Yaşam Kaya
Geçtiğimiz günlerin arada kaynayan ya da dikkatlisi için önemli haberler arasında idi, dünyaca ünlü Amerikan ailesi Simpsons çizgi dizisinin jeneriği kapitalizmi eleştiren bir şekilde hazırlandı. Amerika’da büyük bir yankı uyandıran bu durum dizinin takipçileri için de büyük bir şok etkisi yarattı. Bugüne dek, dünya işçilerinin çalışma koşullarının böylesine bir dizide gündeme taşınması, rehavet ve bolluk içinde yaşayan bir topluma indirilmiş en büyük tokattı belki de. Peki bu duruma nasıl gelindi? Genellikle siyasilerin sözcükleriyle alay edecek kadar politik duruş sergileyebilen Simpson’lar nasıl oldu da bir anda devrimci oldular?
Simpson’ların çizeri ve yapımcısı Banksy, İngiliz bir grafiti sanatçısı. Banksy’nin takma adı ve gerçek kimliği bilinmiyor! Banksy, çizimleriyle şimdiye dek “anarşist” bir çizgide duruyordu, fakat yeni bakış açısıyla kapitalizmin karşısına bir güç olarak geçiyor! Çin’deki çocuk işçilerin emek sömürüsü ile vahşi kapitalizmi yererek sosyalizmi öven Simpson’lar toplumsal değişime müthiş bir örnek oluşturuyor! Amerika’da ve Avrupa’da hızlı bir tüketim toplumu oluşurken, bu tüketimi karşılamak üzere üçüncü dünya ülkelerine yüklenilmesi, Simpson’ların yeni jeneriğinde müthiş bir bakış açısıyla eleştiriliyor. Banksy kendi emek alanından yola çıkarak bu eleştiriyi Amerikan toplumuna sunmuş. Çizgi dizinin ABD’deki yayınlayıcısı Fox’ un duruma anlayışlı davranması bir o kadar dikkat çekici…
Sözde 2000’li yılların yeni dünya düzeninde Amerikalı felsefeci (!) Huntington’un belirttiği “Medeniyetler Çatışması” gerçekleşecekti. Artık işçi toplumu ile kapital değerler çatışmayacak, Ortaçağ zamanlarında olduğu gibi toplumlar arası, dinler arası, ırklar arası çatışmalar dünyayı kasıp kavuracaktı. Hatta bu teorinin gerçeğe dönüşmesi için dünya genelinde yürütülen sistemli savaşlar son yıllara da damga vurmuştu. İşler öyle masa başında fikir üretmekle maalesef olmuyor. Huntington’un söylediğinin aksine 2000’li yıllarda dünyada müthiş bir sol ve işçi hareketlenmesi görülüyor. Japonya’da ilköğretim çağındaki çocuklara Marx’ın Kapital’i çizgi dizi ile öğretiliyor. Hem de zorunlu ders olarak. Venezüella’da sosyalistler Chavez ile iktidara geliyor. Latin Amerika’dan Uzak Doğu’ya kadar daha birçok ülkede işçi hareketliliği Marksist sosyalist canlanmalar göze çarpıyor. Kendisini dış dünyaya kapayarak kendi içinde kolektif bir liberal dünya yaratan ABD ile Avrupa toplumları, sömürdükleri üçüncü dünya ülkelerindeki sol hareketliliğin kendilerine gelmeyeceklerini sanıyorlar, ama yanılıyorlar!
Simpsonlar’dan önce Hollywood senaristlerinin emek mücadelesini hatırlayacaksınız. Senaryo emekçilerinin onurlu grevi 6 ay kadar sürmüş, ABD film sektörü büyük bir darbe almıştı. Milyon dolarlar kazan şirketler, oyuncular bu direnişten öylesine etkilenmişlerdi ki, sonunda George Clooney “Gerekirse film çekmeyelim! Ama insanlara emeklerinin karşılığını ödeyelim…” diyebilmişti. Fikirsel bazda sol kültürün gelişimi böyle eylemlerle ilerleyecek gibi gözüküyor. İşçilerin kanını sömüren düzene, şu anda kapitalizmin önemli bir silahı olan televizyon kültürü ile saldırılması değişime büyük bir işarettir. Simpson’ların yeni jeneriğinde ölü insanların, kesik hayvan başlarının, farelerin içinde çalışan insanların görüntüsü, batılı emperyalist ülkeleri güldürme uğruna senaryo emekçilerinin düştüğü durumu açıklıkla ortaya koyuyor. Ve bu görüntü diğer işçi gruplarının çalışma ortamını da akıllara getiriyor. Bundan şunu anlıyoruz; Huntington’un söylediği yeni dünya toplumu oluşmuyor, aksine işçi hareketliliğinin çoğaldığı, sol kültüre ilginin arttığı yeni dünya düzenine doğru yol alıyoruz! Simpson’ların yaratıcısı Banksy “Hala işten atılmadığım için mutluyum. Bizi besleyen eli ısırdık…” diyerek kapitalizmin insanlık dışı uygulamalarını sözcüklerle de doğruluyor…
Birgün Gazetesi
