sergide Nesin’in çocukluğundan ilk gençlik yıllarına, gençliğinden olgunluk dönemi, yaşlılık ve ölümüne kadar o imrenilen yaşamı belge ve ürünlerle izleyiciye açılıyor.
Küratör Işın Önol sergiye “Ömrüne Sığmayan Adam” adını uygun görmüş. Gerçekten de yazarı okuyan, bilen, tanışıklığı olan, onunla arkadaş olan ve dostluk kuran, yaşamına tanıklık eden herkesin Nesin’le ilgili söyleyeceği mutlak olarak bir şey var. Ama O’na dair söylenebilecek yüzlerce hatta binlerce cümle içinde en çok şu cümle kurulabilir; zeki, çok çalışkan, birikimli ve muhalif….
Aziz Nesin 80 yıllık yaşamında edebiyattan sanata, kültürel hayattan siyasete hayatın her alanında bilinçli bir şekilde var olamaya çalışan sosyal sorumluklar üstlenen duyarlı bir aydın olarak örnek bir yaşam bıraktı bizlere. İlk gençliğinden başlayarak yeri geldi bir muhalif parti gibi çalıştı miting meydanlarında konuştu, yeri geldi bir sendika gibi grev çadırlarında işçilerle birlikte oldu, direndi.
Subaylıkla başladığı hayatı O‘nu ilk defa devlet mekanizması ile tanıştırdı, atıldı subaylıktan işsiz kaldı, edebiyata meyletti, dergi çıkardı, kapatıldı dergi, mahpushaneye atıldı, yılmadı tekrar dergi çıkardı, hakkında soruşturma açıldı, boyun eğmedi, bu defa takma isimlerle yazdı yazılarını. Kitapevi açtı, editörlük yaptı, başlangıçta çeşitli gazetelerde mizah tadında köşe yazıları yazdı.
Öykü ve mizah yazarlığının yanı sıra oyun yazarlığına yöneldi. Türkiye’nin içinde bulunduğu toplumsal ve siyasal durumları mizah ve ironi ile alaya alan ama arka planında güçlü bir akıl ve düşünce bulunan güldürürken düşündüren oyunlar yazdı. Oyunları Türkiye de ve yabancı ülkelerde defalarca sahnelendi. Öykü kitapları, denemeleri, şiir ve romanları her daim en çok satanlar arasında yer aldı.
Yazarlığında duyarlı bir aydın olarak toplumsal düşüncenin ve toplumcu gerçekçiliğin ilkelerini benimsedi. Hayatını, yazıları ve konuşmaları ile toplumsal değişime ve toplumun kültürel şekillenişine adadı. Yazarlar örgütünün kurulmasına öncülük etti, başkanlığını yaptı. Yazar haklarını savundu, edebiyatın ve yazının niteliğini her daim en düzeyde tutulması ve yaygınlaşması için uğraştı. Edebiyat ve sanatın işlevi konusunda istikrarlı ve tutarlı çalışmalar yürüttü ve bu çalışmaların toplumsal tabanda yaygınlaşması için çalıştı.
Yaşamında her daim ilerici ve demokratik bir Türkiye’nin kurulması için mücadele etti. Hangi konumda olursa olsun yaşamında hiçbir dönem düşüncelerinden ödün vermedi. Hayatı boyunca gerici ve yobaz düşüncenin karşısında oldu ve toplumun gerici odaklar tarafından kuşatılmasına karşı çıktı ve mücadele etti. Bu duruşu ve mücadelesi gerici odakların kendisine karşı düşmanlığını körükledi ve barbarlar O’nu 1993 yılında Sivas ilinde diğer aydınlarla birlikte yakma girişiminde bulundular. Nesin bu saldırıdan yaralı olarak kurtuldu. Karşı karşıya kaldığı duruma ve yaşadığı bu olaya öfkelendi, daha da radikalleşti. Gerici çevreler bu olayda kendisini suçladılar.
Dünya edebiyat çevrelerinin ürünlerini imrenerek takip ettiği bir büyük üstat, gericiler tarafından yakılmak istendi. Türkiye bu utancı resmi düzeyde hiçbir zaman yaşamadı.
Aziz Nesin 200’e yakın kitabıyla ulusal ve uluslararası alanda edebiyatın ve sanatın bir değeri olarak kabul görmüş, onlarca ödülle onurlandırılmış bir yazı adamı, bir kültür insanı olarak toplumsal bilincimizde hep var olacak ve yaşayacak. Tütün Deposu yazarın 100. doğum yılı ve 20. ölüm yıldönümünde çok önemli bir sanatsal iş yaparak Azizi Nesin’i kapsamlı bir sergi ile yeniden güncelleyerek sevenlerinin karşısına çıkarıyor. Emeği geçenlere teşekkürler.
Not: Sergi 16 Temmuz gününe kadar ziyaret edilebilir. Tütün Deposu adres: Lüleci Hendek Cad. No:12 Tophane/ İstanbul Tel: 0212 292 39 56
