“Bugüne dek yaptığım çalışmalarda bilimsel bulguların doğrudan tanıklığından ayrılmayı denememiştim. Derslerimde öğrencilerimi kendi özgün yorumlarını üretmeye yüreklendirdiğim halde, kitaplarımda özgür yorumun cazibesine kapılıp bilimsel olana aykırı düşme korkusunu aşamadım. Oyun tanıtmalarımda ara sıra denediğim küçük uçarılıklar geneldeki ciddiyetin arasında sıkışıp kaldı. Ancak çok dikkatli okuyucunun ilgisini çekebildi. Bu çalışmamda ise, yaşlılığın insana tanıdığı, düşündüğünü söyleyiverme rahatlığına sığınıyorum ve yaşamın bir oyun olduğunu gösteren tiyatro yapıtlarını tanık göstererek, oyunlarda canlandırılan rollerin, kurgulanan tuzakların, hayattaki rol kimliklerinin ve aldatmacaların dolaylı yansısı olduğunu göstermek, yaşamın en büyük aldatmacası saydığım oyun/gerçek ikilemine tiyatro yoluyla ışık tutmak istiyorum. Cesaretimi sanatın bir giz kurdu olduğuna olan inancımdan aldım.”
Sevda Şener
İÇİNDEKİLERÖnsöz
1 Yaşam-Oyun-Tiyatro
2 Antik Yunan Tragedyalarında Kurulan ve Bozulan Oyunlar
3 Oyunla Uyarı Sırası Komedyada
4 Latin Komedyasında Kölenin Fendi
5 Shakespeare’in Tuzaklı Dünyası
6 Klasik Komedi Geleneğinde Aldatma
7 Romantik Tiyatroda Cesaretini ve Sadakatini Kanıtlama Oyunları
8 Yaşam Oyununda Kendi Gerçeğiyle Yüzleşme ve Hayattaki Rolünü Sahiplenme
9 Gizli Gerçekler, Gizemli Oyunlar
10 Yaşam-Oyun İlişkisine Yeni Yaklaşımlar
11 Büyük Oyunların Oyuncuları ve Oyuna Gelenleri
12 Saçmayı Meşrulaştıran Oyunlar
13 Oyun Gerçeğin Yerini Alıyor
Sonsöz
Sevda Şener 1928’de İstanbul’da doğdu. İlköğrenimini Anadolu’nun çeşitli il ve ilçelerindeki devlet okullarında, ortaöğrenimini Ankara Maarif Koleji ve Eskişehir Lisesi’nde gördü. 1950 yılında Ankara Üniversitesi DTCF İngiliz Dili ve Edebiyatı Kürsüsü’nden mezun oldu. 1958 yılında aynı fakültede o yıl açılan Tiyatro Enstitüsü’nün ilk asistanı olarak akademik kariyerine başladı. 1962 yılında doktor, 1967 yılında doçent, 1972 yılında profesör unvanlarını aldı. Bu arada İngiltere’de Bristol Üniversitesi’nde ve Avusturya Viyana Üniversitesi’nde birer sömestr eğitime katılarak tiyatro konusundaki bilgisini geliştirdi. Tiyatro kuramları, dramaturgi, eleştiri kuramları, çağdaş sanat, estetik, modern ve modern sonrası tiyatro gibi konularda dersler verdi. 1976-1981 ve 1985-1993 yıllarında DTCF Tiyatro Bölümü başkanı olarak görev yaptı ve çeşitli başka üniversitelerde tiyatro dersleri verdi.
Aldığı ödüller: Avni Dilligil Jüri Özel Ödülü (1990), Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneği Hizmet Ödülü (1990), İtalya’da Adelaide Ristori Ödülü (1992), Kültür Bakanlığı Tiyatro Eleştiri, İnceleme ve Araştırma Ödülü (1993), Nisa Serezli, Tiyatroda Yılın Kadını Ödülü (1994), Afife Ödülleri Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü (1999), Çankaya Belediyesi Hizmet Ödülü (2001), Ankara Sanat Kurumu Onur Ödülü (2002), 9. Uluslararası Ankara Tiyatro Festivali Tiyatro Emek Ödülü (2004), Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Muhsin Ertuğrul Emek Ödülü (2005), Eskişehir Sanat Derneği Tiyatroya Emek Ödülü (2005), Truva Kültür Sanat Ödülü (2007), 19. Ankara Uluslararası Film Festivali Sanat Çınarı Ödülü (2008), Ulusal Drama Semineri Onur Ödülü (2008), Dil Derneği Onur Ödülü (2008). İzmir Bornova Belediyesi tarafından Uğur Mumcu Kültür ve Sanat Merkezi’ndeki sahneye Sevda Şener adı verildi.
Sevda Şener altmışlı yıllardan bu yana çeşitli dergilerde eleştiri ve inceleme yazıları yazmaktadır. Uluslararası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Milli Merkezi (ITI), Tiyatro Eleştirmenleri Derneği, Felsefe Kurumu, Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği üyesidir.
Eserleri: Musahipzade Celal ve Tiyatrosu (A.Ü. DTCF Yay., Ankara 1963), Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak, Ekonomi, Kültür Sorunları (A.Ü. DTCF Yay., Ankara 1971), Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan (A.Ü. DTCF Yay., Ankara 1972), Oyundan Düşünceye (Gündoğan Yay., Ankara 1993), Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Tiyatrosu (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999), Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı (Dost Kitabevi Yay., Ankara 2001), Nazım Hikmet’in Oyun Yazarlığı (Kültür Bakanlığı, Ankara, 2002), İnsanı Geçitlerde Sınayan Sanat, Dram Sanatı (Mitos Boyut Yayınları, İstanbul, 2003), Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu (Alkım Yayınevi, İstanbul, 2003), İzleri Kaldı (Dünya Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 2005), Oyunlar ve Gerçekler (Dost Kitabevi Yay., Ankara 2007).
TİYATRODA YAŞAM-OYUN İLİŞKİSİ
Yazan: Sevda Şener
Dost Kitabevi Yayınları, 2010.
