Bülent Sezgin
20 Mart Dünya Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Günü ve 27 Mart Dünya Tiyatrolar günü yaklaşırken, Mimesis Çocuk Gençlik Tiyatrosu/Drama bölüm editörü olarak alana dair görebildiğim gelişmeleri yazmak istiyorum. Bugünkü yazımda takip edebildiğim kadarıyla bazı gelişmeleri vurgulamak istiyorum.
17-18 Mart Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Çalıştayı
İlk olarak önemli bir gelişmeyi de haber vermek istiyorum. Assitej Türkiye Merkezi 17-18 Mart tarihlerinde Ankara’da “Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu” çalıştayı düzenleyecek. 1990 sonrasında Alaçatı, Kocaeli, İstanbul ve Ankara’da yapılan çalıştaylardan sonra, beşinci önemli etkinliklerden birisi olacak 17-18 Mart çalıştayında dört tartışma başlığı öne çıkıyor.
- Çocuk ve gençlik tiyatrosu metinlerinde biçim- içerik sorunsalı
- Çocuk ve gençlik tiyatrosu uygulamalarında sahnelemede yaşanan sorunlar
- Gösterimlerin seyirciyle buluşmasında yaşanan sorunlar
- Çocuk ve gençlik tiyatrosunda akademik çalışmalarla, sanatsal çalışmaların buluşmasında yaşanan sorunlar
Çalıştay ile ilgili detayları hem Assitej Türkiye Merkezi kurumsal web sayfası, hem de Mimesis sayfalarından takip edebilirsiniz. Çalıştaya maksimum katılımın sağlanması için hem tiyatro yayıncılarının, hem de bu alanlarda çalışma yapanların destek vermesi gerektiğini düşünüyorum. Yukarıdaki başlıklarda yapılacak tartışmalar, Türkiye’deki çocuk-gençlik tiyatrosu alanına dair güncel durumu görebilmemiz açısından son derece önemli olacaktır. 20 milyon çocuk ve genç izleyici potansiyelinin olduğu bir ülkede, çalıştay vasıtasıyla hem olumlu gelişmeleri, hem de yaşanan ciddi sıkıntıları bir kez daha güncel olarak görmüş ve belgelemiş olacağız.
İBBŞT Çocuk Şenliği ve Genç Günler Organizasyonu
İBBŞT geçtiğimiz yıl yapılan operasyonlar sürecinde, tiyatro kamuoyunda belki de en çok tartışılan kurumlardan birisi olmuştu. İBBŞT’nin çocuk birimi bana kalırsa kurumun en üretken birimi olarak çalışmalarını sürdürüyor. İBBŞT’nin çocuk birimi gerek ulaştığı seyirci sayısı, gerekse de nitelikli üretimleriyle İstanbul’daki çocuk-gençlik tiyatrosu açısından önemli odaklardan birisi. Betül Kızılok Bavli liderliğinde yürüyen birimin, 2012-2013 prodüksiyon döneminde 20 tane çocuk tiyatrosu oyununu repertuardan tutuyor olmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Örneğin çocuk tiyatrosu üretkenliği anlamında Devlet Tiyatrosunun performansının oldukça düşük olduğu söylenebilir. Ankara dışındaki illerde, repertuarda olan çocuk oyunu sayısı 3’ü geçmemektedir.
Detaylı inceleme ve karşılaştırma için devlet tiyatrosu ve şehir tiyatrolarının ilgili linklerine bakılabilir.
İBBŞT Çocuk Birimi bu yıl 22-28 Nisan tarihlerinde 29.’uncu düzenlenecek Çocuk Şenliği’ne hazırlanmaktadır. Tamamı ücretsiz olarak gerçekleştirilen; oyun gösterimleri, atölyeler, söyleşiler ve gösterilerle İstanbul’un farklı bölgelerinde yapılacak etkinliklerle kapsamlı bir programla yapılan etkinliklerin oldukça önemli olduğunu söylemeye sanırım gerek yok. Takip ettiğim kadarıyla son yıllarda organizasyon, seyirci ve bütçe konusunda İBBŞT Çocuk Şenliği bazı önemli sorunlar yaşıyor. Seyirci sorununu aşmak için, devlet ve özel okullarla bağlantıya geçilmesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak bunun için, İBBŞT çocuk biriminin dışa dönük iletişim kanallarını artırması ve kendi dışındaki kurumlarla daha fazla bağlantıya geçmesinin önemli olduğunu düşünüyorum.
İBBŞT Genç Günler organizasyonu hatırlanacağı üzere geçen yıl protestoların gölgesinde yapılmış ve birçok üniversite tiyatrosu grubu etkinlikten çekilmişti. Bu yılki organizasyon davet mektubuna bakıldığında, hem üniversite hem de lise tiyatroları düzeyinde etkinliklerin olduğu görülebilir. Detaylı bilgi için şu linke tıklayınız. Telif hakları konusunda yürüttüğü eylemlilik sürecini sürdüren üniversite tiyatrolarının Genç Günler organizasyonunu gündemlerine almasının da önemli olduğunu düşünüyorum.
