Bülent Sezgin
Yeni bir yıla yeni umutlarla giriyoruz. Bir süreden beri köşe yazılarıma ailevi nedenlerden dolayı zaman ayıramamıştım. Yeni yılda köşe yazılarına devam etmek niyetindeyim. Bugünkü yazımda, yakında seyirci ile buluşacak bir gençlik oyunu projesi hakkında yazmak istedim.
Türkiye’de gençlik tiyatrosu alanında çok fazla üretim olduğu söylenemez. Daha çok çocuk tiyatrosu alanında üretim yapan topluluklar mevcuttur. Özelikle 12-18 yaş grubuna yönelik oyun üretimi yok denecek kadar azdır. Tiyatro Boğaziçi’nin gençlik oyunu serisi, bu eksikliği bir ölçüde kapatabilmiştir. Üyesi olduğum ASSITEJ içinde yaptığımız tartışmalarda, ergen ve gençlere yönelik oyun üretimi konusunda gruplarda proje sorunu yaşandığı ve “garanti” seyirci olmaması riski yüzünden bu alandan uzak durulduğu hep konuşulurdu.
Craft Tiyatro, bugünlerde yeni bir gençlik oyunu projesine imza atıyor. Craft Tiyatro, Assitej Türkiye Merkezi’nden Prof. Dr Tülin Sağlam’ın önerisiyle, Avusturalya’dan Theatre Zeal’in uluslararası üne sahip bir prodüksiyonu olan “The Stones” adlı projenin replikasını yapmaya karar vermiş. Oyun bu süreçte Okan Başar Bahar tarafından Türkçe’ye çevrilmiş. Oyunun yazarı ve yönetmeni Tom Lycos Türkiye davet edilmiş. Tom Lycos, Craft Tiyatro’dan İpek Bilgin ile işbirliği içinde 4 farklı oyuncuyu sıkı tempoda bir prova sürecine sokmuş. Oyunun seyircili deneme gösterimini Tülin Sağlam ile birlikte izleme şansım oldu. Hem yönetmenden hem de İpek Bilgin’den hem de ekiptekilerden detaylı bilgi almış ve kendi görüşlerimizi iletmiş olduk.
Oyunun yazarı ve yönetmenlerinden Tom Lycos, 1999 yılından beri The Stones oyunuyla 1500’ün üzerinde performans yapmış bir oyuncu. Dünyanın değişik kentlerinde, oyunu defalarca oynamış ve yerel gruplarla oyunun yeniden üretimini gerçekleştirmiş. Oyunun yeniden üretimini yaparken, replika yöntemini kullanıyor. Tom Lycos genelde orijinal oyundaki rejiye sadık kalarak, genç oyunculara oyunun fiziksel skorunu birebir gösteriyor ve çoğu zamanda jestleri çalıştırıyor. 55 yaşında olmasına rağmen, oldukça dinamik bir bedene sahip. Eskiden sirklerde clown olarak çalıştığı için, fiziksel tiyatro diline oldukça hâkim bir oyuncu aynı zamanda.
Oyun Avustralya’da yaşanan gerçek bir olaydan esinlenilerek yazılmış. Oyunun öyküsü ana hatlarıyla şu şekilde: 13 ve 15 yaşlarındaki iki erkek ergen çocuk kendi aralarında biraz “yaramazlık” yapmaya karar verirler. Ergen dönemdeki “can sıkıntısının” verdiği enerji ile bir araba mağazasına izinsiz girerler. Her türlü ergen “eşek şakasının” (benzinle ateş yakma, karate, naif hırsızlık denemeleri, kedi yakma vs.) vuku bulduğu bu izinsiz mekâna girme eyleminin sonucunda alarmlar çalar ve çocuklar mekândan hızla ve panikle kaçarlar. Bir nehir kenarında taş kaydırırlar ve daha sonra topladıkları büyük taşları alarak, otoyol üzerindeki bir köprünün üzerine çıkarlar. Köprünün üzerinde, birbirlerini gaza getirerek yoldan geçen araçlara taşları atmaya başlarlar. Fakat attıkları bir taş, bir arabanın camının kırılmasına neden olur. Çocuklar panikle oradan uzaklaşır. Ertesi gün, gazete haberlerinden şunu öğrenirler: Otoyolda bir araç cam kırılması nedeniyle kaza yapmış ve aracın şoförü profesör ölmüştür. Otopside ölüm nedeni, sürücünün göğüs kafesine isabet eden taş yüzünden kalbinin parçalanmış olmasıdır. Olay ortaya çıktıktan bir süre sonra, çocuklar duydukları vicdan azabı ve aile baskısıyla, polise teslim olurlar. Çocukların polis sorgusu, kefaletle serbest bırakılmaları ve sonrasındaki mahkeme süreci, ülkede gündem olur. Çocuklar çocuk mahkemesinde yargılanır ve “kasıtsız adam öldürme” suçuyla beraat ederler.
Gerçek bir olaydan yola çıkılarak yazılan oyunda, esasen bir çocuğun yaptığı eylemlerden sorumlu olması ve çocuk hakları bağlamında suç ceza tartışması yapılır. Ergen dönemdeki öğrencilerin etik, sorumluluk, vicdan, suç ve ceza kavramlarına dair seyirlik bir deneyim yaşayacağı The Stones-Taşlar yakın bir tarihte seyirci ile buluşacak. Oyunu iki oyuncu oynuyor ve oyundaki tüm rolleri dinamik bir üslupla bu iki oyuncu icra ediyor. Komedi, dram, kara mizah ve gerilim öğelerini barındıran bu projeyi http://crafttiyatro.com/ adresinden takip edebilirsiniz. Uluslararası festivallerde defalarca sergilenmiş bu oyun, Türkiye seyircisi ve eleştirmenlerinin huzuruna çok yakında çıkıyor.
Gençlik tiyatrosu alanındaki üretimlerin çoğalması ve dramaturjik derinliğe sahip projelerin artması, ülkemizdeki genç seyircinin tiyatro sanatına olan ilgisini umarım daha da çok artıracaktır. Güzel ve verimli bir yıl bizlerle olsun!
