Dikmen Gürün
“Işığı Yakalamak: Sam Mendes ve Simon Russell Beale” (Devam Eden Bir Beraberlik) adını taşıyan kitap, Kevin Spacey ve The Old Vic ekibinden izleyeceğimiz III Richard’ın nasıl bir işbirliğiyle ortaya çıktığını da gözler önüne seriyor. Mark Leipacher tarafından 2011’de yazılan ve Oberon Books Ltd. tarafından yayımlanan bu kitap oldukça yeni bir çalışma. Yeni, çünkü kitabın önsözü nisan ayında Kevin Spacey tarafından kaleme alınmış.
Mark Leipacher, Manchester Üniversitesi ve Royal Welsh College of Music and Drama’da oyunculuk okumuş. III. Richard, Macbeth, Onikinci Gece, Fırtına gibi yapımlarda önemli görevler almış. Halen The Faction Tiyatro Topluluğu’nun artistik yönetmeni. İki oyun yazmış. The Guardian’da ve The National Theatre, Old Vic dergilerinde yazıları çıkmış. Kitapta, Leipacher, Sam Mendes ve Simon Russell Beale’nin çeşitli oyunlarda gerçekleştirdikleri çalışmalar, prova süreçleri ve birbirleri hakkında oyuncu/yönetmen olarak gözlemleri üzerinde duruyor.
Verimli buluşmalar
Önümüzdeki günlerde Kevin Spacey ve The Old Vic/BAM ekibinden izleyeceğimiz III. Richard’ın yönetmeni Sam Mendes, bu oyunu 1992’de RSC’de, İngiliz tiyatrosunun önde gelen Shakespeare yorumcularından biri olan Simon Russell Beale ile birlikte hayata geçirmiş. Mendes’in, o günkü yorumuyla ilgili olarak söylediği “III. Richard’da en başından beri hem aktör hem de karakter olayların kontrolünü ellerinde tutarlar. Güçlerinin sınırlarını zorlar, nereye kadar uzanacağını denerler” sözleri günümüzdeki yorum için de geçerlidir sanki…
Bealle ve Mendes Royal Shakespeare Company’de Trolius ve Cressida, III. Richard, Fırtına; New National Theatre’da Othello, Kral Lear; Donmar Warehouse’da Vanya Dayı, 12. Gece ve de son yılların büyük çaplı ortak yapım projelerinden biri The Bridge Project’te (Köprü Projesi) beraberliklerini sürdürmüşler (Vişne Bahçesi, Bir Kış Masalı) ve kuşkusuz önümüzdeki yıllarda yeni projelerde de sürdürecekler.
Keşfetme yeteneğini beslemek
Sam Mendes ve Kevin Spacey Oscar ödülleriyle sinema dünyasının unutulmazları arasına yerleştiler ama, ikisinin de kalplerinin tiyatro için daha hızlı çarptığı bir gerçek… Mendes, 1992’de Donmar Warehouse’ı kuran kişi. Bu görevi 2002’ye kadar yürütüyor.
İlginçtir, Mendes’in Donmar’dan ayrılmayı düşündüğü sıralarda Spacey de İngiltere’ye Old Vic’e gelme planları yapıyor. Spacey, kitapta amacının Mendes’le Old Vic’de birlikte çalışmak olduğunu söylüyor. Ama nasıl bir birliktelik? “New York’ta ya da Londra’da kahvaltı veya yemekte gerçekleştirdiğimiz buluşmalar sırasında gördük ki ikimizin de beklentisi salt beraber bir oyun yapmak ve sonra da kendi yolumuza devam etmek değildi. Daha geniş çaplı ve de kalıcı bir plan üzerinde düşünmeye başladık.”
Bu arada, Mendes ve Donmar Warehouse’la birlikte pek çok iş yapmış olan Brooklyn Academy of Music Sanat Yönetmeni Joe Melillo da devreye giriyor. Beş -altı yıl önce Melillo’nun da bulunduğu bir toplantıda Mendes’in önerisiyle “Köprü Projesi”nin temelleri atılıyor.
Üç yılda hayata geçirilen beş güçlü yapım İngiliz ve Amerikalı artistleri buluştururken başta Simon Russel Beale olmak üzere -ki Spacey bu büyük oyuncunun diğerlerini de çektiğine inanıyor- Sinead Cusack, Ethan Hawke gibi oyuncular da projede yerlerini alıyorlar. Vişne Bahçesi, Bir Kış Masalı, Beğendiğiniz Gibi, Fırtına ve şimdi de III. Richard.
Beale gibi güçlü bir oyuncu Mendes’den söz ederken onun çok akıllı ve sabırlı bir insan olduğunu vurguluyor: “Provalarda oyuncunun sıçrama yapacağı bir nokta vardır. O sıçrama olmazsa olmaz. Sam’in beni o noktaya doğru ittiğini hissederim. Bunu başarıyla yapar. Zamanın akışı önemli değildir benim için. Sam ise o dakikanın ne zaman geleceğini çok iyi bilir.” Beale’nin yönetmene hayranlığı onun, oyuncunun keşfetme yeteneğini beslemesidir kuşkusuz.
Aynı şekilde, Kevin Spacey de “İşbirliği önemlidir” diyor: “Çünkü işbirliği karşılıklı güven demektir. Bir oyuncu her zaman yapabilecek miyim, iddialı olabilecek miyim, öğrenebilecek miyim’ gibi kaygılar içinde yüzer. Kuşkuyla yaklaşacağı pek çok şey vardır. Aynı mekânda sizinle olacak, sizin debelenmenize izin verecek ve bir sahneyle veya karakterinizle ilgili gerçeği keşfetmenizi kolaylaştıracak birinin varlığı güven veren bir duygudur. Pek çok büyük yönetmen gibi Sam de gerekli bilginin ya da olayı çözecek o büyülü bilginin ne olduğunu ve oyuncuya ne zaman verilmesi gerektiğini çok iyi bilir. Sam’in zamanlaması özeldir, değerlidir ve oyuncuyu rahatlatır.”
Cumhuriyet
