Mehmet K. Özel
yanılmıyorsam ndt’nin istanbul’a dördüncü gelişi; ilki 1994’de ndt2, sonra 2004’de ndt1 ve en son 2010’da tekrar ndt2 ile. ve geçtiğimiz perşembe-cuma akşamlarında, hollanda-türkiye ilişkilerinin 400. yılı şerefine ndt2 şehrimizi tekrar şenlendirdi. gerçi böyle bir kutlamaya ndt1 yakışırdı.
her ne kadar kalite olarak ndt1’den pek aşağıda olmasalar da ndt2 nederlands dans theater’ın gençlerden kurulu grubu; yaş sınırı 23.
ndt2’in programında dört yapıt vardı. ilk ikisi çağdaş dansın iki ustası jiri kylian ve hans van mannen’dendi. kylian’ın mahler’in “lieder eines fahrenden gesellen” şarkıları üzerine yaptığı koreografi akşamı başlattı. beş çiftin rol aldığı yapıtta özellikle 1. ve 4. çiftin dans ettikleri koreografileri çok beğendim; romantik etkisi yüksek, akıcı ve alışılmadık kompozisyonlara sahiptiler. dansçılar da koreografinin hakkını verdiler.
van manen’in işi “simple things” bence akşamın en zayıf yapıtıydı. yine de; yapıtı açan ve kapatan kıvrak koreografide iki erkek dansçının bedenlerini kullanışları etkileyiciydi.
akşamın son iki yapıtı ara verilmeden arka arkaya sahnelendi: sol leon & paul lightfoot imzalı 4 dakikalık “shutters shut” ve alexander ekman imzalı 27 dakikalık “cacti”. genç koreografların üçü de ndt’den yetişmişler.
2003 tarihli “shutters shut” leon ile lightfood’un, gertrud stein’ın kendi sesinden dinlediğimiz “if i told him” şiirinin ritmini, vurgusunu ve sözlerini jest ve mimikler yoluyla harekete dönüştürdükleri kısa ve etkili bir işti. beckettvariydi, seyirciyi diri tutan ekspresif bir işti.
ekman’ın 2010 tarihli “cacti”si ise akşamın prodüksiyon bakımında en komplike yapıtıydı. bir kere; 16 kişilik ekibin tamamı sahnedeydi; yapıtın sıkı matematiğini hiç aksatmadan dans ettiler. ekman koreografi dışında kostüm ve sahne tasarımını da imza atmış. sahne tasarımı tek bir birim öğenin, üzerinde bir kişinin dans ettiği beyaz platformun, çoğaltılmasından oluşturulmuştu. kabaca iki bölümlü yapıtta aynı malzemelerin kullanılmasıyla birbirine tamamen zıt iki mekan tasarımının oluşturulması çok etkileyiciydi. ilk bölüm ortogonal/ızgara düzenliydi, iki boyutluydu. ikincisinde ise çapraz açı üzerine karmaşık bir düzende yerleştirilen platformlar perspektif ve derinlik hissini kuvvetlendirdi, üç boyutlu hacimsel etki yarattı. yapıtın ışık tasarımı (tom visser) dudak ısırtıcıydı; yerli koreograflar ve ışık tasarımcılarımız için ufuk açıcı olmuştur herhalde.
“cacti” absürd ve eğlenceli atmosferi ile “shutters shut”ın arkasına yakıştı. hareket dilinde de iki yapıt akraba gibiydiler.
çıkışta bir çok kişinin leon & lightfoot ve ekman’ın yapıtlarından büyülenmiş olarak “keşke bir akşam daha olsaydı bir kere daha izleseydik” dediğini duydum; benim içimden de aynı hisler geçiyordu…
