Yaşam Kaya
İstanbul Uluslararası Çağdaş Dans ve Performans Festivali kapsamında Garajistanbul’da sergilenen “Montage for Three”, tek kutuplu yaşadığımız dünyanın birtakım gerçeklerine dikkat çeken sıra dışı bir gösteri olarak belleklere kazındı. Daniel Linehan’ın imgelerin hareketiyle jestlerin hareketi arasındaki ilişkileri titizlikle araştırdığı bu çalışmada, durağan imajları harekete dönüşerek sinemasal bir deneyim yaratarak hafızanın işleyişine dair ilginç bir yorumda bulunuyor. Bu yorum bugüne dek gördüklerimizin bizlere ne anlattığını ortaya koyuyor.
Hangi yaşantının parçasıyız?
Sahnede birbiriyle alakası olmayan iki dansçıyı görüyoruz önce. Sahnede fonda beliren ünlü/ünsüz, tanınmış/tanınmamış görüntülerin ışığında yapılan hareketler başta pek bir anlam ifade etmese de, bedenin dünyaya yaydığı enerjinin insanları nasıl etkilediğine şahit oluyoruz. Marilyn Monroe, Che, Stalin, Adolf Hitler, Churchill, Bush, Lenin, Ronald Reagan… gibi dünyada insanları arkasından sürükleyen kişilerin bedenleri aslında neyi anlatıyor? Her duruşun etkileyici bir özelliği önce seyircileri cezp ediyor, ama bu duruşların bütünleşmiş hali giderek saçma bir boyut kazanıyor. ABD’nin Irak’ta, Afganistan’da işlediği insanlık suçlarının bedensel anlatımı oyunun içine girmeye başlayınca doğal olarak zihinlerdeki sorgular çatışmaya doğru yol alıyor.
Hangi beden bizi ifade ediyor?
Bir mankenin oturuşu?… Bir liderin elindeki güç?… İşkence yapan bir askerin gülümsemesi?… İşkenceyle öldürülen bir insanın duruşu?… Kozmetik ürünler karşısında şaşkınlık geçiren bir kadın?… Elindeki silahı masum insanın kafasına doğrultan bir adam?… Savaşlarda öldürülen masum bebeklerin sessizliği?… Paris’te mutluluk içinde gülümseyen insanlar?… Sahneden sinematografi ile dansın iç içe girdiği bütünlük, anlatılan gerçeklerin çarpıcı bir ifadesi oluyor. Oyun, batılı devletlerin gülümseten hayatlarının yanına, üçüncü dünya ülkelerindeki kaos ve savaş ortamını ekliyor; bunun sonucunda dünyanın büyük bölümünün nasıl bir kabusun içinde yaşadığını anlamak zorunda kalıyor izleyiciler. Görmek istemediğimiz öteki dünyanın yaşantılarına ne derece ortak olabiliyoruz? Magazin dergisine seksi poz veren bir manken de insan, Guatemala’da işkencelerle öldürülen kişi de… Gösteri bu çarpıklığın eleştirisini şahane bir performansla ortaya koyuyor! Kapitalist sistemin oluşturduğu dünya ortamının vahşiliği her karede anlaşılıyor.
“Montage for Three” Yaşayan/hareket eden/var olan bedenlerin statik/mekanik/üretilmiş bedenlerle karşılaşmasını ve birbirlerine karışıp rolleri değiştirmesine anlatıyor; dansçılar izleyicinin hafızasını tetiklerken hareketsiz görüntülerin başka bir hayata büründüğünü görüyoruz. Yeni dönem dünyada yerinizi görmek istiyorsanız bu dans şölenini kaçırmayın!…
