Sezonda ‘Kaset’, ‘Kayıp’ ve ‘Kabin’ adlı oyunlarıyla birlikte ‘Uğrak Yeri’ni tiyatro severlerle buluşturan Craft Tiyatro; tiyatronun sosyal sorumluluk bilincini de öne çıkarıyor. 27 Mart Dünya Tiyatrolar Günü’nde lezbiyen, gay, biseksüel ve transeksüellerin hakları için kurulan LGBT derneği üyeleri ve aileleri için ücretsiz sahnelenen oyun, bu kez yine LGBT Onur Haftası sebebiyle iki özel gösterim daha yaptı. Sezonun son oyununu ben de bu özel gösterimde izledim. Görmezden geldiğimiz, yüzleşemediğimiz ve horgördüğümüz bir konuyu işledikleri ve kapılarını LGBT’ye açtıkları için Craft’ı tebrik etmemiz gerekiyor. Sami Bert Marçalı’nın yönettiği oyunu; daha önce ülkemizde ‘Cam Yapraklar’, ‘Kürklü Merkür’, ‘Korku Tüneli’ gibi oyunları sahnelenen İngiliz yazar Philip Ridley yazmış. Seda Yıldız’ın çevirisiyle izlediğimiz oyun; ilk kez İngiltere’de sahnelendiğinde; London Festival Fringe’de ‘En İyi Oyun Ödülü’ne layık görülmüş.
BİLGİN’İN PERFORMANSI
Uğrak Yeri’nde, ‘Ezel’ dizisinde canlandırdığı kör anne rolüyle hafızalarda yer edinen ve ’20 Dakika’ dizisinde rol alarak hayran kitlesini genişleten İpek Bilgin ve gelecek vadeden genç oyuncu Barış Gönenen oynuyor. Mahalle baskısının bireylerdeki psikolojik ve fizyolojik sonuçlarını sorgulayan ‘Uğrak Yeri’; sonradan eşcinsel olduğunu öğrendiği oğlunun, izbe bir tren istasyonu tuvaletinde vahşice öldürülmesinin ardından toplumdan dışlanan anne ‘Anita’nın öyküsünü anlatıyor. ‘Uğrak Yeri’; İpek Bilgin’in derbeder, üzgün, yüzü gözü şişmiş halde tiyatro kapılarını açmasıyla başlıyor. Kendisini öyle görünce “Yazık, bir de bu halde oyun oynayacak” diye düşünüp kendisine yardım etmek istedim. Oyunculuk mesleğinin zor yanlarını kafamda tartıp oyunculara hak vererek yerime oturdum. Ama durum hiç de öyle benim anladığım gibi değilmiş. Bilgin canlandıracağı rolü gereği o hale bürünmüş. Bunu fark edince utanıp sandalyeye gömüldüm ama ona olan hayranlığım daha arttı. Oyunda erkeklerle arası her zaman iyi olan ‘Anita’; evlilik dışı olan çocuğunun eşcinsel olduğunu öğrendikten sonra mahalle baskısı yüzünden evinden taşınmak zorunda kalan, yoğun duygular içinde olan bir kadın. Bir gün 4.5 aydır kendisini takip eden bir genci evine alıyor. İkili; öldürülen ‘Vincent’ üzerinden dertleşmeye, dertleşirken de sırlarını açığa vurmaya başlıyor. ‘Anita’ hiç tanımadığı ‘Davey’ adındaki bu çocuğa ilk aşklarını, oğlu Vincent’la olan ilişkisini anlatmaktan çekinmiyor. ‘Davey’nin de en çok merak ettiği ve ‘Anita’dan anlatmasını istediği şey; ‘Vincent’in gizli, bilinmeyen yönleri. Dot’un ‘Pornografi’ adlı oyununda da birlikte rol alan Barış Gönenen ve İpek Bilgin’in performansları dikkat çekici… 1989 doğumlu Gönenen, ‘Limonata’ adlı oyununda da bir eşcinseli canlandırmıştı. Uç rollerde oynamayı alışkanlık haline getiren ve bu roller için biçilmiş kaftan olduğunu bir kez daha gözler önüne seren Gönenen; Bilgin gibi bir ustanın karşısında hiç sırıtmıyor, 40 yıllık oyunculara taş çıkartıyor.
GERÇEKÇİ ANLATIM DİKKAT ÇEKİCİ
Amerikan oyunculuk ekolünün önemli isimlerinden Eric Morris’in ‘Fütursuz Oyunculuk’ adlı kitabını çevirdiğini öğrendiğim İpek Bilgin; Morris’in ‘Rol yapmayın’ öğretisinden yola çıkarak ‘Anita’yı öyle bir yorumluyor ki, hakikaten o oluyor.
HOMOFOBİ GERÇEĞİNE PARMAK BASIYOR
Tiyatro eleştirmeni Üstün Akmen’in oyunla ilgili bir yazısında da bahsettiği gibi; her 48 saatte bir eşcinsel, homofobi ile bağlantılı olarak şiddete maruz kalıyor ve hatta öldürülüyor. Uluslararası Af Örgütü’nün yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere zulmedildiğini göz önüne seren raporlarını okumuşsanız, sekiz ülkede hala eşcinsellere idam cezası verildiğini biliyorsanız; oyunun nasıl da önemli bir konuya parmak bastığını daha iyi anlarsınız.
SENEYE DEVAM
70 dakikalık oyundan sonra eşcinsellere karşı duygularımızı, davranış ve düşünce biçimlerimizi değiştirme, kimseyi ötekileştirmeme ve önyargılardan arınma isteğiyle ayrılıyorsunuz. Onların da insan olduğunu hatırlamak ve bakış açınızı değiştirmek size iyi geliyor. ‘Uğrak Yeri’ önümüzdeki sezon da devem edecek.
DÜNYASI YIKILIYOR
Oyun ilerledikçe ‘Anita’; oğlunun acısını ‘Davey’ üzerinden bastırmaya çalışıyor. Ancak oğlunun öldürülmeden önce en son ilişkisini, kendisinden eşcinsel olduğunu saklayan ‘Davey’le yaşadığını öğrenince, dünyası bir kez daha yıkılıyor. İşte o an, 40 kişilik Craft Tiyatro’nun duvarları da yıkılıyor, çıkan çığlık sesi yürekleri burkuyor. Bir oyun bu kadar mı gerçekçi anlatılır?
BÜYÜK’ OYUNCULUK
Uğrak Yeri’nin bazı bölümlerinde oyuncuların ‘büyük’ oyunculuğu dikkat çekiyor ve duygu geçişleri çok sert… Oyuncuların bunun bir oyun olduğunu unuttukları yerler oluyor; kendilerini sanki oyuna çok kaptırıyorlar. İzleyici de bazı sahneler gerçek mi, değil mi diye şaşırıp birbirine bakakalıyor.
