Yaşam Kaya
2014 yılının gerçek bir ‘Shakespeare’ yılı olmasına az kala, Türkiye’de tiyatro toplulukları yazarın oyunlarından enteresan işler yapmaya başladı. İlk olarak Moda Sahnesi ile başlayan, daha sonra İstanbul Devlet Tiyatrosu ile süren, şimdide Altkat Sanat’ın ‘modern’ yorumuyla seyircisi karşısına geçen ‘Hamlet’, Türkiye’nin kozmopolit iktidar savaşına bolca gönderme yapıyor. ‘Hamlet’ i okumak kadar, oyununu izlemek, hatta kritiğini yazmak bile zordur. Yönetmenlerin kafasında oluşanla, seyircinin beklentisi genelde ayrı noktalarda olur. Dünyada eşine az rastlanır yorumları sahnede izlemek en azından benim için büyük şans. İnsanı oturduğu koltukta hapseden konu için yazılacak, söylenecek noktaları geçmiş kritiklerde belirtmiştim. Fakat bu sefer, Amerikalı Yönetmen Neil S. Fleckman bizlere farkındalığını hissettiren bir yorum sunmuş. Klasikleşmiş algıların dışına çıkmak kadar, ‘Hamlet’ oyununu günümüz dünyasının renksiz görüntüleri içine yerleştirmek gerçekten çok zor bir uğraş. Düşünsel ayrılıklara göre irdelediğimiz zaman, ortaya konulan eserin bizler için ne anlam ifade ettiği çok önemli. Konusu itibariyle bundan yüzlerce önceki seneyi anlatan taht kavgası, Türkiye’nin ya da dünyanın şimdiki yüzündeki ‘iktidar savaşlarını’ hissettirmeli. Altkat Sanat’ın sahnelediği gösteri, günümüz sistematiğinin işleyişini an be an hissettirmiş.
Amerikalı tiyatrocu Neil S. Fleckman, New York’ta drama ve müzikal olmak üzere pek çok Broadway yapımında, oyuncu, yönetmen, yapımcı, koordinatör gibi çeşitli görevlerde bulunmuş bir isim. Türkiye’de çeşitli özel kurumlarda İngilizce reji dersleri veren Fleckman, Müjdat Gezen Sanat Merkezi’ne bağlı Actor Studio’da beş dönem eğitmenlik yapmış. Deniz Boldaz ile birlikte Tiyatro Kırmızı’yı kuran yönetmen, İstanbul, İzmir ve Adana’da oyunlar sahnelemiş. Kültürel anlamda Türkiye’yi çok yakın tanıyan yönetmenin üretimleri, genel anlamda ‘olmayanı yapmak’ üstüne gerçekleşmiş. Latin Amerika, Rusya, Ukrayna, Moldovya, Sırbistan, Kanada, Vietnam ve Tunus gibi ülkelerde de o ülkenin diliyle oyunlar sahneye koyan Fleckman, William Shakespeare’in ‘Hamlet’, ‘Macbeth’, ‘III. Richard’, ‘Jullius Caesar’ oyunlarında oyunculuk ve reji çalışmaları bulunmuş. 2014 yılı başında Bosna-Hersek’in Saraybosna kentinde ilk yönetmenlik çalışmasına başlayacak olan Fleckman, 2004 yılında ABD Güneybatı Tiyatro Birliği tarafından “Yılın Sanatçısı” ödülüne layık görülmüş.
Yönetmenin özgeçmişine baktığımız zaman, ürettiği işlerin ne derece önemli olduğunu görürüz. Fleckman, genel anlamda ‘Üçüncü Dünya Ülkelerinde’ tiyatro çalışmaları yapıyor. Batının entelektüel birikimini, kültürel bir etkileşim halinde ortaya koymak günümüz küresel dünyasında kaliteli işlerin ortaya çıkmasını sağlıyor. Altkat Sanat’ın sahnelediği ‘Hamlet’, bu etkileşimin önemli bir izdüşümü. Batı kültürünü geri kalmış ülkelerin yapısı içinde doğru şekilde eritmek büyük başarı!
‘Hamlet’ in konusuna bakarsak. Oyunda Prens Hamlet’ in babasını öldüren amcası ile annesinden aldığı intikam anlatılır. İktidarı, gücü elinde tutmak isteyen Kraliyet mensupları arasında süregelen savaş konu boyunca yüzümüze sert biçimde çarpar. ‘Ensest ilişki, aşk, sevgi, yalan, iftira, mutlak güç’ eserin özünü anlatan kelimeler sayılabilir.
Gösterinin çağdaş noktalarına bakalım. Klasik ‘Hamlet’ oyunlarında sıkıcı, boğucu bir atmosfer vardır. Fakat Fleckman’ın yorumunda günümüz insanlarının sahne çarpışmalarını izliyoruz. Shakespeare’in muhteşem dilinde en ufak bir oynama yapmayan yönetmen, dar sahnesinde devasa bir proje üretmeyi başarmış. Sahne geçişlerini taht yerine geçen tek bir sandalye üzerine kurgulayan Fleckman, oyunculara geniş alanlar bırakıyor; oyuncular bazen seyircilerin içine kadar girip bazen de kendi dar dünyalarında olanı tüm çıplaklığıyla aktarıyor. Görüntü olarak güncel bir ‘Hamlet’ten bahsetmiyorum elbette. Konunun gidişatını, günümüz dünyasının karanlık noktalarında görmek pekala mümkün. Fleckman yorumu, işte bu söylem üzerine kurgulanmış.
Sahnede birbirinden başarılı isimleri izliyoruz. Müge Saut, Nevzat Süs, Murat Akgün, Alişan Özkan, Emre Sarı, Eda Sırt, Erkan Akbulut, Gökhan Coşkun, Ezgi Ece ve Aykut Söyük harika bir grup olmuş. Müge Saut, Hamlet’ in annesi Gertrude rolünde doğru psikolojik analizler sunuyor, para, zevk, iktidar hırsını harikulade iyi aktarıyor. Claudius’un zavallı ve çaresiz halini yorumlayan Nevzat Süs, karakterinin yaşadığı pişmanlığı mükemmel aktarıyor. ‘Zavallı’ görünümlü ‘Gertrude’ rolü, sanırım yönetmenin tercihi. İyi bir tercih olmuş. Şimdiye dek izlediğim ‘Hamlet’ oyunlarında, ‘Hamlet’i genelde zayıf, çok karizmatik olmayan, çocuk görünümlü kişiler yorumlamıştı. Murat Akgün ‘Hamlet’te bu algıyı tersyüz ediyor. Karizmatik duruşuyla ‘Hamlet’i çaresiz görüntüden alıp, lider konumuna sürüklemiş. Yönetmen karakterlerin psikolojileriyle o kadar güzel oynamış ki, ‘Hamlet’ gerçek anlamda ‘iktidar kavgasına’ dönüşüyor.
‘Altkat Sanat’, geçtiğimiz yıllarda ortaya koyduğu ürünlerde tiyatromuz için ne derece önemli bir grup olduğunu kanıtladı. ‘Hamlet’ ile büyük çıkış yakalayan grubun çalışmalarını mutlaka takip edin. Neil S. Fleckman’ın zekice kurgusunu mutlaka izleyin.
Altkat Sanat; Caferağa Mah. Moda cad. Huzur Palas Pasajı alt katı No:35/5 Kadıköy-İstanbul
0536 214 27 33
