Modern Rus edebiyatının kurucuları ile pek çok önemli ismi etkilemiş ve Puşkin’in Erzurum Yolculuğu’nda; değeri bilinemedi, mutlaka biyografisi yazılmalı diye belirttiği Griboyedov’un, Rusça aslından çevrilen Akıldan Bela adlı bu önemli eseri, Gonçarov’un eleştirel incelemesiyle bir arada sunulmuştur.
Griboyedov, Akıldan Bela’da, 19. yy Rus soylusunun yaşam biçimini, davranışlarını ve dünyayı anlamalarını yine onlardan biri olan bir aydının eleştirisini merkeze alarak anlatmıştır.
İlk gerçekçi yapıtlardan olan Akıldan Bela her ne kadar bir dönemin eleştirisi olsa da bugün aradan geçen yaklaşık iki asra karşın; yakılan, asılan, cezaevlerinde susturulmaya çalışılan aydınların coğrafyasında benzer gerçeklerle karşı karşıyayız. Statüko ve muhafazakârlığa karşı olan aklın; gücü elinde bulunduranlarca yok edilmesi, dışlanması maalesef yabancısı olmadığımız bir durum da.
Evrenselliğini koruyan Akıldan Bela’nın, aydın kavramını yeniden tanımlamamıza, tartmamıza neden olacağını ümit ediyoruz.
Yazan: Aleksandr Sergeyeviç Griboyedov
Çeviren: Cenk Gündoğdu, Engin Toprak
İkaros Yayınları, 2011.
