AMATÖRDEN TARAF OLMAK YA DA (VAR) OLAMAMAK
Neoliberal politik genişlemenin yansıması niteliğinde olan, alternatif üretim alanları üzerindeki baskı ve sindirme icraatlarının son somut örneği amatör tiyatrolar alanında yaşanan telif tartışmasıdır. Bu alanda aktif faaliyet gösteren Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları ile Bertolt Brecht’in eserlerinin Türkiye’deki ticari haklarını elinde bulunduran ONK Ajans arasında yaşanan telif tartışması başta sadece “hakların korunması bağlamında telif” başlığı altında tartışılması gereken bir konuymuş gibi görünse de mercek altına alındığında her yerde karşımıza engel olarak çıkan sisteme entegrasyon, metalaştırma, değersizleştirme ve dolayısıyla sindirerek yok etme politikalarının son tezahürü olarak önümüzde durmaktadır.
Gerek ONK Ajans gerekse ONK Ajans’ın Almanya’dan temsil yetkisini aldığı Shurkamp Verlag yayınevi ile Boğaziçi Üniversitesi Oyuncuları arasında geçen yazışmalar bunun yalnızca telif tartışması olmadığını açıkça göstermiştir. Ayrıca ticari haklarını savundukları Bertolt Brecht’in tiyatro yaşamı boyunca sergilediği politik duruşla bağdaşmadığını düşündüğümüz bu telif talebi bize göre sadece bu bağlamda bile başlı başına bir tartışma konusu olup büyük bir ironi kaynağıdır.
Tartışmanın zemini hukuksal düzleme çekildiğinde konuyla ilgili TC yasalarının muğlaklığı, olası bir dava sürecinin yasanın yorumuna bağlı olarak sonuçlanabileceğini ortaya çıkarmıştır. Neoliberal sistemin hukuksal düzlemine güvenmek de kendine alternatif üretebilecek her alanı hedef belleyen, yok etmeye çalışan sistemin aynı amacı güden başka araçlarına güvenmek ile eş anlama gelip postumuza saman doldurulacağını baştan kabul etmektir. Dolayısıyla bu tartışma boyutunu telif haklarından öteye taşıyarak, amatör tiyatroların -daha geniş çerçevede ele alırsak- alternatif üreten/üretmeye çalışan, kar etmeyen/ettirmeyen sanat alanlarının sistemdeki varlığının tartışmasıdır. Bunu göz önünde bulundurarak bu alanda verilecek mücadelenin var olma mücadelesi olacağını söylemenin yanlış olmayacağı kanaatindeyiz.
Bu yüzden biz amatörden taraf olmak ya da (var) olamamak diyoruz.