Çocuk Gençlik Tiyatrosu Yayıncılık Alanı
15 Nisan 2010 tarihinde yayın hayatına başlayan Mimesis Sahne Sanatları portalinin rakamsal istatistiklerine göre, sitenin en fazla okunan 10 başlık içerisindeki beş başlığı çocuk-gençlik alanıyla ilgili. Mimesis Çocuk-Gençlik Tiyatrosu/Drama bölümü, birçok kişinin de belirttiği üzere şu anda Türkiye’nin en kapsamlı alan yayıncılığını yapan internet yayını durumunda. Öne çıkan başlıklar çocuk-gençlik tiyatrosu oyun metinleri, drama örnekleri ve çocuk-gençlik tiyatrosu ana sayfası. Rakamlar aslında Türkiye’de eğitim ve çocuk-gençlik alanındaki aydınlanma faaliyetlerine duyulan ihtiyacı ve bir o kadar da bu alanda yapılan araştırmacı-aydınlanma faaliyetlerinin eksikliğini gösteriyor. Özelikle de bilgi ve içerik paylaşımına dayalı araştırmacı yazılara ve derlemelere olan ihtiyaç ve talep oldukça fazla.
Ancak oldukça ilgi ve talep gören bir alanda ciddi yazar ve araştırmacı sıkıntısı yaşandığını da belirtmem gerekiyor. Çocuk gençlik alanıyla ilgili düzenli yazı üreten kişi sayısının oldukça az olduğunu da belirtmek isterim. Benim ve Ceren Okur’un çabalarıyla bugüne kadar yürüttüğümüz bölüm, iki kişinin çabasının bile ne kadar önemli olabileceğini gösterdi. Örneğin sevgili Ceren Okur’un kişisel programı nedeniyle bir süredir aramızda olmayışı, sayfamızdaki oyun eleştirisi alanını zayıflattı. Türkiye’de çocuk tiyatrosu alanında eleştiri yazısının yok denecek kadar az olmasını bir sorun olarak düşünmek gerekiyor. Çünkü üretimi yapılan oyunlara dair, popülist olmayan nitelikli eleştiri yazılarının yazılması, nitelikli çocuk tiyatrosu derdi olanlar için oldukça önemlidir. Maalesef çocuk tiyatrosu yapanlar birbirlerinin oyunlarına dair eleştiri kültürü geliştirmek istemiyor olabilir. Sahne Dergisi’nde çıkan yazılar dışında, çocuk gençlik tiyatrosu alanındaki eleştiri yazılarını çok sık göremiyoruz maalesef.
Eleştiri kültürünün olumlu anlamda seyrettiği bir platform ise Bursa Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu festivalidir. Festival kapsamındaki tüm oyunlar için, aynı gün içinde tartışma toplantılar organize edilmektedir. Assitej Türkiye Merkezi’nin katkısı ile organize edilen bu toplantılar bugüne kadar Mimesis sayfalarından yayınlanmıştır.
Ayrıca çocuk ve gençlik tiyatrosu alanında haber ve duyuru anlamında bile internet tiyatro yayınlarının oldukça zayıf olduğunu belirtmek gerekiyor. Örneğin bir araştırmacı Türkiye’deki çocuk tiyatrosu üzerine tarama yapsa reklam-duyurular hariç az sayıda kaynağa ulaşabilir. Türkiye’de akademi dünyasında, çocuk-gençlik tiyatrosu üzerine yazan çok az kişi olduğu için ve dijitalleşmeye ayak uydurulması gerektiği için kaynaklara ulaşmak iyice zorlaşmaktadır.
Yeni Prodüksiyonlar ve Etkinlikler
Drama alanında ise Çağdaş Drama Derneği’nin Trabzon uluslararası buluşması, Terakki Vakfı Okulları’nın düzenlediği 2. Yaratıcı Drama Köprüsü Sempozyumu ve OYTAD bünyesinde başlatılan yaratıcı drama liderliği kursları güncel gelişmeler olarak karşımıza çıkıyor. 4. Doğa Koleji Tiyatro Şenliği: Yarışma Değil Buluşma ise, 13-17 Mayıs tarihleri arasında İstanbul’un farklı noktalarında yapılacak.
20 Mart Dünya Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu Günü ulusal bildirisi bu yıl oyun yazarı ve yönetmen Burhan Akçim tarafından yazıldı. Uluslararası bildiri ise, İngiliz oyun yazarı ve şair Michael Morpurgo tarafından kaleme alındı.
