Yaşam Kaya
Geçtiğimiz haftalarda uzun zamandır davet edildiğim, ama bir türlü gidemediğim Eskişehir Şehir Tiyatroları’nın ‘Kanlı Nigar’ oyununu görmek için Eskişehir’deydim. Anadolu’nun en güzel ilinin pırıl pırıl parlayan topraklarında izlediğim oyunla ilgili kritiklerimi bu haftaya bırakmıştım, fakat Türkiye’nin gündemi öylesine kötü bir durumdaki, neyi yazmaya kalksam, yazımı yayına vermeden büyük olaylarla karşılaşıyorum. Bu yazımı da Taksim Gezi Parkı İsyanı sürerken yazıyorum. Evimin yanına atılan elliden fazla gaz bombasının yarattığı travmanın gölgesinde, vücudumun her yeri yanıyor. Daha önce yollarda maruz kaldığım ‘biber gazı’ bende böyle tesir etmemişti. Atılan her ne gazıysa insanı çileden çıkarıyor, nefes aldırmıyor, vücudun her noktasında feci yanık etkisi oluşturuyor. İnsanlar sabahlara kadar isyanda iken tiyatro eleştirisi yazmak çok zor.
Şu anda evimin yanında isyan gitgide büyüyor. İnsanların içinden kaçıp kritiğimi bitirmek için canla başla yazmaya gayret ediyorum. Bu sefer yazımı kısa tutacağım. Nefes almakta dahi zorluk çekiyorum şu an. Demokrasinin bittiği anları yaşarken, polisin attığı gazların evin içine dolması, ardından nefes alamamak iğrenç bir durum. İnsanlığın bittiği gün, sanırım içinden geçtiğimiz isyan dolu günlerdir. Polisin sadece evimin önüne attığı gazın sayısı pazardan bu yana elliyi geçti.
Eskişehir Şehir Tiyatroları, Türkiye’nin nadir tiyatro örgütlenmesidir. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen, birbirinden muhteşem sanatçıları şehrinde toplayıp tüm ülkeye ‘tiyatro nasıl yapılır?’ sorusunun yanıtını veriyor.
28 Nisan’da Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Kültür Sarayı Tiyatro Salonunda ilk gösterimi gerçekleştiren oyunun yönetmenliğini Devlet Tiyatrosu’nun önemli ismi ve Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun en büyük devrimcisi Münir Canar üstleniyor. Ayrıca oyunda çok büyük kadro görev almış. Emre Basalak, Özlem Boyacı, Mahide Yumbul Cantürk, Murat Danacı, Mustafa Kılıkcı, M. Alp Sunaoğlu, H. Tolga Tümer, Elif Melda Yılmaz, Ercüment Yılmaz ve Pınar Bekaroğlu harika bir ekip olmuş.
Oyunun konusunu sanırım bilmeyeniz yok. İstanbul’un Aksaray semtinde yaşayan ve bir randevuevi işleten ‘Kanlı Nigar’ Osmanlı döneminde ‘kadın’ olmanın ne denli zor olduğunu gösterir bizlere. Nigar’ın bir gün evi yanar ve İstanbul’da kendisine ev ararken eski oturduğu mahallesine döner. Çocukluğunda kendisine tecavüz eden Agah Efendi’nin evini, evle ilgilenen Apdi’yi kandırarak kiralar. Nigar’ın daha sonra kim olduğu anlaşılsa da, artık o’nu oradan çıkarmak mümkün değildir.
Oyunu yöneten Münir Canar, Geleneksel Halk Tiyatrosu’nun tüm tekniklerini bu oyunda kullanmış. Ortaoyunu, kuklalar, gölge oyunu gösteri boyunca seyirciyi kahkaha tufanının içine doğru çekmiş. İki perde boyunca akan konu insanları bir solukta tiyatronun içinde tutuyor.
Emre Basalak ‘Apdi’ rolünde öylesine büyük bir performans ortaya koyuyor ki, insanı oturduğu koltukta çiviliyor. Olağanüstü performansı oyunun ‘mihenk taşı’ olan karakterini yüceltmiş. Gösteriyi tek başına sırtlamış. ‘Kanlı Nigar’ rolünde Elif Melda Yılmaz’ın doğal yorumuna tanık oluyoruz. Bedensel güzelliğini ‘Nigar’ın sert kadın duruşuyla birleştirmiş. Sesine hayran kaldığımı özellikle belirtmeliyim. ‘Narçın’da Mehmet Alp Sunoğlu hem komediyi tırmandırmış hem de konudaki naif çatışmayı gözler önüne sermiş. Özlem Boyacı, ‘Arap Bacı’da çok başarılı. Kendisini daha önce ‘Açık Aile’ oyununda görmüş, ne derece kaliteli bir isim olduğunu anlamıştım. Ercüment Yılmaz’ın ‘Agah’ yorumu konuyu sürükleyen önemli bir ayrıntı. ‘Kadın’ın toplumsal kimliği ‘Agah’ın sözlerinde gizli. Murat Danacı’nın ‘İstinyeli’de sunduğu, etkili kadronun gücünü pekiştirmiş. Acem’de Tolga Tümer’e güzel ve ayrıcaklı parantez açmalıyız. Abdi’ rolündeki Emre Basalak’la kurduğu ilişki oyunun temposunu zirveye taşımış. Ayrıca konu sürerken ara ara çıkıp söylediği şarkı herkesi kahkahaya boğuyor. Mahide Yumbul Cantürk’ün ‘Bedide’de biraz daha canlı olması lazım. Duyguyu ortaya çıkarmada sorun var. Ekibin geri kalanı ana kast kadar etkili. Müziklerin biraz canlı çalınması lazım. Ayrıca kostümlerde (kadınların) aksesuar eksikliği göze çarpıyor. Oyun içindeki siyasi mesajlar çok doğru yerde kullanılmış. Ekibin hiciv yeteneği dört dörtlük!
Sadık Şendil’in yazdığı ‘Kanlı Nigar’ Eskişehir Şehir Tiyatroları’nın çarpıcı kadrosuyla mükemmel bir boyutta seyiricisiyle buluşuyor. Oyun mutlaka İstanbul ve Ankara turnesi yapmalı.
