Mimesis Çeviri / İslam’ın peygamberinin hikayesini anlatan müzikal, prömiyerini Dubai’nin bitişiğinde küçük bir emirlik olan Şarika’da yaptı.
Guardian. 30 Mart 2014, Çeviri: Ata Berk Akşit
Clusters of Light [Işık Demetleri], prömiyerini Şarika’da müzikal için özel olarak yapılmış Roma usulü amfi tiyatroda yaptı. Fotoğraf: Susan Schulman
Altı aydan kısa bir sürede, insanlık tarihinin en tanınmış kişilerinden biri hakkında, ileri teknoloji gerektiren bir müzikal yapmak, dünyanın dört bir yanından çağırılmış tiyatro uzmanlarından oluşan bir ekip için bile oldukça zordu. Ana karakterin sahneye çıkamayacağını da unutmayalım.
Ama bir şekilde halledildi ve İslam inancının militanca yorumlanmasına karşı çıkar bir üslupla, İslam’ın peygamberi olan [Hz.] Muhammed’in hayatını ve öğretilerini anlatan müzikal, hiçbir masraftan kaçınmayıp, Dubai’nin bitişiğindeki küçük bir emirlik olan Şarika’ya müzikal için özel olarak yapılmış 20 milyon poundluk Roma usulü amfi tiyatroda, mart ayında prömiyer yaptı.
Gösteri, içinde 2012 Olimpiyatlarının açılış ve kapanış törenlerinin teknik yönetmeni olan ve Dany Boyle’un yaratıcı fikirlerinin sahnede gerçekleştirilmesini sağlayan Pierce Shepperd’ın da bulunduğu uluslararası ekip tarafından, yalnızca birkaç ay içinde hazırlanmak zorundaydı. Shepperd, olimpiyatlarda gösterdiği performansın aynısını İslam Operası’nda da gösterdi. 90 dakikalık Clusters of Light [Işık Demetleri] müzikali, İslam dini hakkındaki ön yargıları kırmak istiyor.
Hikaye, yaklaşık 200 kişilik bir ekiple anlatılıyor. İçinde, Yetenek Sizsiniz programının Arap uyarlamasının Filistinli galibi Muhammed Assaf ve Tunus’un ünlü tenoru Lütfü Buşnak gibi Arap dünyasının en ünlü müzisyenleri bulunan ekip, etraflarına yansıtılan animasyonlarla destekleniyor.
Şarika’daki açılış töreninin ardından turneye çıkılacak ve Malezya, Türkiye ve hatta Paris’e bile gidilecek. Müslüman olmayan kitlelerin de ilgisini çekebilmek için müzikalin metninin Suudi bir şair tarafından başka dillere de çevrilmesi planlanıyor.
Başlangıçta, prodüksiyonun karşılaştığı en büyük güçlük: [Hz.] Muhammed’in insan formunda temsil edilmesinin İslam’a göre yasak olmasıydı.
Prodüksiyonun yaratıcı yönetmeni Richard Lindsay’in dediklerine göre ekip ilk iş olarak, [Hz.] Muhammed’in hayatını onun kendi perspektifinden anlatıp, kadraja sokma sorununu çözen 1977 yapımı “Çağrı” filmini izlemiş.
Lindsay, “Biz film çekmediğimiz için böyle bir lüksümüz yoktu. Gösteride sadece bir kere [Hz.] Muhammed’e değiniliyor ve o sahnede onu bir ışık kaynağı olarak gösteriyoruz. Bu kabul edilebilir. Hikayenin geri kalanında onu göstermemize gerek yok çünkü müzikal onun etrafında dönüyor. Gösteri, onun yaptıklarını anlatıyor ama onu göstermeye gerek duymuyor.” dedi.
Prodüksiyon, neredeyse Bollywood kadar müsrif. Oyuncuların arkasındaki dev ekrana görüntüler yansıtılıp arka plan oluşturuluyor, bazen sahnedeki oyuncularla etkileşime geçen animasyonlar gösteriliyor veya seyircilerin üzerinde bir şahinin uçması gibi görüntüler oluşturuluyor.
Şarkı yarışması Eurovision ve Tame Your Dragon [Ejderhanı Nasıl Eğitirsin?] gibi prodüksiyonlarda da çalışmış olan ve müzikalin yönetmenliğini yapan Gavin Robins, müzikali, şimdiye kadar üzerinde çalışmış olduğu en dramatik ve teknolojik açıdan en gelişmiş gösteri olarak tanımladı. “Hikaye için bir romantik gerilim diyebiliriz. Peygamberin ölümüyle ilgili sahnenin ilk provasını aldığımızda, bütün ekip gözyaşları içinde kalmıştı. Bir ekipten böyle bir enerji alabiliyor olmak gerçekten de bir armağan.” dedi.
Shepperd, bu müzikalde çalışmış olmanın İslam’ın, kadınların toplumdaki yeri gibi, birçok meseleye yaklaşımı hakkındaki görüşlerini değiştirdiğini söyledi.
“İslam hakkında yanlış bilinen yaygın kanıları incelerseniz aslında hiç de öyle olmadığını görürsünüz. Bu tarz şeyleri keşfeden bir gösteride çalışıyor olmak çok güzel.” dedi.
Verilmek istenen mesaj her ne olursa olsun, kültürdeki yaygın düşünceler bundan daha karmaşık. Şarika geleneksel olarak, kadın ve erkeklerin akraba veya evli olmadıkları sürece halk içinde yalnız kalmalarının yasak olması gibi birçok yasak getiren “genel ahlak yasaları” ile yönetiliyor. Kimi kaynaklara göre müzikalin yazarı Abdülrahman al-Aşmavi, vatanı Suudi Arabistan’da kadınların araba kullanma hakkı kazanma çabalarını eleştiren bir şiir yazmış. Ne olursa olsun Clusters of Light’ın denetçisi Philippe Skaff, Şarika’nın bu tutkulu planını Lübnanlı bir Hristiyan’ın kurduğu bu cümlelerle kabul ettiğini belirtti: “Eğer aşırıcılık tarafından tehdit edilen birileri varsa, onlar da biz Hristiyan Araplarızdır. Bizim için, böyle bir gösterinin hazırlanıyor olduğunu görmek çok güzel.”
“Başlangıçta Şeyh bana, ‘Eğer bunu yapmazsak, İslam’ın gerçek mesajını yaymazsak, aşırıcıların başa geçmesine izin vermiş oluruz. Bu müzikal, bizim onlara cevabımızdır.’ demişti.”
