[Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu’nun Şehir Tiyatroları’ndaki sansür iddialarına dair açıklamasını paylaşıyoruz…]
Tiyatro dünyasında geçtiğimiz haftalarda Nedim Saban tarafından bir sansür iddiası gündeme getirildi. İddiaya göre, İBB Şehir Tiyatroları’nın (İBBŞT) Cibali Karakolu oyununda yer alan fahişe karakteri sansürlenerek atılmıştı. Bunun üzerine İBBŞT’den çeşitli isimler, oyunun sansürlenmediğini, uzunluğu nedeniyle kısaltıldığını açıkladılar. Nedim Saban ise bu kısaltmanın, oyun 25 kez oynandıktan sonra, üstelik galada bürokratların izlemesinin ardından yapılmasını manidar bulduğunu açıkladı. Tartışma kısa sürede Genel Sanat Yönetmeni Erhan Yazıcıoğlu ile Nedim Saban arasında polemiğe dönüştü. Tartışmaya katılan kurum sendikası İŞTİSAN, Genel Sanat Yönetmeni’nin arkasında durduğunu ve konunun bir iç mesele olduğunu ifade etti; vahim bir biçimde kurum içerisindeki “ispiyoncuları” suçladı. Tüm şeffaflığıyla araştırılması gereken bir sansür iddiasının üstü böylelikle kapatılmaya çalışıldı.
Öte yandan bu tartışmalar sürüp giderken oyunun başrol oyuncusu Zihni Göktay verdiği röportajlarda, laf arasında politik esprilerin bir kısmını, hem sakıncalı olduğundan hem de güncelliğini yitirdiğinden prova aşamasında kaldırdıklarını söyledi. Zihni Göktay’ın atılan sahneyle ilgili olmasa da, sansürün varlığını teyid eden sözleri, bir devlet kurumunda oto sansür uygulanması kanıksandığından olsa gerek fahişe sahnesi kadar ses getirmedi.
Açık ki, (oto)sansürün tek bir vaka ve şahıslar üzerinden tartışılması, meselenin kısır ve magazinel bir düzeyde kalmasına neden oluyor. Oysa sözünü sakınmak yahut susturulmak, iktidarla kurulan ilişki ve ifade hürriyeti bağlamında kültür sanat alanındaki en önemli sorunlardan biridir. Kültür sanat tarihimizde, siyasi kurumların sanat alanına yönelik baskıcı uygulamalarına, sanat alanının siyasi kurumlara yönelik eleştirilerini sakındığı oto-sansürcü tavırlara kuşkusuz onlarca örnek bulunabilir.
Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu olarak, yalnız tiyatro alanına özgü olmayan bu sorunun üzerine yapısal bir sorgulama ve örgütlü bir tavır alınarak gidilebileceğini düşünüyor; kurum, kişi ya da ürün merkezli oluşturulan sansür gündemlerini açıklığa kavuşturmanın ve tavır almanın amatör ve profesyonel tüm sanatçıların temel meselelerinden biri olduğuna inanıyoruz.
Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu
