Metin Boran
Geçtiğimiz yıl Can Yücel’in şiirlerinden yola çıkarak şairin portresini sahneye taşıyan Tiyatro Kumpanyası, bu yıl da ölümsüz şair Ahmed Arif’in şiir yolculuğunu ve tek kitabı olan Hasretinden Prangalar Eskittim’in ortaya çıkma sürecinden hareketle şairin hayatından önemli “yaşam parçalarını” tek kişilik oyun formatında kurgulayarak seyirci ile buluşturuyor.
Deneyimli oyuncu Kemal Kocatürk’ün uyarlayıp yönettiği ve aynı zamanda oynadığı Hasretinden Prangalar Eskittim adlı oyunun müziklerini usta besteci Sarper Özhan, dekor ve kostüm tasarımı Sırrı Topraktepe, ışık düzenlemesini ise Metin Çelebi üstleniyor.
Ahmed Arif’in hayat ve şairliği üstüne şimdiye kadar kapsamlı bir çalışma maalesef yapılmadı. Ahmed Arif’in şiirleri ile ilgili olarak önemli çalışma olarak sayabileceğimiz şair Ahmet Oktay’ın Karanfil ve Pranga adlı eleştirel çalışmasıdır. Oktay kitabında şairin şiirinin ortaya çıktığı dönemi, ekonomik, kültürel ve yazısal arka planını nesnel bir yaklaşımla ele alır ve yanı sıra Arif’in şiirinin konusunu, yazınsal düzeyini, imgesel yapısını toplumcu şiirin özellikleri bağlamında eleştirel bir süzgeçten geçirir. Bir diğer çalışma ise şair Refik Durbaş’ın Ahmed Arif’le yaptığı söyleşiden oluşturduğu Kalbim Dinamit Kuyusu adlı kitap çalışmadır. Bu söyleşide Durbaş, Ahmed Arif’le şiire gönül verdiği çocukluk yaşı, etkilendiği şair ve yazarlar ve şiirini oluşturma sürecini şairin kendi ağzından dinleyerek ayrıntılı bir kitap ortaya çıkarmıştı. Bu iki kitaptan sonra şairle ilgili dergilerde çıkan eleştiri ve değerlendirme yazılarının dışında başka bir çalışma ortaya konulmadı ama artık sahnelere taşındı şairin hayatı.
Tiyatro Kumpanyası’ndan Kemal Kocatürk şairin hayatını sahneye taşıma serüvenine Refik Durbaş’ın söyleşi kitabıyla beraber Arif’in oğlu heykeltıraş Filinta Önal’ın anlatımlarından ve gazete arşivlerinden yararlanarak şairin çocukluğu, gençliği, öğrenim hayatı ve şiire başlama serüvenini, arkadaşları ve dostluklarını, şiir hayatındaki önemli ayrıntıları özenli bir kurgu ile tiyatro sahnesine taşıyor.
Kocatürk sahneye taşıdığı Ahmed Arif’i şiir hayatı ve edebiyat algısı ve yanı sıra etkilendiği şairlerle sınırlayarak şairin hayatının ilk evresini sahneye taşımayı tercih etmiş. Bunun sebebini Kocatürk “ben sadece Hasretinden Prangalar Eskittim adlı kitabın nasıl ortaya çıktığını anlamaya ve anlatmaya çalıştım, sonraki döneme girmek istemedim diye” açıklıyor. Kocatürk belli ki şairin kitap çıktıktan sonraki hayatının kırgınlıkları ve küskünlüklerini, politik duruşunu ya da pratik siyasette yer almadığına ilişkin eleştirileri yeniden tartışmaya açmak istemiyor.
Hasretinden Prangalar Eskittim bu haliyle izleyene bütünlüklü bir Ahmed Arif portresi sunmasa da Kocatürk, şairin şiiri üzerinden bugüne dair söyleyeceği cümleyi somut bir gönderiye dönüştürüyor. Her bir şiiri oyunsu bir gösteriye dönüştürmeden önce şiirin yazıldığı dönemin toplumsal ve siyasal olaylarını arşivlerden tarayarak şiirin ortaya çıktığı koşulları bize yeniden anımsatıyor ve bugünle doğrudan ya da dolaylı olarak bağını kuruyor. Mesela “33 Kurşun” şiirinin serüvenini ortaya koyarken, tarihe “Org Mustafa Muğlalı Olayı” diye geçen 30 temmuz 1943 yılında Van’ın Özalp ilçesinde kurşuna dizilen 33 Kürt yurttaşını perdeye getiriyor ve bu trajik olayla, geçtiğimiz yıl 28 aralık tarihinde 34 kişini öldürüldüğü Roboski Katliamını ilişkilendirerek tarihin tekerrürüne vurgu yapıyor.
Tiyatro Kumpanyası ve Kemal Kocatürk oyunu ile unutulmak üzere olan bir şairi ve onun şiir serüvenini yeniden gün ışığına çıkararak yalın ve işlevsel sahne tasarımı, müziği ve oyunculuğu önemli bir sahne olayını kotarıyor.
Oyun 24 Aralıkta Ortaköy Afife jale Sahnesi’nde izlenebilir.
