İfade Özgürlüğü Nerede Başlar?

İfade özgürlüğü söz konusu olduğunda Türkiye’de mevcut iktidarlar genellikle özgürlüğün nerede bittiğini tartışmayı, nerede başladığını tartışmaktan daha fazla severler. Çünkü bu topraklarda modern anlamda yurttaşlık bilincinin gelişmeye başladığı ilk günlerden beri iktidar sahibi çevreler, ifade özgürlüğünün genişletilmesinden ziyade ne yapılıp edilip daraltılmasının yolarını arar dururlar. Fazıl Say’ın düştüğü son durumu da bu zincirin halkalarından birisi olarak görmek gerekiyor. Şimdiki iktidar da kendisi açısından ifade özgürlüğünün nerede bittiğini tüm kamuoyuna göstermek için adeta bu durumu yarattı ve kullanıyor. Yıllar önce çok farklı bir bağlamda Atatürk’ün bir portresini estetik açıdan eleştirdiği için haddi bildirilen ve tüm yaşamını yurtdışında geçirmeyi tercih eden önemli ressamlarımızdan Fikret Mualla’nın durumu o zaman neyse, ezanın makamına göre okunmamasından rahatsızlık duyup bunu twitterda paylaşan bir müzik adamı olarak Fazıl Say’ın şimdiki durumu da o. Bu iki farklı örneğin yaşandığı yıllar arasında geçen zaman içinde yüz binlerce sanatçı ve düşünür yaşamlarını demir parmaklıklar ardında ya da ülkelerinden uzak geçirmek zorunda kaldılar. Faili meçhullere kurban gidenler oldu. Bazıları da “kayıplara” karıştı.  Sanatçıların ya da iktidarların ideolojik-politik tercihleri ne kadar değişse de anti-demokratik devlet refleksi varlığını aynen koruyor. Sonuçta insan haklarının savunulmasını amaç edinmiş geniş bir cephe inşa edilmediği sürece her iktidar kendi görüşü doğrultusunda muhalif düşünceyi cezalandırmayı tercih edecek. Şiddete davet ya da ırkçılık gibi temel konularda sorun çıkmadığı sürece çok geniş bir platformda siyasi tercihine ya da ideolojik duruşuna bakmadan tüm görüşlerin ifade edilmesi için mücadele etmek “sıradaki kim” sorusunu sormamızın önüne geçecek yegane çözümdür. “Bugün bana yarın sana” değil, “bugün ve her zaman, herkes için ifade özgürlüğü”. Ve gerekirse ” düşüncelerinize katılmayabilirim ama onları ifade etmeniz için yaşamım pahasına mücadele ederim.”